Rada gminy musi ściśle interpretować przepisy ustawy o pomocy społecznej (NK.II.DM.0911-98/10)

Ustawa o pomocy społecznej nie przewiduje usług opiekuńczych świadczonych w ramach pomocy sąsiedzkiej i tym samym nie stanowi podstawy do ustalania odpłatności za jej świadczenie.

Rada gminy podjęła uchwałę w sprawie ustalenia szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze oraz szczegółowych warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia z opłat i określenia trybu ich pobierania. W uchwale rada gminy określiła, iż pierwszeństwo przy przyznaniu usług opiekuńczych mają osoby samotnie mieszkające i nie posiadające osób zobowiązanych do alimentacji.

W ocenie organu nadzoru, powyższe unormowanie narusza przepis art. 50 ust. 1 i ust. 2 ustawy o pomocy społecznej , z którego wprost wynika, iż pomoc w formie usług opiekuńczych przysługuje osobie samotnej oraz może być przyznana osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina nie może takiej pomocy zapewnić. Zdaniem wojewody norma kompetencyjna zawarta w art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej , powinna być interpretowana w sposób ścisły uwzględniający językowe dyrektywy wykładni prawa. W ramach tak wytyczonego upoważnienia rady mieści się wyłącznie kompetencja do wskazania przesłanek, których spełnienie zapewni korzystanie z usług opiekuńczych, przesłanek kształtujących cenę za usługę, przesłanek warunkujących częściowe lub całkowite zwolnienie od opłat za usługi oraz ustalenie porządku pobierania opłat za usługę opiekuńczą. Rada gminy ustalając krąg osób uprawnionych do korzystania z usług opiekuńczych, wykroczyła poza regulację wynikającą z art. 50 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej , modyfikując kryteria ustalone przez ustawodawcę warunkujące przyznanie takiej pomocy.

Rada gminy określając dokumenty, na podstawie których będzie przyznawane świadczenie, bezprawnie też dodała wymóg przedłożenia zaświadczenia lekarskiego przy korzystaniu z wszelkich usług opiekuńczych. Zdaniem wojewody art. 50 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej  wymaga bowiem takiego dokumentu jedynie przy świadczeniu jednego rodzaju usług, tj. pielęgnacji.

Wojewoda uznał za niezgodny z prawem zapis dotyczący świadczenia usług opiekuńczych w ramach pomocy sąsiedzkiej. Jego zdaniem ustawa o pomocy społecznej nie przewiduje pomocy o takim charakterze i tym samym nie stanowi podstawy do ustalania odpłatności za jej świadczenie.


Z uwagi na powyższe naruszenia wojewoda stwierdził nieważność uchwały.

Przydatne materiały:
Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podlaskiego z dnia 31 maja 2010 r., NK.II.DM.0911-98/10
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.)