Jan P. wystąpił o sporządzenie kserokopii całości akt sprawy. Organ dwukrotnie odmówił, twierdząc, że żądanie nie ma podstaw w obowiązujących przepisach. Sąd Administracyjny stanął po stronie organu. Wskazał, iż stronie poza prawem wglądu w akta, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów, przysługuje prawo żądania, by organ uwierzytelnił odpisy lub kopie akt sprawy albo sam wydał jej uwierzytelnione kopie (art. 73 par. 1 i 2 k.p.a.). Strona nie może jednak żądać, by organ doręczył jej kopię całości akt postępowania, z "dowodami nadania pism do stron postępowania i otrzymanych potwierdzeń zwrotnych". W skardze kasacyjnej Jan P. powołał się na konstytucyjne prawo strony dostępu do akt sprawy, które w jego ocenie, powinno obejmować również pomoc w sporządzeniu kopii dokumentów z akt sprawy.

 

 

Notatki ręczne dyskryminują

NSA podzielił ten pogląd i uchylił zaskarżony wyrok. Odwołując się do uchwały składu siedmiu sędziów NSA (sygn. I OPS 1/18) wskazał, iż w ramach udostępnienia akt stronie mieści się sporządzenie przez organ, w sposób wynikający z jego możliwości technicznych i organizacyjnych, na wniosek strony, kopii dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy. Dodał, że nie każda ze stron ma możliwość samodzielnego zapisania zawartości akt za pomocą najnowocześniejszych urządzeń technicznych, bo albo ich nie posiada albo nie umie się nimi posługiwać. Powszechna dostępność kserokopiarek w urzędach i łatwość ich używania, nakazuje rozwiązać tę sytuację w zgodzie z gwarancjami konstytucyjnymi. Przepis art. 73 par. 1 k.p.a. dotyczący prawa strony do wglądu w akta sprawy i sporządzania odpisów powinien być zatem odczytywany szeroko, w sposób, odpowiadający postępowi technologicznemu. Sąd zauważył, że odmowa żądaniu strony stawiałaby w gorszym położeniu osoby o niższym statusie materialnym, których na takie urządzenia nie stać bądź też osoby, które z racji wieku lub ułomności np. fizycznych, nie mogą samodzielnie z nich skorzystać. Dlatego literalna wykładnia w/w przepisu jest niewystarczająca. Powyższe nie oznacza przy tym bezwzględnego związania organu żądaniem strony o wydanie kserokopii dokumentów z akt sprawy, lecz wprowadza ograniczenia mające wykluczyć nieuzasadnioną odmowę załatwienia wniosku w tym przedmiocie.

Czytaj też: Dwie różne regulacje, podobny skutek - ograniczenie dostępu do informacji publicznej>>

Można odmówić, ale...

Odmowa uwzględnienia wniosku strony o sporządzenie kserokopii z akt mogłaby nastąpić wyłącznie sytuacjach wymagających większego organizacyjnego zaangażowania ze strony organu np. braku potrzebnego sprzętu lub dużej liczby dokumentów przewidzianych do kopiowania albo oczywistym i świadomym nadużywaniem prawa przez stronę. Wnioskodawca musi się też liczyć z poniesieniem kosztów sporządzenia kopii dokumentacji. Koszty te nie pozostają bowiem w bezpośrednim związku z rozstrzygnięciem sprawy, a tylko przez ten pryzmat odczytywać należy ustawowe obowiązki organu, o których mowa w 262 par. 1 pkt 2 k.p.a., co w konsekwencji wyklucza obciążenie nimi organu.

Wyrok NSA z 25 stycznia 2021 r. I OSK 3898/18

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.