Pytanie pochodzi z  programu Serwis Budowlany .


Pytanie dotyczy wystawienia tytułu wykonawczego. Zobowiązanym do wykonania obowiązku jest osoba ubezwłasnowolniona, zaś korespondencja doręczana jest opiekunowi.

Na kogo należy wystawić tytuł wykonawczy w przypadku osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, na nią czy na jej opiekuna prawnego?

Odpowiedź

Osoba ubezwłasnowolniona, posiadając zdolność prawną, może być podmiotem praw i obowiązków (np. właścicielem nieruchomości), a tym samym – może być zobowiązanym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - dalej u.p.e.a.. Osoba ta nie posiada natomiast zdolności do czynności prawnych, wobec czego w postępowaniu egzekucyjnym działa przez przedstawiciela. W takim wypadku odpis tytułu egzekucyjnego, w którym wskazano zobowiązanego, doręcza się jej przedstawicielowi.

Uzasadnienie
Zgodnie z art. 26 § 1 u.p.e.a., organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru. W myśl art. 27 § 1 u.p.e.a. tytuł wykonawczy powinien zawierać między innymi wskazanie danych dotyczących zobowiązanego (imienia, nazwiska i adresu zobowiązanego będącego osobą fizyczną). Obowiązek ustalenia danych zobowiązanego spoczywa na wierzycielu (por. wyrok NSA z dnia 14 listopada, II FSK 411/12, LEX nr 1291568; WSA w Olsztynie z dnia 29 września 2011 r., I SA/Ol 549/11, LEX nr 966081). Wyjaśnić przy tym należy, że zobowiązanym jest osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej albo osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub obowiązku o charakterze niepieniężnym, a postępowaniu zabezpieczającym – również osoba lub jednostka, której zobowiązanie nie jest wymagane albo jej obowiązek nie został ustalony lub określony, ale zachodzi obawa, że brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić skuteczne przeprowadzenie egzekucji, a przepisy odrębne na to pozwalają (art. 1a pkt 20 u.p.e.a.).

Zobowiązanym w myśl powyższej definicji jest zatem np. właściciel nieruchomości, której dotyczy postępowanie egzekucyjne. Zgodnie z art. 18 u.p.e.a., jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, w postępowaniu egzekucyjnym mają zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Z kolei art. 30 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego - dalej k.p.a., odsyła w kwestii oceny zdolność prawnej i zdolności do czynności prawnych stron do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny - dalej k.c. Zgodnie z art. 8 § 1 k.c., zdolność prawną, rozumianą jako zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych, ma każdy człowiek od chwili urodzenia. W odróżnieniu od zdolności prawnej (którą ma każdy człowiek od urodzenia do śmierci), zdolności do czynności prawnych, rozumianej jako zdolność do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych (przyjmowania i składania oświadczeń woli) są pozbawione te osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie (art. 12 k.c.). Jednocześnie ustawodawca wyjaśnia, że osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swoim postępowaniem (art. 13 § 1 k.c.). Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba, że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską (art. 13 § 2 k.c.).

Natomiast osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw (art. 16 § 1 k.c.). Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę (art. 16 § 2 k.c.).


Ustawodawca przewiduje, w związku z powyższym, pełną i ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Zgodnie z art. 11 k.c., pełną zdolność do czynności prawnych posiada osoba pełnoletnia (która nie została ubezwłasnowolniona – nawet częściowo). Natomiast ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo (art. 15 k.c.). Z treści powyższych przepisów wynika, że każda osoba fizyczna, jako posiadająca zdolność prawną, może być podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego (na przykład – może być właścicielem nieruchomości). Nie każdy jednak posiada zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej, czyli – zdolność do czynności prawnych. W imieniu osób pozbawionych tej zdolności, czynności prawnych dokonują ich przedstawiciele (rodzice, opiekunowie lub kuratorzy). Zgodnie zatem z wcześniejszym odesłaniem do pojęć unormowanych na gruncie k.c., przepis art. 30 § 2 k.p.a. stanowi, że osoby fizyczne nie posiadające zdolności do czynności prawnych działają przez swoich ustawowych przedstawicieli. Dotyczy to także doręczeń, jeżeli bowiem strona działa przez przedstawiciela, pisma doręcza się temu przedstawicielowi (art. 40 § 1 k.p.a.).

Reasumując, należy stwierdzić, że osoba ubezwłasnowolniona, posiadając zdolność prawną, może być podmiotem praw i obowiązków (np. właścicielem nieruchomości), a tym samym – może być zobowiązanym w rozumieniu przepisów u.p.e.a. (por. wyrok WSA w Poznaniu z 7 maja 2013 r., II SA/Po 229/13, LEX nr 1340391). Osoba ta nie posiada natomiast zdolności do czynności prawnych, wobec czego w postępowaniu egzekucyjnym działa przez przedstawiciela. W takim wypadku odpis tytułu egzekucyjnego, w którym wskazano zobowiązanego, doręcza się jej przedstawicielowi.

Pytanie pochodzi z  programu Serwis Budowlany .