Woda jest jednym z najważniejszych elementów otaczającego nas środowiska, a gospodarowanie nią jest w sposób ścisły reglamentowane. Generalnie w procesie tym należy pamiętać o rozwiązaniach wynikających z:
- ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.) określającej zasady wydawania pozwoleń na korzystanie ze środowiska,
- ustawy z dnia 18 lipca 2008 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.),
- ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.).
Z punktu widzenia osób korzystających z wody za pośrednictwem urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych najważniejsze są niewątpliwie rozwiązania wynikające z tego ostatniego aktu prawnego. Mając jednak świadomość występującego zróżnicowania w zakresie infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej oraz uwarunkowań społecznych i fizjograficznych, ustawodawca w art. 19 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków upoważnił radę gminy, po dokonaniu analizy projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków opracowanych przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, do uchwalenia regulaminu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, który jest aktem prawa miejscowego. W ust. 2 tego przepisu określono, jakie rozwiązania powinny być w nim zawarte. Na tym tle w praktyce dochodzi do powstawania wątpliwości interpretacyjnych, gdyż zgodnie z postanowieniami tego przepisu w regulaminach powinny być określone między innymi: minimalny poziom świadczonych usług przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne oraz warunki zawierania umów o zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Jednocześnie w myśl art. 6 ust. 3 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków te same zagadnienia powinny stanowić przedmiot umowy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków. Dlatego też w praktyce pojawiają się wątpliwości związane z precyzyjnym ustaleniem, jakie zagadnienia powinny być unormowane w regulaminie, a jakie w umowie.
Próbując rozwiązać ten problem, w praktyce zwraca się uwagę na to, że realizacja przez radę gminy kompetencji wynikającej z art. 19 ust. 2 pkt 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (stanowiącym podstawę do określenia szczegółowych warunków i trybu zawierania umów z odbiorcami) nie może polegać ani na odsyłaniu do postanowień umownych, ani też na powtarzaniu w treści uchwały obowiązujących przepisów ustawy, treść aktu prawa miejscowego ma bowiem uszczegóławiać, precyzować ogólne sformułowania ustawy (wyrok WSA w Opolu z dnia 19 kwietnia 2007 r., sygn. II SA/Op 683/06, niepublikowany; tak samo wyrok WSA w Opolu z dnia 12 kwietnia 2007 r., sygn. II SA/Op 668/06, niepublikowany). Poglądy te niewątpliwie uzasadnione w zakresie interpretacji postanowień art. 19 ust. 2 pkt 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków nie pozwalają jednak w sposób generalny określić, w którym miejscu przebiega granica pomiędzy zagadnieniami zastrzeżonymi dla regulaminów a tymi, które mogą być dookreślone tylko w umowie. Pewną pomocą w tym zakresie może być stanowisko zaprezentowane w innym orzeczeniu stwierdzającym, że „Wprawdzie granica między elementami regulaminu określonymi w art. 19 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu a elementami umowy o dostawę, określonymi w art. 6 ust. 3 ustawy, nie jest ostra, niemniej jednak wydaje się, iż kwestie o charakterze indywidualnym, tj. odnoszące się do konkretnego stosunku prawnego (konkretnej nieruchomości i konkretnego odbiorcy), winny być regulowane w umowie, o charakterze zaś generalnym i abstrakcyjnym - w regulaminie. Pogląd ten zdaje się potwierdzać zarówno wynikająca z art. 19 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu okoliczność, iż regulamin jest aktem prawa miejscowego, jak i zawarte w art. 19 ust. 2 sformułowania, tj. «warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami», «warunki określające możliwość dostępu do usług» czy «sposoby załatwiania reklamacji», czy w art. 6 ust. 3 zwroty, tj. «wzajemnych rozliczeń», «będących w posiadaniu odbiorcy usług» czy «odpowiedzialności strony za niedotrzymanie warunków umowy», wskazujące wyraźnie na podmioty świadczonych usług” (wyrok WSA w Łodzi z dnia 19 czerwca 2006 r., sygn. II SA/Łd 335/06, niepublikowany).
Z powyższego zestawienia poglądów wynika więc, że w procesie opracowywania rozwiązań zawartych w regulaminach odnoszących się do umowy o zaopatrzeniu w wodę dużą wagę należy zwracać na to, jaki jest ich charakter (indywidualny czy generalny), gdyż od tego jest uzależnione to, czy może być ono zamieszczone w przepisie prawa miejscowego. Ponadto należy zwracać dużą uwagę na to, czy konkretne zagadnienie nie zostało zastrzeżone przez ustawodawcę do uregulowania w umowie, gdyż również wówczas nie mogą one stanowić przedmiotu regulacji regulaminowej.
Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze zm.)
Pisaliśmy o tym również:
Regulaminy zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków w świetle orzecznictwa sądów administracyjnych
Kompetencje rady gminy w zakresie zatwierdzania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (cz. 1)
Kompetencje rady gminy w zakresie zatwierdzania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (cz. 2)