Czytaj też: Postępowanie kompensacyjne: od czego zacząć poprawę jakości powietrza?
W tym zakresie zasadniczego znaczenia nabierają postanowienia art. 225 ust. 2 i 3 Prawa ochrony środowiska. W tym pierwszym przepisie określono bowiem, że przedmiotem postępowania kompensacyjnego mogą być inne instalacje wprowadzające do powietrza substancje, dla których standardy jakości powietrza zostały przekroczone. W tym drugim wskazano natomiast, że postępowanie kompensacyjne może obejmować także redukcję ilości substancji wprowadzanych do powietrza z instalacji spalania paliw stałych eksploatowanych w ramach zwykłego korzystania ze środowiska (w obu tych przypadkach należy uwzględniać możliwość poszerzenia tego zakresu także na obszary innych gmin znajdujących się w sąsiedztwie).
O ile jednak możliwość przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego z udziałem użytkowników innych instalacji występowało już w dotychczasowym stanie prawnym i jest stosunkowo proste do ustalenia gdyż co do zasady ich użytkowanie będzie wymagało uzyskania pozwolenia emisyjnego albo dokonania zgłoszenia, to już możliwość przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego z uwzględnieniem podmiotów emitujących do powietrza substancje, dla których standardy jakości powietrza zostały przekroczone, bez konieczności uzyskiwania pozwolenia albo dokonywania zgłoszenia nie będzie takie proste.
Czytaj też: Nie wszystkie podmioty emitujące gazy lub pyły uczestniczą w podstępowaniu kompensacyjnym
Zgodnie bowiem z postanowieniami art. ust. 1 pkt 1 Prawa ochrony środowiska powszechne korzystanie ze środowiska przysługuje z mocy ustawy każdemu i obejmuje korzystanie ze środowiska, bez użycia instalacji, w celu zaspokojenia potrzeb osobistych oraz gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku oraz uprawiania sportu, w zakresie wprowadzania do środowiska substancji lub energii. Zakres powszechnego korzystania jest więc bardzo szeroki. Z punktu widzenia postępowania kompensacyjnego należy zauważyć, że jego przedmiotem zgodnie z postanowieniami art. 225 ust. 2 Prawa ochrony środowiska mogą być objęte jedynie instalacje spalania paliw stałych. Oznacza to, że jeżeli przedmiotem spalania nie są paliwa stałe (np. gaz lub olej opałowy), to już w założeniu nie mogą być one uwzględniane w postępowaniu kompensacyjnym. Tak samo będzie wówczas gdy przedmiotem spalania będą objęte co prawda paliwa stałe, ale będzie to następowało poza instalacją w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa ochrony środowiska. Takie ograniczenie ma swoje racjonalne uzasadnienie. W postępowaniu kompensacyjnym powinny być bowiem uwzględniane jedynie stałe źródła emisji, gdyż intencją ustawodawcy jest redukcja emisji o charakterze trwałym, a taki właśnie mają te pochodzące właśnie z instalacji. Z drugiej natomiast strony redukcja emisji w wyniku przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego musi być jak najbardziej efektywna. Taki skutek daje zaś ograniczenie emisji w wyniku spalania paliw stałych takich jak węgiel.
Z zakresem przedmiotowym postępowania kompensacyjnego w sposób nierozerwalny wiąże się także określenie sposobu potwierdzenia osiągnięcia ograniczenia emisji do powietrza związanej ze zwykłym korzystaniem ze środowiska. W art. 225 ust. 2 Prawa ochrony środowiska określono, że ograniczenie wielkości emisji może być osiągnięte przez trwałą likwidację instalacji spalania paliw stałych w ramach zwykłego korzystania ze środowiska. Z powyższego zdaje się wynikać zatem, że w chwili przeprowadzania postępowania kompensacyjnego działania zmierzające do osiągnięcia emisji muszą być już zrealizowane. Taka interpretacja omawianego rozwiązania jest jednak błędna. W omawianym przepisie jest bowiem mowa o sfinansowaniu przez podmiot planujący budowę nowej instalacji lub istotną zmianę istniejącej instalacji. To zaś wskazuje, że w chwili przeprowadzania postępowania kompensacyjnego zmiany w sposobie korzystania ze środowiska nie muszą być jeszcze wprowadzone. To w toku postępowania kompensacyjnego będzie bowiem dopiero dokonywana ocena, co do efektywności zaproponowanych rozwiązań, co nie jest tożsame z ich automatycznym zaakceptowaniem. Podejmowanie działań zmierzających do redukcji emisji przed zakończeniem postępowania kompensacyjnego pociągałoby więc za sobą olbrzymie ryzyko dla podmiotu ubiegającego się o pozwolenie emisyjne.
Czytaj też: Postępowanie kompensacyjne: wniosek po wszczęciu postępowania ws. pozwolenia emisyjnego
Jednocześnie nie można zapominać o tym, że przeprowadzone działania kompensacyjne mają doprowadzić do trwałej likwidacji instalacji spalania paliw stałych eksploatowanych w ramach zwykłego korzystania przez osoby fizyczne. Oznacza to, że w wyniku podjętych działań inwestycyjnych ma być zlikwidowana dotychczasowa instalacja, a nie jedynie modernizacja dotychczasowej. Ponadto nie można zapominać o tym, że w wyniku dokonywanych zmian w emisji do powietrza powinna nastąpić redukcja ilości substancji, dla której standard jakości powietrza został przekroczony, co wynika bezpośrednio z art. 225 ust. 3 Prawa ochrony środowiska. Oznacza, to że w wyniku zmian w dotychczasowych instalacja eksploatowanych w ramach zwykłego korzystania ze środowiska musi nastąpić redukcja ilości konkretnych substancji (mogą się różnić w zależności od występującej sytuacji). Zastanawiające może być również to, czy podstawą do przeprowadzenia postępowania kompensacyjnego może być wykonanie nowej instalacji do spalania paliw stałych innych niż dotychczasowe, czy też w nowej instalacji nie będą mogły być już spalane paliwa stałe.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
|
@page_break@
Z punktu widzenia możliwości uzyskania pozwolenia emisyjnego bardzo ważna jest także forma potwierdzenia redukcji ilości substancji, dla której standard jakości powietrza został przekroczony. W art. 225 ust. 4 Prawa ochrony środowiska ustawodawca określił, że w przypadku redukcji emisji do powietrza związanej z powszechnym korzystaniem ze środowiska ma to miejsce w formie zaświadczenia wydawanego przez organ wykonawczy gminy, na wniosek podmiotu planującego lub realizującego budowę nowej instalacji lub wprowadzający istotną zmianę w już istniejącej instalacji. Oznacza to, że w tym zakresie znajdować będą zastosowanie reguły wynikające z art. 217 K.p.a. stanowiącego podstawę wydawania zaświadczeń przez organy administracji. W związku z tym w przypadkach wątpliwych (a takich w sytuacji redukcji emisji do powietrza związanej z powszechnym korzystaniem ze środowiska może być większość) organ administracji może być zobowiązany na podstawie art. 218 par. 2 K.p.a. do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego.
W praktyce na kanwie postanowień tego przepisu podkreśla się, że w takim przypadku „Nie jest dopuszczalne dokonywanie, w trybie dotyczącym wydawania zaświadczeń, jakichkolwiek ustaleń faktycznych i ocen prawnych nie wynikających z prowadzonej przez organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Postępowanie wyjaśniające, o jakim mowa w art. 218 § 2 k.p.a., spełnia tylko pomocniczą rolę przy ustalaniu treści zaświadczenia, a jego przedmiotem są okoliczności wynikające z istniejących ewidencji, rejestrów i innych danych, czy też wyjaśnienie, czy dane te odnoszą się do osoby wnioskodawcy, faktów oraz stanu prawnego, którego poświadczenia domaga się zainteresowany, a także ustalenia, jakiego rodzaju ewidencja lub rejestry mogą zawierać żądane dane i ustalenia ewentualnych ich dysponentów.” (wyrok NSA z dnia 15 stycznia 2014 r., I OSK 1518/12, Lex nr 1452122). Oznacza to, że zakres postępowania wyjaśniającego w toku postępowania w przedmiocie wydania zaświadczenia jest ograniczony. To zaś może rudzić duże trudności w omawianych postępowaniach kompensacyjnych, gdyż organy gminy mogą nie dysponować tego typu danymi potwierdzającymi ograniczenie emisji do powietrza związanych z powszechnym korzystaniem ze środowiska.
Czytaj też: Pozwolenia emisyjnego wydane w wyniku postępowania kompensacyjnego ma warunkowy charakter
Trudności te dodatkowo może potęgować wynikająca z art. 225 ust. 5 Prawa ochrony środowiska konieczność ustalenia przed wydaniem zaświadczenia, że na skutek zmian w instalacjach eksploatowanych przez osoby fizyczne w ramach zwykłego korzystania ze środowiska nastąpiła redukcja ilości substancji dla, których standardy jakości powietrza zostały ustalone. Z żadnego przepisu prawa nie wynika bowiem obowiązek przeprowadzania pomiarów wielkości emisji z instalacji eksploatowanych przez osoby fizyczne w ramach zwykłego korzystania ze środowiska. W związku z tym jedyną możliwością dokonaniach takich ustaleń będzie symulacyjne obliczenie przypuszczalnej redukcji emisji z omawianych źródeł przez organy gminy co już samo w sobie może pogłębiać trudności.
| Dowiedz się więcej z książki | |
|
Prawo ochrony środowiska. Zagadnienia podstawowe
|