Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła szereg kontroli oceniających poszczególne etapy procesu lokalizacji oraz budowy elektrowni wiatrowych z uwzględnieniem zaangażowania w tych procesach organów administracji jak i społeczeństwa. Celem przeprowadzonej w 51 urzędach gmin i 19 starostwach powiatowych kontroli było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy obowiązujące normy prawne oraz ich realizacja skutecznie zabezpieczają interesy społeczności lokalnych w procesie lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych.
Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli obowiązujące przepisy, jak również ich stosowanie nie zabezpieczają w dostateczny sposób interesów społeczności lokalnych w procesie lokalizacji oraz budowy elektrowni wiatrowych. W trakcie badania NIK zidentyfikował bowiem sześć obszarów w których występują ważne dla procesu niejednoznaczności i niespójności przepisów prawa, których skutkiem jest występowanie wątpliwości w prawidłowym stosowaniu norm prawnych. NIK zidentyfikował ponadto trzy obszary wpływające na brak zabezpieczenia interesów społeczności lokalnych w procesie lokalizacji elektrowni wiatrowych. Pozytywnie należy natomiast ocenić fakt, że poza nielicznymi wyjątkami z reguły prawidłowo i terminowo prowadzono postępowania na wszystkich etapach procesu lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych.
W związku z powyższymi nieprawidłowościami (zdaniem NIK) konieczne wydaje się rozważenie podjęcia działań legislacyjnych polegających na:
-wprowadzeniu rozwiązań zapewniających otwarty, oficjalny sposób finansowania Planu miejscowego i takie konstruowanie sposobów jego finansowania, które nie będzie prowadzić do omijania przepisów prawa;
-wzmocnieniu procesu oceny prawidłowości przygotowanych dokumentów (Prognoza i Raport) poprzez ustawową zmianę funkcji ich opiniowania przez organy specjalistyczne na funkcję uzgadniania;
-wprowadzeniu do porządku prawnego pojęcia „dominanty krajobrazowej”, którą są wysokie elektrownie wiatrowe, co wzmocni ochronę zarówno parków krajobrazowych i ich otulin, jak i terenów najbardziej atrakcyjnych krajobrazowo;
-właściwemu zabezpieczenia dopuszczalnego poziomu emitowanego hałasu;
-właściwemu zakwalifikowania budowy elektrowni wiatrowej jako inwestycji a nie jako urządzenia infrastruktury technicznej (przy realizacji inwestycji wymagającej uzyskania decyzji o warunkach zabudowy) co umożliwi spełnienie warunku „dobrego sąsiedztwa;
-zapewnieniu spójności decyzji środowiskowych i pozwoleń w zakresie objętych nimi obszarów lokalizacji przyszłych elektrowni wiatrowych.
Z kolei w kwestii efektywności zabezpieczenia interesów społeczności lokalnych związanych z procesem lokalizacji elektrowni wiatrowych NIK apeluje o unikanie sytuacji konfliktu interesów osób pełniących funkcję w organach gminy bądź będących pracownikami urzędu gminy. W opinii NIK osoba, która pełni funkcje organu władzy wykonawczej w gminie rozpoczynając procesy planistyczne powinna składać oświadczenie o występowaniu sytuacji konfliktu interesów. Natomiast osoby które nie wyłączyły się z procedowania w sprawach dotyczących bezpośrednio ich interesu prawnego powinny być poddane sankcjom o charakterze dyscyplinującym. Zdaniem NIK należy również zastanowić się nad ustalaniem w drodze uchwały rady gminy zasad oraz trybu konsultacji w sprawie inwestycji budowy elektrowni wiatrowych czy też wprowadzeniem opłaty za „korzystanie z krajobrazu” traktowanej jako podatek od inwestora o charakterze lokalnym z płatnością przez całkowity czas trwania inwestycji.
(nik.gov.pl)
NIK: obowiązujące przepisy nie chronią społeczności lokalnych przed wiatrakami
Zarówno obowiązujące normy prawne jak i ich stosowanie nie zabezpieczają skutecznie interesów społeczności lokalnych w procesie lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych - tak wynika z badań przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli.
