Zanim podjęte zostaną jakiekolwiek działania w celu przekształcenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową, jednostka samorządu terytorialnego powinna obliczyć, w jakiej części przejmie długi zakładu. Następuje to poprzez ustalenie wskaźnika zadłużenia, którego podstawą jest sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy. Jak stanowi art. 71 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654, dalej jako ustawa ) wskaźnik zadłużenia ustala się jako relację sumy zobowiązań długoterminowych i krótkoterminowych, pomniejszonych o inwestycje krótkoterminowe samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej do sumy jego przychodów.

Wskaźnik oblicza się na dzień poprzedzający dzień przekształcenia. Jeżeli wynosi on więcej niż 0,5, wówczas j.s.t. przejmuje taką część zobowiązań, aby wskaźnik ten wyniósł nie więcej niż 0,5. W przeciwnym wypadku przejęcie zobowiązań jest fakultatywne; ustawodawca postawił jednak warunek, iż w pierwszej kolejności przejęciu powinny ulec zobowiązania wymagalne najdawniej obejmujące kwotę główną wraz z odsetkami.

Przekształcenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, który podlega jednostce samorządu terytorialnego, w spółkę kapitałową dokonuje organ wykonawczy j.s.t. - wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu bądź zarząd województwa. Podstawę prawną tego stanowi art. 75 ustawy , natomiast zawartość samego aktu określa art. 78. Aby jednak mogło do tego dojść, konieczna jest również uchwała organu stanowiącego danej j.s.t. Wynika to z faktu, iż ustawy samorządowe ( o samorządzie gminnym , o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa ) przyznają organowi stanowiącemu wyłączną właściwość w podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu. Sama uchwała o przekształceniu powinna być również zaopiniowana przez związki zawodowe (które mogą być uznane za organizacje reprezentatywne), a także przez radę społeczną s.p.z.o.z.

Akt przekształcenia nie musi dotyczyć wyłącznie jednego z.o.z. W spółkę można przekształcić kilka zakładów, zarówno gdy posiadają one ten sam podmiot założycielski, jak i gdy podmioty te są różne. W drugim przypadku konieczne jest zawarcie porozumienia na podstawie uchwał właściwych organów stanowiących j.s.t. W dokumencie powinno być jasno wskazane, które zakłady podlegają przekształceniu, które składniki mienia będą wniesione do spółki jako aport przez podmioty tworzące oraz wartość i liczbę udziałów obejmowanych w zamian. Podmioty zawierające porozumienie winny również wskazać podmiot tworzący, który ma wykonywać zadania dokonujące przekształcenia, określić koszty całej operacji, a wreszcie wskazać członków organów spółki pierwszej kadencji. Załącznikiem do aktu porozumienia powinien być także projekt umowy spółki (będący jej statutem) oraz projekt regulaminu organizacyjnego.

Ustawa nakłada również pewne obowiązki na kierownika samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Jak stanowi art. 76 ustawy , obowiązany jest on niezwłocznie doręczyć organowi dokonującemu przekształcenia odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej wraz z wymaganymi dokumentami, a także udzielać wyjaśnień niezbędnych do przeprowadzenia przekształcenia. Przepis ten stanowi również delegację dla ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa, by (w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia) określił, w drodze rozporządzenia, wzór kwestionariusza oraz wykaz dokumentów niezbędnych do przekształcenia, kierując się koniecznością ograniczenia obowiązków informacyjnych kierownika samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej do danych niezbędnych do przeprowadzenia przekształcenia.

Z dniem, z którym następuje przekształcenie z.o.z., wykreślany jest on z Krajowego Rejestru Sądowego. Natomiast zgodnie z ustawą, dzień przekształcenia stanowi dzień, w którym nastąpi wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców. Dzień przekształcenia będzie miał znaczenie dla przejęcia zobowiązań z.o.z. przez j.s.t. Reguluje to art. 190 ustawy , który stanowi, iż jeżeli podmiot tworzący przekształcił samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową na zasadach opisanych powyżej w okresie do dnia 31 grudnia 2013 r., zobowiązania podmiotu tworzącego przejęte od samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej wskazane w ustawie umarza się. Do zobowiązań tych wlicza się m.in. zobowiązania z tytułu podatków wobec budżetu państwa oraz należności celnych, z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w części finansowanej przez płatnika oraz na Fundusz Pracy, z wyjątkiem składek na ubezpieczenie emerytalne oraz wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Ich szczegółowe wyliczenie zawierają art. 191 i 192 ustawy .

W tym miejscu należy wskazać na pewien problem wiążący się ze wskazaniem dnia przekształcenia. Otóż, jak pisze I.Klisowska,: "Z uwagi na to, że zgodnie z ustawą o działalności leczniczej z dniem przekształcenia spółka ma wstąpić we wszystkie prawa i obowiązki przekształcanego zakładu, na dzień poprzedzający dzień przekształcenia należy określić wartość rynkową nieruchomości, a z dniem przekształcenia stosunki pracy osób zatrudnionych na podstawie powołania w przekształcanym zakładzie wygasają, określenie ustawowe dnia przekształcenia prowadzić może do niepotrzebnych wątpliwości i dodatkowych trudności w wyliczaniu i rozliczaniu z kontrahentami, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych itp. Organ dokonujący przekształcenia nie jest w stanie określić tego dnia. Nie ma żadnego wpływu na dokonywanie czynności rejestrowych."

Dzień przekształcenia ma również znaczenie dla ubiegania się przez organ założycielski o dotację celową z budżetu państwa. W tym celu muszą być jednak spełnione alternatywnie warunki wymienione w art. 197 pkt 2 ustawy :
a) zawarcie ugody z wierzycielami w zakresie zobowiązań cywilnoprawnych podmiotu tworzącego przejętych od samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, obejmującej co najmniej częściowe umorzenie tych zobowiązań lub odsetek od nich, lub
b) istnienie w dniu przekształcenia przejętych przez podmiot tworzący zobowiązań cywilnoprawnych wynikających z zaciągniętych kredytów bankowych, o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej, lub
c) uiszczenie przez podmiot tworzący, który przekształcił samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową, podatku od towarów i usług od wniesionego do tej spółki aportu, lub
d) istnienie w dniu przekształcenia zobowiązania wynikającego z pożyczki udzielonej przez podmiot tworzący samodzielnemu publicznemu zakładowi opieki zdrowotnej, zawartej przed dniem 31 grudnia 2009 r., lub
e) poniesienie kosztów określenia wartości rynkowej nieruchomości w sposób, o którym mowa w art. 82 ust. 1 i 2.

Do uzyskania dotacji konieczne jest również złożenie stosownego wniosku. Tryb ubiegania się o dotację regulują art. 196 - 203 ustawy .

Artykuł napisano na podstawie: Izabela Klisowska: "Przekształcenie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej podległego jednostce samorządu terytorialnego w spółkę kapitałową w świetle przepisów ustawy o działalności leczniczej". Publikacja ta, podobnie jak wiele innych publikacji dotyczące ustawy o działalności leczniczej, dostępne są w Module do SIP LEX - Ochrona Zdrowia. Moduł LEX Ochrona Zdrowia to unikatowa na rynku, kompleksowa baza najistotniejszych informacji z zakresu ochrony zdrowia, w aspekcie prawnym i zarządczym. Program stanowi praktyczne narzędzie pracy dla menedżerów zarządzających zakładami opieki zdrowotnej, prawników specjalizujących się w prawie ochrony zdrowia, a także dla innych osób zawodowo związanych ze świadczeniem usług medycznych.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654)
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.)
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.)
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.)

Pisaliśmy o tym również:
Opublikowano ustawę o działalności leczniczej