Wojewoda stwierdził wygaśnięcie mandatu radnego. W uzasadnieniu organ nadzoru powołał art. 159 § 1 pkt 9 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.), w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 109, poz. 627), z mocą obowiązującą od dnia 14 czerwca 2011 r., zgodnie z którym ławnikiem nie może być radny powiatu, gminy i województwa. Organ dodał, że przed zmianą przepis ten stanowił, że ławnikami nie mogą być radni gminy, której rada dokonuje wyboru ławników. Uwzględniając powyższą regulację, organ nadzoru uznał, że radny rady powiatu, pełniący jednocześnie funkcję ławnika, powinien zrzec się funkcji ławnika przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej tj. przed dniem 14 czerwca 2011 r.


Zdaniem NSA ustawa o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, nie zawiera przepisów przejściowych. W przypadku braku takich przepisów, obowiązuje zasada bezpośredniego stosowania nowego prawa. Jednakże należy mieć na uwadze fakt, iż ustawodawca wprowadzając zmiany art. 159 § 1 pkt 9 Prawo o ustroju sądów powszechnych w uzasadnieniu projektu ustawy wskazał, że: "Powyżej przytoczone i omówione propozycje będą miały faktyczne zastosowanie podczas kolejnych wyborów ławników sądów, tj. w roku 2011, z wyjątkiem tych sytuacji, kiedy zaistnieje konieczność przeprowadzenia wyborów uzupełniających." Zdaniem NSA ustawodawca dał więc wskazówkę do stosowania reguł interpretacyjnych. Oczywiście nie przekłada się ona wprost na przepis stanowiący wygaśnięcie mandatu radnego a mianowicie art. 190 ust. 1 pkt 2a Ordynacji wyborczej, ale nie można przy wyborze odpowiedniej reguły interpretacyjnej pominąć wyrażonego w uzasadnieniu stanowiska prawodawcy.


W opinii NSA nie można się zgodzić poglądem, iż radny powinien się zrzec funkcji ławnika przed wejściem w życie ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. zmieniającej przepis art. 159 § 1 pkt 9 Prawo o ustroju sądów powszechnych. Taka interpretacja nakładałaby konieczność działania przed wejściem w życie przepisu prawa, jest to oczywiście niedopuszczalne, ażeby obywatel przed nałożeniem przepisem prawa obowiązków był zobowiązany do ich stosowania. Gdy ustawodawca chce wyeliminować sytuacje konfliktowe, które nie dają się pogodzić z warunkami przewidzianymi w nowym przepisie daje możliwość doprowadzenia do sytuacji bez kolizyjnej w odpowiednim czasie (np. art. 190 ust. 5 i 6 Ordynacji wyborczej).


Zdaniem NSA najbardziej prawidłową wykładnią wprowadzonym z dniem 14 czerwca 2011 r. zmian przepisu art. 159 § 1 pkt 9 Prawo o ustroju sądów powszechnych będzie przyjęcie, iż nie dotyczy on osób wybranych na funkcje ławnika na kadencję 2008 – 2011 oraz na funkcję radnego gminy, powiatu i województwa w kadencji 2010 – 2014, oczywiście za wyjątkiem sytuacji wyjątkowych jak na przykład przeprowadzenie wyborów uzupełniających, ale z powodu wygaśnięcia mandatu z innych przyczyn, niż wywołanych zmianą w/w przepisu. Mandat radnego powiatowego wybranego na kadencję 2010 – 2014 i jednocześnie pełniącego funkcję ławnika w kadencji 2008 – 2011 nie wygasa na skutek zmian przepisu art. 159 § 1 pkt 9 Prawo o ustroju sądów powszechnych wprowadzonych z dniem 14 czerwca 2011 przez art. 1 pkt 2 ustawy o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych.



Na podstawie:
Wyrok NSA z 22 lutego 2013 r., sygn. akt II OSK 111/13, prawomocny