Pytanie:
Organ nadzoru budowlanego postanowieniem nałożył na zobowiązanego grzywnę w celu przymuszenia wykonania obowiązku - rozbiórki obiektu budowlanego, lecz środek ten nie przyniósł zamierzonego efektu. W celu wdrożenia kolejnego środka - wykonania zastępczego, wysłano dwukrotnie zapytania ofertowe do różnych firm budowlanych, lecz żadna nie odpowiedziała.
Jakie dalsze kroki powinien podjąć organ?
Odpowiedź:
Jedynymi środkami egzekucyjnymi stosowanymi w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym obowiązku rozbiórki obiektu budowlanego są wymierzana jednorazowo grzywna w celu przymuszenia oraz wykonanie zastępcze. Skoro zatem pierwszy z wymienionych środków został już wykorzystany, organ egzekucyjny może jedynie nadal dążyć do wykonania obowiązku objętego egzekucją poprzez wykonanie zastępcze. Jeżeli poprzednio prowadzone postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego zostały unieważnione, zamawiający (organ egzekucyjny), powinien wszcząć kolejne postępowanie w tej sprawie.
Należy przy tym pamiętać, że prowadzenie postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego w uproszczonym trybie zapytania o cenę jest prawem zamawiającego, nie zaś – obowiązkiem. Tryb ten, mimo wszelkich ułatwień wynikających z jego uproszczonego charakteru, cechuje się niską konkurencyjnością i może się okazać nieefektywny.
Uzasadnienie:
Zgodnie z art. 6 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - dalej u.p.e.a. w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku, wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych.
Wśród wymienionych w art. 1a pkt 12 lit. bu.p.e.a. środków egzekucyjnych dotyczących obowiązków o charakterze niepieniężnym, jedynie grzywna w celu przymuszenia oraz wykonanie zastępcze znajdują zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym wykonania obowiązku rozbiórki obiektu budowlanego.
Zastosowanie każdego z tych środków następuje w oparciu o wydane w tej sprawie postanowienie organu egzekucyjnego, przy czym w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym wykonania przez zobowiązanego obowiązku rozbiórki obiektu budowlanego grzywna w celu przymuszenia jest jednorazowa (art. 121 § 4 u.p.e.a.). W przeciwieństwie do grzywny, której celem jest wywarcie na zobowiązanego presji o charakterze finansowym (i tą drogą "przymuszenie" go do wykonania egzekwowanego obowiązku), wykonanie zastępcze prowadzi wprost do wykonania tego obowiązku.
Zgodnie z art. 127 u.p.e.a., wykonanie zastępcze stosuje się, gdy egzekucja dotyczy obowiązku wykonania czynności, którą można zlecić innej osobie do wykonania za zobowiązanego i na jego koszt. W celu zastosowania tego środka, organ egzekucyjny wręcza zobowiązanemu postanowienie, że obowiązek objęty tytułem wykonawczym zostanie w trybie postępowania egzekucyjnego wykonany zastępczo przez inną osobę za zobowiązanego – na jego koszt i niebezpieczeństwo (art. 128 § 1 pkt 2 u.p.e.a.).
Jeżeli w postanowieniu w sprawie wykonania zastępczego nie wskazano osoby, której zostało zlecone zastępcze wykonanie obowiązku objętego egzekucją, organ egzekucyjny zleca wykonanie tego obowiązku określonej osobie i w terminie nie dłuższym niż miesiąc zawiadamia o tym zobowiązanego (art. 130 u.p.e.a.).
Jeżeli przedmiotem wykonania zastępczego są roboty budowlane, zastępcze wykonanie obowiązku objętego egzekucją powinno zostać zlecone innej osobie w umowie o roboty budowlane, o której mowa w art. 647-658 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
Jednakże w sytuacji, gdy zlecenie to jest finansowane (w całości lub w części) ze środków publicznych, możliwość zawarcia przez organ egzekucyjny umowy o roboty budowlane z wykonawcą zastępczym doznaje ograniczeń z uwagi na wymagania określone przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. –Prawo zamówień publicznych - dalej p.z.p. Warto przy tym zauważyć, że zgodnie z art. 10 ust. 1-2 p.z.p., podstawowymi trybami udzielenia zamówienia są przetarg nieograniczony oraz przetarg ograniczony, zaś zamawiający może udzielić zamówienia w jednym z pozostałych trybów wymienionych w ustawie, w tym także – w trybie zapytania o cenę, tylko w przypadkach wymienionych w ustawie.
Tryb zapytania o cenę, określony przepisami art. 69-73 p.z.p., jest szczególnym, uproszczonym trybem udzielenia zamówienia publicznego, stanowiącym wyjątek od zasady z art. 10 p.z.p. Tryb ten polega na tym, że zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez siebie wykonawców i zaprasza ich do składania ofert (art. 69 p.z.p.). Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie zapytania o cenę, jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi powszechnie dostępne o ustalonych standardach jakościowych, a wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 (art. 69 p.z.p.).
Zamawiający wszczyna postępowanie w trybie zapytania o cenę, zapraszając do składania ofert taką liczbę wykonawców świadczących w ramach prowadzonej przez nich działalności dostawy lub usługi będące przedmiotem zamówienia, która zapewnia konkurencję oraz wybór najkorzystniejszej oferty, nie mniej niż 5 (art. 71 ust. 1 p.z.p.). Jednocześnie ustawodawca zastrzega, że w tym trybie zamawiający udziela zamówienia wykonawcy, który zaoferował najniższą cenę (art. 72 ust. 2 p.z.p.).
W przypadku trybu zapytania o cenę ustawodawca nie przewiduje obowiązku publikacji zamówienia. Zgodnie z art. 93 ust. 1 p.z.p., zamawiający unieważnia postępowanie w sprawie udzielenia zamówienia publicznego, gdy w postępowaniu prowadzonym w trybie zapytania o cenę nie złożono co najmniej dwóch ofert nie podlegających odrzuceniu. Należy podkreślić, że postępowanie w sprawie udzielenia zamówienia publicznego w trybie zapytania o cenę, mimo uproszczonego charakteru, cechuje się niewielką konkurencyjnością i w określonych okolicznościach może się okazać nieefektywne.
Na uwagę zasługuje także fakt, że zamawiający może posłużyć się w postępowaniu w sprawie udzielenia zamówienia publicznego trybem zapytania o cenę, aczkolwiek nie ma takiego obowiązku.
Skoro zatem jedynymi środkami egzekucyjnymi stosowanymi w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym obowiązku rozbiórki obiektu budowlanego są wymierzana jednorazowo grzywna w celu przymuszenia oraz wykonanie zastępcze, a pierwszy z wymienionych środków został już wykorzystany, organ egzekucyjny może jedynie nadal dążyć do wykonania obowiązku objętego egzekucją poprzez wykonanie zastępcze.
Jeżeli poprzednio prowadzone postępowania w sprawie udzielenia zamówienia publicznego zostały unieważnione, zamawiający (organ egzekucyjny), powinien wszcząć kolejne postępowanie w tej sprawie.
Organ w postępowaniu egzekucyjnym może zastosować grzywnę oraz wykonanie zastępcze
Jedynymi środkami egzekucyjnymi stosowanymi w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym obowiązku rozbiórki obiektu budowlanego są wymierzana jednorazowo grzywna w celu przymuszenia oraz wykonanie zastępcze.
