Prawo wniesienia protestu wyborczego przysługuje określonej grupie podmiotów. Są nimi: wyborca, pełnomocnik wyborczy oraz przewodniczący właściwej komisji wyborczej. Nie ma możliwości wniesienia protestu przez inny podmiot np. spółkę, fundację, związek, itd. Skarżący nie mają obowiązku ustanowienia profesjonalnego pełnomocnika (adwokat, radca prawny), mogą wnieść protest osobiście.
Protest wyborczy - WZÓR DOKUMENTU w LEX >
Protest do Sądu Najwyższego
Protest wyborczy można złożyć bezpośrednio do Sądu Najwyższego (Pl. Krasińskich 2/4/6 w Warszawie) lub nadać w polskiej placówce pocztowej Poczty Polskiej (operator wyznaczony). Protest nadany u innego operatora musi wpłynąć do Sądu Najwyższego przed upływem terminu do jego wniesienia, dlatego też wysłanie protestu np. kurierem, nie gwarantuje zachowania terminu do jego wniesienia.
Wyborcy przebywający za granicą lub na polskim statku morskim mogą złożyć protest odpowiednio właściwemu terytorialnie konsulowi lub kapitanowi statku. Tacy wyborcy muszą dołączyć do protestu zawiadomienie o ustanowieniu swojego pełnomocnika zamieszkałego w kraju lub pełnomocnika do doręczeń zamieszkałego w kraju. Protest nadany do konsula wysłany pocztą zagraniczną lub kurierem musi wpłynąć do urzędu konsularnego przed upływem terminu do wniesienia protestu.
Czytaj w LEX: Protestów wyborczych faksem się nie wnosi >
Protest musi spełniać wymogi formalne
Co ważne, protest wyborczy musi zostać wniesiony na piśmie. Niedopuszczalne jest wniesienie go w formie innej niż pisemna, tj. przez faks, e-mail, ePUAP.
Protest wyborczy, aby został rozpoznany merytorycznie, nie może zawierać braków formalnych. Protest musi spełniać wymogi określone w Kodeksie wyborczym, jak również spełniać ogólne warunki pisma procesowego określone w art. 126 i następne k.p.c., a więc musi zawierać w szczególności:
- oznaczenie podmiotu wnoszącego protest z podaniem jego adresu i numeru PESEL;
- oznaczenie, w którym z obwodów do głosowania na obszarze danego okręgu wyborczego w spisie wyborców było umieszczone imię i nazwisko wnoszącego protest – jeżeli protest wnosi wyborca;
- oznaczenie pełnomocnika wraz ze wskazaniem jego adresu – jeżeli został ustanowiony (do protestu należy dołączyć dokument pełnomocnictwa);
- wniosek o stwierdzenie nieważności wyborów/wyborów w danym okręgu wyborczym/wyboru posła;
- zarzuty;
- przedstawienie lub wskazanie dowodów, na których oparto zarzuty;
- uzasadnienie zarzutów;
- własnoręczny podpis skarżącego lub jego pełnomocnika.
Jeżeli protest wyborczy składa osoba przebywająca za granicą lub na polskim statku morskim protest musi dodatkowo zawierać oznaczenie pełnomocnika zamieszkałego w Polsce lub pełnomocnika do doręczeń zamieszkałego w Polsce wraz ze wskazaniem ich adresów (do protestu należy dołączyć dokument pełnomocnictwa).
Zobacz w LEX: Znaczenie i warunki pism procesowych >
Przeczytaj także: SN: Nie można uzupełniać braków formalnych w proteście wyborczym
Protest rozpoznawany, co do zasady, niejawnie
Sąd Najwyższy rozpoznaje protesty w składzie trzech sędziów, w postępowaniu nieprocesowym, którego uczestnikami są wnoszący protest, przewodniczący właściwej komisji wyborczej albo jego zastępca (w praktyce Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej oraz przewodniczący właściwej Okręgowej Komisji Wyborczej) i Prokurator Generalny.
Co do zasady, Sąd Najwyższy rozpoznaje protesty na posiedzeniu niejawnym, w którym udział biorą wyłącznie sędziowie, bez możliwości uczestniczenia w nim osób trzecich. Z ważnych przyczyn, protesty mogą zostać skierowane do rozpoznania na posiedzeniu jawnym (tj. na rozprawę), w którym mogą wziąć udział uczestnicy postępowania, a także przedstawiciele mediów oraz publiczność.
Jeżeli w toku rozpoznawania protestu pojawi się konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego, wydawane jest postanowienie o dopuszczeniu i przeprowadzeniu dowodu np. z zeznań świadków czy oględzin kart do głosowania – dobór środków dowodowych jest przy tym uzależniony od zgłoszonych przez wnoszącego protest wniosków i okoliczności konkretnej sprawy. W praktyce przeprowadzenie dowodów zlecane jest przez Sąd Najwyższy innym sądom – sądom rejonowym lub sądom okręgowym – a w dotychczasowych odezwach o udzielenie pomocy prawnej wskazywano na konieczność przeprowadzenia tych dowodów na posiedzeniu jawnym. Wyznaczenie posiedzenia jawnego i bezpośrednie przeprowadzenie postępowania dowodowego przed Sądem Najwyższym uwarunkowane jest względami ekonomii procesowej.
Sąd Najwyższy może pozostawić protest bez biegu
Pozostawienie protestu bez dalszego biegu oznacza, że protest z przyczyn formalnych nie może zostać rozpoznany merytorycznie. Będzie tak przykładowo, gdy:
- protest wniesiony zostanie przez osobę do tego nieuprawnioną lub nie spełnia warunków formalnych, tj. został wniesiony z naruszeniem terminu;
- nie zawiera zarzutów;
- nie przedstawia lub nie wskazuje dowodów, na których opierają się zarzuty;
- w przypadku protestu złożonego za granicą lub na polskim statku morskim – nie zawiera zawiadomienia o ustanowieniu pełnomocnika lub pełnomocnika do doręczeń, zamieszkałych w kraju.
Sąd Najwyższy pozostawia bez dalszego biegu także protest dotyczący sprawy, co do której Kodeks wyborczy przewiduje możliwość wniesienia przed dniem głosowania skargi lub odwołania do sądu lub do Państwowej Komisji Wyborczej.
Jeżeli protest spełnia warunki formalne, wówczas jego rozpoznanie kończy się wydaniem postanowienia, w którym Sąd Najwyższy wydaje opinię w sprawie protestu. Sąd Najwyższy może wyrazić opinię, że protest jest niezasadny, bądź że jest on zasadny. W przypadku wyrażenia opinii o zasadności zarzutów protestu Sąd Najwyższy wskazuje, czy stwierdzone nieprawidłowości miały wpływ na wynik wyborów.
Sąd Najwyższy może również umorzyć postępowanie, jeśli skarżący cofnie protest lub wydanie orzeczenia z innych przyczyn okaże się zbędne lub niedopuszczalne.
Uchwała SN o ważności wyborów
Po rozpoznaniu wszystkich protestów wyborczych Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, na podstawie sprawozdania z wyborów przedstawionego przez Państwową Komisję Wyborczą oraz opinii wydanych w wyniku rozpoznania protestów, rozstrzyga o ważności wyborów oraz o ważności wyboru posła, przeciwko któremu wniesiono protest. Rozstrzygnięcie przybiera formę uchwały, która wydawana jest nie później niż w 90. dniu po dniu wyborów, na posiedzeniu jawnym z udziałem Prokuratora Generalnego i Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej. W posiedzeniu jawnym mogą uczestniczyć przedstawiciele mediów, a także publiczność.
Cena promocyjna: 51.74 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 62.1 zł