Rusza miotła kadrowa w administracji w terenie

Po powołaniu nowego rządu na pierwszym celowniku zmian znaleźli się wojewodowie, jako reprezentanci administracji rządowej w terenie. Kolejny krok, jak zapowiedział premier Donald Tusk, to zmiany w kuratoriach oświaty. Przegląd kadr odbędzie się też w organach podległych wojewodom oraz poszczególnym resortom. W terenie pracy może być niepewna nawet tysięczna rzesza urzędników, o ile miotła kadrowa sięgnie tak głęboko.

Wymiana 16 wojewodów to zawsze pierwszy ruch każdego rządu. To bowiem wojewodowie są długą ręką rządu w terenie. Zgodnie z ustawą o wojewodzie i administracji rządowej w województwie, wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej. Czyli na wniosek szefa MSWiA, którym został Marcin Kierwiński. Przeczytaj także: Kolejni ministrowie kompletują kierownictwo resortów.

W sześciu urzędach wojewódzkich już od 2 listopada są wakaty, bo mandaty poselskie zdobyli: Władysław Dajczak – wojewoda lubuski, Łukasz Kmita – wojewoda małopolski, Ewa Leniart – wojewoda podkarpacki, Jarosław Wieczorek – wojewoda śląski, Artur Chojecki – wojewoda warmińsko-mazurski, Zbigniewa Bogucki – wojewoda zachodniopomorski. Pozostali wojewodowie oraz wicewojewodowie złożyli dymisje.

Na razie premier powołał dwóch wojewodów w województwach: mazowieckim i małopolskim.

Za zmianami wojewodów pójdą też zmiany na stanowiskach wicewojewodów. Takie zmiany wynikają z umowy koalicyjnej zawartej przez Koalicję Obywatelską, PSL, Polskę -2050 Szymona Hołowni i Nową Lewicę. W województwach, gdzie w sejmikach rządzą politycy Koalicji Obywatelskiej, stanowiska wojewodów mają przypaść politykom innej partii.   

Kolejnym krokiem po powołaniu wojewodów będzie powołanie przez wojewodów nowych kierowników delegatur urzędów wojewódzkich. Ich siedziby znajdują się zazwyczaj w tzw. startych miastach wojewódzkich.

Czytaj też w LEX: Kawa Dominik, Prawa jednostki a akty rządowe – nowe pytania do starych odpowiedzi >

LEX to pewność bezpieczeństwa prawnego i właściwie podjętych decyzji. Elektroniczna baza profesjonalnej informacji prawniczej oraz branżowej - SPRAWDŹ >

Wielu kuratorów oczekuje odwołania  

Zgodnie z zapowiedzią premiera Donalda Tusk, zaraz po wojewodach dojdzie do zmiany na stanowiskach kuratorów oświaty. Nowa minister edukacji Barbara Nowacka nie będzie miała wielkich problemów z ich odwołaniem. Pomogą jej w tym przepisy uchwalone z inicjatywy PiS w 2015 roku. Rządząca wówczas partia znowelizowała art. 30 obowiązującej wtedy ustawy o systemie oświaty, aby usunąć niewygodnych kuratorów. Przed zmianą przepisów, kuratora oświaty powoływał i odwoływał wojewoda za zgodą ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Po nowelizacji, także teraz, bo zmianę powielono w reformującej system oświaty ustawie - Prawo oświatowe, kuratora na wniosek wojewody powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. Minister może odwołać kuratora oświaty także z własnej inicjatywy. Obecna szefowa resortu już skorzystała z tej możliwości i odwołała słynącą z kontrowersyjnych wypowiedzi kurator małopolską.

Artykuł 50 Prawa oświatowego stanowi, że kuratora wyłania się w drodze konkursu ogłoszonego i przeprowadzonego przez wojewodę. Do czasu powołania na stanowisko kuratora oświaty osoby wyłonionej w drodze konkursu (albo w sytuacji gdy do konkursu nie przystąpił żaden kandydat) minister po zasięgnięciu opinii wojewody, wyznacza osobę pełniącą obowiązki kuratora oświaty. Do kompetencji ministra edukacji należy też powoływanie i odwoływanie wicekuratorów oświaty, na wniosek kuratora oświaty, po zasięgnięciu opinii wojewody.

Czytaj też w LEX: Krzysztofiński Mariusz, Urząd Wojewody Lubelskiego na przestrzeni stu lat funkcjonowania >

Setki zmian w administracji zespolone

Zmiany obejmą zapewne także inne działy administracji zespolonej, czyli takie, którymi kieruje i koordynuje ich działalność wojewoda. To łącznie 13 organów (bez opisanych już kuratorów oświaty): wojewódzcy komendanci straży pożarnej, policji, wojewódzcy inspektorzy farmaceutyczni, weterynarii, sanitarni nadzoru budowlanego, geodezyjnego i kartograficznego, ochrony środowiska, inspekcji handlowej, jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, transportu drogowego, konserwator zabytków. Organy te, w wielu przypadkach mają zaś swoje delegatury, inspektoraty, oddziały w innych miastach.

Powołanie na te stanowiska następuje według różnych zasad. W większości to inicjatywa wojewody. Przykładowo wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego, wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego czy wojewódzkiego inspektor inspekcji handlowej powołuje wojewoda za zgodą odpowiednio Głównego Inspektora Farmaceutycznego, Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Podobnie jest z obsadą stanowiska wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska (zgoda Głównego Inspektora Ochrony Środowiska) czy wojewódzkiego inspektora nadzoru geodezyjnego i kartograficznego (zgoda Głównego Geodety Kraju).

Z kolei wojewódzkiego konserwatora zabytków powołuje wojewoda, ale już na wniosek Generalnego Konserwatora Zabytków wskazujący kandydata na to stanowisko.

Inaczej sprawa wygląda, jeśli chodzi o służby mundurowe. Komendanta Wojewódzkiego Policji i Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej powołuje minister właściwy do spraw wewnętrznych na wniosek odpowiednio Komendanta Głównego Policji/Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej po zasięgnięciu opinii wojewody.

Swojego losu zawodowego niepewni mogą być też niektórzy kierownicy administracji niezespolonej, czyli przyporządkowani właściwemu ministerstwu lub centralnemu organowi administracji rządowej oraz kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych. To m.in. dyrektorzy izb administracji skarbowej, naczelnicy urzędów skarbowych i naczelnicy urzędów celno-skarbowych, dyrektorzy urzędów statystycznych, urzędów morskich, regionalni dyrektorzy ochrony środowiska, a także komendanci oddziałów straży granicznej.

Zmiany także w powiecie

Cześć organów organy administracji zespolonej, jak i niezespolonej ma swoje odpowiedniki w 314 powiatach i 66 miastach na prawie powiatów. Tam swoje organy powiatowe mają: państwowa straż pożarna, policja, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a także wojewódzki lekarz weterynarii, wojewódzki inspektorat nadzoru budowlanego, wojewódzki państwowy inspektor sanitarny.

Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora biura Związku Powiatów Polskich, wskazuje, że niektóre organy administracji obejmują kilka powiatów, te działające w miastach na prawie powiatu obejmują też powiat obwarzankowy. Średnio to 6 takich osób w każdym powiecie.

Czytaj też w LEX: Sadowski Przemysław, Relacje administracji samorządowej i rządowej w świetle kompetencji marszałka województwa i wojewody >

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.