Pytanie pochodzi z programu Serwis Prawa Pacy i Ubezpieczeń Społecznych.


Osoba wnioskująca o specjalny zasiłek opiekuńczy, jest właścicielem 1,3741 ha powierzchni fizycznej użytków rolnych z tego powierzchnia przeliczeniowa wynosi 0,2903 ha. Deklaruje, że uprawia posiadane grunty.

Czy w myśl u.ś.r. jest posiadaczem gospodarstwa rolnego i zasiłek przysługuje pod warunkiem zaprzestania prowadzenia gospodarstwa rolnego?

Art. 17b u.ś.r. mówi o rolnikach, jednakże nie precyzuje kto jest rolnikiem. Jest natomiast definicja gospodarstwa rolnego oznacza to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym: za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. U.w.z.o. w art. 3 określa rolników podając definicję z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, czyli pow. 1 ha przeliczeniowego.

Odpowiedź


Przedstawiona w pytaniu osoba jest rolnikiem, co w przypadku starania się o specjalny zasiłek opiekuńczy powoduje konieczność złożenia oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Uzasadnienie
Zgodnie z art. 16a ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych - dalej u.ś.r. specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli:
1) nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub
2) rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
- w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 2 u.ś.r. Przepisy art. 5 ust. 4-9 u.ś.r. stosuje się odpowiednio.

Gdy o opisane świadczenie ubiega się rolnik, małżonek rolnika, bądź domownik świadczenie to przysługuje, zgodnie z art. 17b u.ś.r., odpowiednio:
- rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
- małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.

Zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym, o których mowa w tym przepisie, potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: "Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.". Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań.

Jednak u.ś.r. nie zawiera definicji "rolnika". zatem musimy sięgnąć do przepisów, które to regulują. Taką definicję zawiera ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników – dalej u.s.r. w myśl której przez rolnika rozumie się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia;(art. 6 pkt 1 u.s.r.). Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy i stanowiący własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nieposiadającej osobowości prawnej.

Z przedstawionej sprawy wynika, że osoba wnioskująca jest właścicielem gospodarstwa rolnego, którego powierzchnia w hektarach przeliczeniowych wynosi wprawdzie 0,2903 ha, jednakże powierzchnia liczona w hektarach wynosi 1,3741 ha, co oznacza, że wnioskująca osoba jest rolnikiem. Ponadto deklaruje, że uprawia posiadane grunty.

W niniejszej sytuacji wypada dodać, że zgodnie z komunikatem Biura Ubezpieczeń Centrali KRUS z dnia 2 lipca 2014 r. złożenie przez rolnika, jego małżonka lub domownika, ubiegającego się o przyznanie zasiłku dla opiekuna, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo świadczenia pielęgnacyjnego oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym wskazuje na niespełnianie przez te osoby warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.

Niespełnianie warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oznacza wyłączenie z tego ubezpieczenia, w tym również w okresie wstecznym, a także z ubezpieczenia zdrowotnego w KRUS. Wyłączenie z ubezpieczenia z okresem wstecznym może oznaczać również konieczność zwrotu przyznanych w tym czasie świadczeń z ubezpieczenia społecznego rolników. W przypadku, gdy o zasiłek dla opiekuna, specjalny zasiłek opiekuńczy albo świadczenie pielęgnacyjne ubiegałby się rolnik, jedyny właściciel gospodarstwa, zaprzestanie prowadzenia przez taką osobę działalności rolniczej oznaczałoby również ustanie ubezpieczenia społecznego rolników i ubezpieczenia zdrowotnego dla domowników pracujących w jego gospodarstwie rolnym. Konsekwencją ustania ubezpieczenia społecznego rolników i objęcia ubezpieczeniem w ZUS z tytułu pobierania zasiłku dla opiekuna, specjalnego zasiłku opiekuńczego albo świadczenia pielęgnacyjnego, w przypadku osób urodzonych po 1948 r., może być nieuzbieranie przez takie osoby okresu 25 lat podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników, niezbędnego dla ustalenia prawa do emerytury z ubezpieczenia społecznego rolników.

Mając na uwadze powyższe, Strona powinna być świadoma, iż rezygnacja z prowadzenia gospodarstwa rolnego wiąże się z konsekwencjami w postaci wyłączenia z ubezpieczenia w KRUS - informacja zamieszczona na stronie internetowej KRUS (www.krus.gov.pl).

Pytanie pochodzi z programu Serwis Prawa Pacy i Ubezpieczeń Społecznych.