Skarga na orzeczenie KIO tylko dla wybranych

Dopóki w Polsce na wniesienie skargi na orzeczenie KIO będą mogły sobie pozwolić tylko zamożne podmioty, dopóty gwarancja dostępu do sądu w takich sprawach będzie iluzoryczna - uważa radca prawny Mirella Lechna, wspólnik w kancelarii Wardyński i Wspólnicy.

Trybunał Konstytucyjny rozpatrywał skargi wykonawców zamówienia, którzy wnieśli o zbadanie, czy zgodny z Konstytucją RP jest przepis ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w brzmieniu nadanym ustawą z 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przepis ten stanowi, że od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej wnoszonej do sądu okręgowego po otwarciu ofert pobiera się opłatę w wysokości 5 proc. wartości przedmiotu danego zamówienia (nie więcej niż 5 mln zł).

Mirella Lechna podkreśla, że zastrzeżenia takie pojawiają się od momentu wejścia przepisu w życie, a uzasadniane są dotychczasowym orzecznictwem TK, który wielokrotnie stwierdzał, że wysokie koszty utrudniają dostęp do sądu, i postulował, aby ustawodawca ustalał opłaty na najniższym poziomie, nieprzekraczającym rzeczywistych kosztów postępowania. Zdaniem TK gwarancja dostępu do sądu nie sprowadza się do zwalniania najuboższych z kosztów sądowych, barierę stanowi także sytuacja, w której „rzeczywista możliwość korzystania z prawa dostępu do sądu istnieje [...] jedynie wówczas, gdy prowadzenie sporu sądowego o prawa majątkowe jest opłacalne z ekonomicznego punktu widzenia".

W wyroku z 14 stycznia 2014 r. Trybunał zaprezentował jednak stanowisko odmienne. Powołując się m.in. na swobodę ustawodawcy co do wyboru metody ustalenia opłaty sądowej w sprawach cywilnych, stwierdził, że „Wybór metody [ustalania opłaty sądowej], sam w sobie, nie przesądza jeszcze rezultatu testu konstytucyjności, ponieważ decydujące znaczenie ma nie algorytm obliczania kosztów, ale wpływ całego „unormowania kosztowego" na prawa i wolności gwarantowane ustawą zasadniczą". Uznał też, że mechanizm naliczenia opłaty od skargi na orzeczenie KIO nie różni się od tego w sprawach o prawa majątkowe, określonego jako 5 proc. wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia i że wspólna wysokość procentowego określenia wysokości wpisu nie prowadzi do naruszenia istoty prawa do sądu w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

Jak zauważa Mirella Lechna, szkoda, że Trybunał nie pochylił się nad tym, że barierą w dostępie do sądu jest wysoki maksymalny pułap i podstawa obliczenia opłaty sądowej będąca sumą kosztów realizacji całej inwestycji objętej zamówieniem.

Źródło: Rzeczpospolita