Sprawa dotyczyła przejęcia na własność za odszkodowaniem przez Skarb Państwa nieruchomości gminy pod budowę drogi.

Gmina wystąpiła do Ministra Finansów o interpretację przepisów prawa podatkowego. Zadała pytanie czy przeniesienie prawa własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, którego ekonomiczny ciężar (w tym ciężar uiszczenia podatku) poniesie wywłaszczony, można uznać za czynność opodatkowaną podatkiem VAT.

Zdaniem gminy nie miało miejsca przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, a więc nie miała miejsca odpłatna dostawa towaru opodatkowana podatkiem VAT.

Nie jest możliwym uznanie za opodatkowaną dostawę towaru przeniesienie własności rzeczy z mocy prawa, jeżeli nastąpiło przejście własności w sensie cywilnoprawnym, a nie miało miejsca przeniesienie ekonomicznego władztwa nad rzeczą.

Taka zaś sytuacja zdaniem gminy ma miejsce w przedstawionym przez nią stanie faktycznym. Dotychczasowy właściciel – gmina - utracił cywilistycznie prawo własności na rzecz Skarbu Państwa, lecz podmiotem upoważnionym do dysponowania nieruchomością jak właściciel pozostaje dalej gmina – prezydent miasta jako zarządca drogi.

Minister Finansów uznał, że stanowisko gminy jest nieprawidłowe.

Zdaniem NSA nie można podzielić poglądu, że wypłata odszkodowania gminie w związku z decyzją wojewody o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, nie ma realnego charakteru, skoro de facto środki na ten cel gmina pozyskuje z budżetu Skarbu Państwa w ramach dotacji na realizację zadania publicznego z zakresu administracji rządowej.
Brak podstaw do twierdzenia, że w konsekwencji rozważanej transakcji, w ramach której następuje przeniesienie prawa własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, ciężar ekonomiczny (w tym ciężar uiszczenia podatku) poniesie wywłaszczony.

NSA odpowiadając na pytanie gminy wyjaśnił, iż:

przeniesienie przez gminę prawa własności nieruchomości z nakazu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r., Nr 177, poz. 1054, ze zm.), nieskutkującą ekonomicznym obciążeniem wywłaszczonego ciężarem uiszczenia podatku z tytułu tej czynności.

Na podstawie:
Uchwała NSA z 12 października 2015 r., sygn. akt I FPS 1/15, prawomocna