Podmiot leczniczy będący spółka kapitałową nie musi stosować rygorów ustawy o finansach publicznych

Czy podmiot leczniczy będący przedsiębiorcą (spółką z o.o.), w którym wszystkie udziały należą do jednostki samorządu terytorialnego oraz który swoją działalność leczniczą finansuje w 99% ze środków publicznych na podstawie kontraktu z NFZ, jest obowiązany do stosowania rygorów ustawy o finansach publicznych w zakresie umarzania należności cywilnoprawnych?

Odpowiedź

Podmiot, o którym mowa w pytaniu tj. spółka kapitałowa będąca podmiotem leczniczym, w którym wszystkie udziały należą do samorządu terytorialnego, co do zasady nie jest obowiązana do stosowania przepisów art. 59 i nast. ustawy o finansach publicznych.

Uzasadnienie

Pytanie sprowadza się co do określenia czy spółka kapitałowa, w której wszystkie udziały należą do samorządu terytorialnego, obowiązana jest do stosowania przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z późn. zm.) - dalej u.f.p. w zakresie umarzania należności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 59 u.f.p. w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem dłużnika lub interesem publicznym należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom podległym, mogą być umarzane albo ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty, na zasadach określonych przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Nadto należy w tym miejscu zaznaczyć, że przepis art. 56 u.f.p. ustanawia przesłanki umorzenia należności przypadających podmiotom państwowym, które to przesłanki zgodnie z art. 59 ust. 3 u.f.p., organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może wskazać w uchwale dotyczącej zasad udzielania ulg, jako podstawy stosowania ulgi z urzędu.

Dla dokonania oceny, czy spółki, o których mowa w pytaniu podlegają tym reżimom, konieczne jest aby uwzględnić, iż spółki te, zgodnie z art. 9 pkt 14 u.f.p. nie stanowią sektora finansów publicznych.

Przepisy powyżej przywołane odnoszące się do zasad udzielania ulg, zamieszczone są w rozdziale 5 ustawy - Zasady gospodarowania środkami publicznymi. Rozdział ten rozpoczyna art. 42, w którym w ust. 5 wskazane jest, że jednostki sektora finansów publicznych są obowiązane do ustalania przypadających im należności pieniężnych, w tym mających charakter cywilnoprawny, oraz terminowego podejmowania w stosunku do zobowiązanych czynności zmierzających do wykonania zobowiązania.

Uwzględniając powyższe, jak i wykładnię systemową, spółki nie są objęte wprost dyspozycjami art. 55 i nast. w zakresie udzielania ulg w spłacie należności cywilnoprawnych. Jednakże należy mieć na uwadze, że w doktrynie wskazuje się "Z podmiotowego punktu widzenia unormowanie art. 59 u.f.p. i wydawane na jego podstawie uchwały organów samorządowych odnoszą się tylko do należności cywilnoprawnych przypadających "jednostce samorządu terytorialnego i jej jednostkom podległym". Nie ulega wątpliwości, że odnoszą się one głównie do gminnych (powiatowych, wojewódzkich) należności ściąganych przez jednostki

wewnątrzorganizacyjne, działające bezpośrednio w strukturach samorządu (bez osobowości prawnej), natomiast nie ma dostatecznej pewności co do należności przysługujących innym jednostkom "podlegającym" jednostce samorządu terytorialnego. (...) z jednej bowiem strony samorządowe osoby prawne są wyodrębnione, samodzielnie prowadzą działalność komunalną i w pełni odpowiadają za swoje zobowiązania, a z drugiej - niektóre z nich (np. instytucje kultury) w znacznym stopniu uzależnione są od samorządu (...) W interesie publicznym należałoby wypowiedzieć się raczej za szerszym zastosowaniem art. 59 u.f.p., także w odniesieniu co najmniej do instytucji kultury, zakładów opieki zdrowotnej i innych komunalnych osób prawnych niedziałających na zasadach komercyjnych"tak Ryszard Szostak "Udzielanie ulg w spłacie należności cywilnoprawnych przysługujących jednostkom samorządu terytorialnego" Samorząd Terytorialny nr 6/2011 s.49-50.

Reasumując powyższe: brak określonych wprost podstaw prawnych dla przyjęcia, że zasady dotyczące udzielania ulg określone przepisami ustawy o finansach publicznych (w tym art. 59 u.f.p., z uwagi na charakter podmiotu określonego pytaniem) obejmują także spółki prawa handlowego. Nie można jednakże odmówić całkowicie racji stanowisku odmiennemu, że spółki te winny w zakresie udzielania ulg swoim kontrahentom, dłużnikom, kierować się zasadami właściwymi dla jednostek sektora finansów publicznych, stanowią one formę realizacji zadań publicznych. Jednakże uchwała organu stanowiącego, o której mowa w art. 59 u.f.p., nie może dotyczyć spółek prawa handlowego - brak podstaw prawnych dla objęcia spółek regulacjami tejże uchwały.

Pytanie pochodzi z programu Serwis Prawo i Zdrowie .