Czytaj też: Postępowanie kompensacyjne: jak ustalić zakres przedmiotowy?

Zgodnie z postanowieniami art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2013 r., poz. 1232 z późn. zm.) wojewódzki inspektor ochrony środowiska, w terminie do dnia 30 kwietnia każdego roku, dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu w danej strefie za rok poprzedni oraz odrębnie dla każdej substancji dokonuje klasyfikacji stref.

Wyniki takiej oceny powinny dostarczać informacji umożliwiających podjęcie działań zmierzających do poprawy jakości powietrza. Jednym z nich może być ograniczenie działalności przez nowe podmioty mogące emitować do powietrza substancje lub związki wpływające na jego jakość w poszczególnych ocenianych strefach. Samo wprowadzenie tego typu ograniczeń nie koniecznie jest wystarczającym rozwiązaniem.


Dlatego też w dotychczasowym stanie prawnym w art. 225 ust. 1 Prawa ochrony środowiska przewidywano, że „Na obszarze, na którym zostały przekroczone standardy jakości powietrza, wydanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza dla nowo budowanej instalacji lub zmienianej w sposób istotny jest możliwe, jeżeli zostanie zapewniona odpowiednia redukcja ilości wprowadzanych do powietrza gazów lub pyłów powodujących naruszenia tych standardów, wprowadzanych z innych instalacji usytuowanych na tym obszarze.”


Czytaj też: Nie wszystkie podmioty emitujące gazy lub pyły uczestniczą w podstępowaniu kompensacyjnym

Takie rozwiązania nie były oceniane najlepiej, gdyż odbywało się ono praktycznie bez jakiegokolwiek udziału podmiotów najbardziej zainteresowanych jakością powietrza w danej strefie, czyli jej mieszkańców. Dlatego też w celu zmiany tego stanu ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska – dalej zwana ustawą antysmogową (Dz.U. z 2015 r., poz. 1593) znowelizowano przywoływany już art. 225 Prawa ochrony środowiska oraz nadano nowe brzmienie art. 227-229 Prawa ochrony środowiska. Zdaniem projektodawców „Proponowane zmiany w art. 225-229 ustawy - Poś, mają na celu uelastycznienie mechanizmu kompensacji, poprzez stworzenie możliwości kompensowania emisji z udziałem większej liczby podmiotów.


Ułatwi to ograniczanie zjawiska tzw. niskiej emisji. W ramach postępowania kompensacyjnego przewidziano szersze możliwości kompensacji z uwzględnieniem trwałej redukcji ilości wprowadzanych do powietrza gazów lub pyłów powodujących naruszenia standardów jakości powietrza, pochodzących z instalacji spalania paliw stałych w gospodarstwach domowych usytuowanych na obszarze gminy, w której planowana jest budowa nowej instalacji lub dokonanie istotnej zmiany istniejącej instalacji.” (Uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska, Sejm RP VII Kadencji, nr druku 3667).

Dlatego też nowe rozwiązania należy poddać gruntownej analizie z punktu widzenia rzeczywistej realizacji celów jakie wyznaczył sobie ustawodawca. Analizując postanowienia art. 225 Prawa ochrony środowiska w jego nowym brzmieniu należy zauważyć, że ustawodawca powiązał analizę wyników ocenę jakości powietrza przeprowadzaną przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska z postępowaniem prowadzonym w przedmiocie z wydawaniem na podstawie art. 180 pkt 1 w związku z art. 220 Prawa ochrony środowiska pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza.


W związku z tym organ do którego wpływa wniosek o wydanie takiej decyzji w pierwszej kolejności powinien przeanalizować, czy instalacja z eksploatacją której ma być ono związane położona nie jest na terenie strefy, w której zgodnie z wynikami badań prowadzonych przez wojewódzkich inspektorów ochrony środowiska na podstawie art. 89 Prawa ochrony środowiska. Jeżeli z takiej oceny będzie wynikało, że instalacja nie jest zlokalizowana na obszarze, na którym występują przekroczenia standardów jakości powietrza, to z punktu widzenia postępowania w przedmiocie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza nie będzie żadnych przeszkód do jego wydania (o ile nie zachodzą przesłanki do odmowy wydania pozwolenia wymienione w art. 186 Prawa ochrony środowiska).

W przypadku gdy z tej wstępnej oceny będzie wynikało, że instalacja jest zlokalizowana na obszarze, na którym występują przekroczenia standardów jakości powietrza, to organ prowadzący postępowanie w przedmiocie pozwolenia będzie musiał ustalić, czy złożony wniosek odnosi się do nowo budowanej lub zmienionej w sposób istotny instalacji, czy też do już funkcjonującej bez dokonywania w niej istotnych zmian. W sytuacji dokonania pozytywnych ustaleń w tym zakresie nie będzie możliwości wydania pozwolenia emisyjnego bez przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego na podstawie art. 227-229 Prawa ochrony środowiska. W związku ze znaczeniem tych konstatacji mogą pojawić się jednak pewne problemy związane zwłaszcza z ustaleniem, czy w instalacji została dokonana istotna zmiana. O ile bowiem możliwość ustalenia czy przedmiotem postępowania jest zupełnie nowa instalacja jest stosunkowo prosty, gdyż pomocne w tym zakresie może być pozwolenie na budowę. To już wyjaśnienie, czy zmiana w instalacji będzie miała charakter istotny takie proste nie jest. Ustawodawca nie precyzuje bowiem w jakich przypadkach zmiana będzie miała charakter istotny. Jednocześnie posłużenie się zwrotem „istotna” wskazuje na to, że nie każda zmiana w wielkości emisji w już funkcjonującej instalacji będzie automatycznie skutkowała koniecznością przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego.

Dowiedz się więcej z książki
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł




@page_break@

 


Dlatego też w procesie dokonywania takich ustaleń organ wydający pozwolenie emisyjne będzie musiał dokonać wszechstronnej analizy. Pomocne w tym zakresie mogą być ustalenia dokonywane w procesie badania wpływu przedsięwzięcia na środowisko. Zgodnie bowiem z postanowieniami art. 184 ust. 4 pkt 4 Prawa ochrony środowiska do wniosku o wydanie pozwolenia na korzystanie ze środowiska należy dołączyć „kopię wniosku o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, wraz z kopią załączników, o ile taka decyzja była wymagana, albo kopię takiej decyzji, jeżeli została wydana, w przypadku, o którym mowa w ust. 3.” Ustalenia wynikające z wydanej decyzji środowiskowej pozwolą bowiem na ocenę zakresu zmiany w instalacji oraz sposobu jej rzutowania na istotność zmiany wielkości emisji do powietrza. W tych przypadkach, w których decyzja nie była wydawana, ale został złożony wniosek o jej wydanie organ wydający pozwolenie emisyjne zgodnie z postanowieniami art. 74 ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy ocenowej będzie dysponował raportem o oddziaływaniu na środowisku lub chociaż kartą informacyjną przedsięwzięcia. Opracowania te muszą być bowiem dołączone do wniosku o wydanie decyzji środowiskowej, a skoro tak to powinny być one także w posiadaniu organu wydającego pozwolenie emisyjne.

Czytaj też: Postępowanie kompensacyjne: wniosek po wszczęciu postępowania ws. pozwolenia emisyjnego

Dla przykładu należy tylko przypomnieć, że zgodnie z postanowieniami art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy ocenowej przez kartę informacyjną przedsięwzięcia rozumie się „dokument zawierający podstawowe informacje o planowanym przedsięwzięciu, w szczególności dane o:
a) rodzaju, skali i usytuowaniu przedsięwzięcia,
b) powierzchni zajmowanej nieruchomości, a także obiektu budowlanego oraz dotychczasowym sposobie ich wykorzystywania i pokryciu nieruchomości szatą roślinną,
c) rodzaju technologii,
d) ewentualnych wariantach przedsięwzięcia, przy czym w przypadku drogi w transeuropejskiej sieci drogowej każdy z analizowanych wariantów drogi musi być dopuszczalny pod względem bezpieczeństwa ruchu drogowego,
e) przewidywanej ilości wykorzystywanej wody, surowców, materiałów, paliw oraz energii,
f) rozwiązaniach chroniących środowisko,
g) rodzajach i przewidywanej ilości wprowadzanych do środowiska substancji lub energii przy zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko,
h) możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,
i) obszarach podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, znajdujących się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia”

Analiza tego opracowania (a tym bardziej raportu) powinna ułatwić ocenę, czy zmiana w już funkcjonującej instalacji będzie miała charakter istotny. W związku z tym z punktu widzenia podmiotów zainteresowanych realizacją nowego przedsięwzięcia lub wprowadzeniem istotnych zmian w już funkcjonującej instalacji istotne będzie przeanalizowanie także standardów jakości powietrza w konkretnym miejscu. Może to bowiem rzutować na celowość realizacji planowanego przedsięwzięcia.

W przypadku naruszenia standardów jakości powietrza na terenie gminy objętej wnioskiem o wydanie pozwolenia emisyjnego będzie ono mogło być wydane zgodnie z art. 225 ust. 1 Prawa ochrony środowiska jedynie w przypadku zapewnienia odpowiedniej redukcji tej substancji wprowadzanej do powietrza z innych instalacji usytuowanych na terenie gminy, na terenie której planowana jest budowa nowej instalacji lub istotna modernizacja istniejącej.

W takim przypadku jedyną możliwością wydania pozwolenia emisyjnego zgodnie z postanowieniami przywoływanego przepisu będzie przeprowadzenie tzw. „postępowania kompensacyjnego” zmierzającego do ograniczenia emisji do powietrza tej substancji, której dopuszczalne normy zostały przekroczone. Co do zasady możliwość przeprowadzenia takiego postępowania występowała także w dotychczasowych rozwiązaniach. Jednak ich wysoki stopień ogólności czynił je bardzo trudnymi do zastosowania. Dlatego też z zadowoleniem należy przywitać zmianę tych rozwiązań. W szczególności w tym zakresie należy odnotować, że co do zasady obszarem postępowania kompensacyjnego powinna być gmina na terenie, której ma być zlokalizowana nowa lub istotnie zmieniona instalacja, a jedynie za zgodą organu przeprowadzającego postępowanie kompensacyjne zgodnie z art. 125 ust. 3 Prawa ochrony środowiska mogą być obszary gmin sąsiadujących.

Niestety z punktu widzenia procesowego nie określono w jakiej formie zgoda ta ma być wyrażona. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że będzie to miało miejsce w toku prowadzonego postępowania w sprawie wydania pozwolenia na korzystanie ze środowiska należy uznać, że będzie to następowało zgodnie z art. 123 par. 1 K.p.a. w formie postanowienia, którego prawidłowość będzie mogła być oceniana na etapie ewentualnego postępowania odwoławczego.

Czytaj też: Pozwolenia emisyjnego wydane w wyniku postępowania kompensacyjnego ma warunkowy charakter
 

Kolejnym zagadnieniem wstępnym mogącym rodzić wątpliwości jest brak doprecyzowania w art. 125 ust. 3 Prawa ochrony środowiska co należy rozumieć przez gminę sąsiednią w stosunku do tej na terenie, której ma być realizowana nowa lub istotnie zmieniona zmodernizowana instalacja wymagająca pozwolenia emisyjnego. Ustawodawca nie wskazał, że ma ona bezpośrednio sąsiadować z tą na terenie, której ma być eksploatowana instalacja stanowiąca podstawę do przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego. W związku z tym w praktyce należało będzie także dopuścić przeprowadzenie kompensacji na terenie innej gminy niż ta na ternie której ma być eksploatowana instalacja. Za takim rozwiązaniem przemawia fakt, że nie w każdym przypadku lokalizacja instalacji koresponduje z zasięgiem jej oddziaływania na jakość powietrza. Uzależnione jest to bowiem w wielu przypadków od panujących warunków klimatycznych, czy sposobu emisji (np. wysokość emitora). Dlatego też każdy przypadek będzie wymagał zindywidualizowanej oceny, a możliwości przeprowadzenia kompensacji na terenie innej gminy zawsze będzie decydował organ właściwy do przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego. Niestety w tym zakresie nie przewidziano konieczności współdziałania co do możliwości przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego z organem tej gminy na terenie, której będą dokonywane redukcje, co wydaje się pewnym brakiem mogącym utrudniać przeprowadzenie postępowania kompensacyjnego.

Dowiedz się więcej z książki
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł