NSA: Starosta tatrzański nie wtrąci swoich trzech groszy do kolei górskiej

Starosta nie bierze udziału w wydawaniu decyzji o zezwoleniu na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca. Dlatego minister mógł zezwolić, by spółka - cudzoziemiec przejęła nieruchomości polskich kolei linowych bez pytania starosty tatrzańskiego o zdanie wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny.

Po uzyskaniu zgody ministra spraw wewnętrznych spółka Polskie Koleje Górskie (cudzoziemiec) - przejęła nieruchomości należące do Polskich Kolei Linowych. Starosta Tatrzański, jako reprezentant Skarbu Państwa, wniósł o ponowne rozpatrzenie sprawy i uwzględnienie go, jako strony postępowania.

Stroną postępowania jest wyłącznie użytkownik wieczysty

Minister spraw wewnętrznych umorzył wywołane wnioskiem starosty postępowanie. Jego zdaniem, starosta na gruncie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców nie może stroną postępowania w sprawie o wydanie takiego zezwolenia, choćby dotyczyło ono nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste. Bierze się wtedy pod uwagę prawa użytkownika wieczystego, a nie właściciela gruntu - w tym przypadku Skarbu Państwa. To nie przekonało starosty tatrzańskiego i zaskarżył decyzję o umorzeniu do sądu administracyjnego.

Sąd Administracyjny w Warszawie uwzględnił podniesione w skardze zarzuty i uchylił decyzję ministra.

Przypomniał, że zgodnie z art. 6 powołanej ustawy, nabycie nieruchomości przez cudzoziemca (objęcie akcji w spółce handlowej będącej właścicielem nieruchomości) wbrew jej przepisom jest nieważne. Nieważność tę stwierdza sąd - także na wniosek właściwego miejscowo starosty. Takie potraktowanie starosty oznacza - zdaniem Sądu, że należy umożliwić mu działanie już na wcześniejszym etapie, kiedy cudzoziemiec ubiega się o zezwolenie. To, że starosta weźmie udział w tym postępowaniu nie przesądza oczywiście jego wyniku. Starosta ma się jedynie wypowiedzieć i przedstawić stanowisko Skarbu Państwa.
 

Szukasz więcej informacji dotyczących samorządu?
Poznaj LEX Administracja >>
Zdobądź wiedzę, dzięki której Twoja praca stanie się łatwiejsza

Ta niekorzystna wykładnia, skłoniła spółkę przejmującą do zaskarżenia wyroku. Jej zdaniem, nie można rozszerzać kompetencji starosty, przyznanej wyłącznie na potrzeby postępowania cywilnego, na postępowanie administracyjne. Nie ma przy tym znaczenia, że starosta miałby grać rolę jedynie biernego obserwatora.

Minister zadba o polskie interesy

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że wiekowość ustawy nie przekłada się na system ograniczeń w nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Jest nadal jasny i przejrzysty. To minister spraw wewnętrznych ma wyłączną kompetencję do wydawania zezwoleń cudzoziemcom. On decyduje, czy z punktu widzenia interesów państwa polskiego takie nabycie nieruchomości będzie dopuszczalne. Może się dodatkowo wsłuchać w głosy ministrów: obrony narodowej i rolnictwa. Z tego punktu widzenia ustawa nie przewiduje żadnej roli dla starosty. Ani jako pomocnika ministra, ani jako jego oponenta.

NSA nie dostrzegł też żadnej relacji między uprawnieniem do wszczęcia postępowania cywilnego o stwierdzenie nieważności nabycia nieruchomości, a postępowaniem o wydanie zezwolenia na nabycie. Podkreślił, że przyznana staroście legitymacja procesowa w tym postępowaniu nie przekłada się na interes prawny do bycia stroną postępowania w sprawie udzielenia takiego zezwolenia.

Starosta nie ma interesu prawnego

Dlatego słusznie minister wydał spółce decyzję nie oglądając się na zdanie starosty tatrzańskiego. Nie było zupełnie takiej potrzeby. Sąd podkreślił, że interes prawny w rozumieniu art. 28 k.p.a. wynika z przepisów na podstawie których organ rozstrzyga sprawę. Muszą z nich wynikać dla danej osoby określone prawa lub obowiązki. Gdy ich nie ma - ta osoba nie może być stroną postępowania. A tak właśnie było w tej sprawie. Decyzja o zezwoleniu na nabycie nieruchomości przez spółkę w żaden sposób nie wpłynęła na sytuację prawną, nie tylko starosty tatrzańskiego, ale też pozostałych podmiotów wskazanych w art. 6 ustawy (marszałka województwa, burmistrza Zakopanego).

Pozostałe okoliczności przywołane przez starostę tatrzańskiego - problem stanu prawnego i zasad korzystania z gruntów Skarbu Państwa przez właściciela kolei liniowej oraz ważność zawartych przez niego umów - nie mogły mieć wpływu na stanowisko NSA. Mimo iż prawnie doniosłe, nie dotyczyły przedmiotu sprawy - ustalenia, czy starosta tatrzański może żądać ponownego rozpatrzenia sprawy zezwolenia spółce Polskie Koleje Górskie na nabycie nieruchomości i użytkowania wieczystego.

Wyrok NSA w Warszawie z dnia 13.03.2018 r. II OSK 1258/16.

 

Zarządzenie zastępcze wojewody