Gmina ma zamiar udzielić z budżetu pożyczki, jakie uchwały rady gminy są konieczne do jej udzielenia?

Odpowiedź

Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego może oczywiście udzielać pożyczek.

Udzielenie pożyczki przez gminę jest czynnością z zakresu prawa cywilnego normowaną przepisami art. 720-724 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) - dalej k.c.
Zgodnie z treścią przepisów art. 262 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r.o finansach publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z późn. zm.) - dalej u.f.p. czynności prawnych polegających na zaciąganiu kredytów i pożyczek oraz udzielaniu pożyczek, poręczeń i gwarancji, a także emisji papierów wartościowych dokonuje dwóch członków zarządu wskazanych w uchwale przez zarząd. Dla ważności tych czynności konieczna jest kontrasygnata skarbnika jednostki samorządu terytorialnego.

Czynności prawnych wymienionych powyżej w gminie dokonuje wójt, burmistrz, prezydent miasta.

Generalnie przeważa pogląd, że na tle przedstawionych wyżej regulacji decyzja o udzieleniu przez gminę konkretnej pożyczki należy do wyłącznych kompetencji organu wykonawczego gminy.

Oznacza, to że organ stanowiący czyli rada gminy nie może w tego rodzaju decyzjach zastępować organu wykonawczego, ani wyznaczać mu warunków zawarcia takiej umowy udzielenia pożyczki.

Pogląd o braku podstawy prawnej do tego, aby organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego odrębną uchwałą upoważniał organ wykonawczy do udzielenia pożyczki ze środków budżetu gminy i wskazywał podmiot, któremu ma być udzielona pożyczka oraz jej wysokość, ani warunki jej udzielenia wyraziły Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu oraz RIO w Krakowie.

RIO Kraków stwierdziło, że uchwała w sprawie udzielenia pożyczki nie jest bez podstawy prawnej i nie narusza ustawowych kompetencji zastrzeżonych dla organu wykonawczego wynikające z art. 30 ust. 1 w związku z art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i. ustawy z dnia 8 marca 1990 r.o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 594, z późn. zm.) - dalej u.s.g. oraz art. 262 ust. 1 i 2 u.f.p.

Gmina może więc udzielać pożyczek, jednak decyzja o udzieleniu przez gminę konkretnej pożyczki należy do wyłącznych kompetencji organu wykonawczego gminy.

Tym samym nie stosuje się przepisów o właściwości rady gminy z art. 18 ust. 1 u.s.g.

Zgodnie z powołanym przepisem, rada gminy jest właściwa w sprawach gminy, na tyle na ile decyzja o nich nie należy do kompetencji innych organów.
Tym samym, zgodnie z przepisem art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. i. u.s.g. do wyłącznej właściwości organu stanowiącego gminy należy "możliwość" określenia organowi wykonawczemu gminy maksymalnej kwoty, do której wolno mu udzielać pożyczek w roku budżetowym. Bez jej określenia, organ wykonawczy nie może zawierać umów o udzielaniu pożyczek.

Podsumowując, zgodnie z treścią pytania, do kompetencji rady gminy należy wyłącznie określenie w uchwale budżetowej łącznej kwoty /limitu/ pożyczek, do których może zawierać umowy organ wykonawczy.

Oczywiście, w obrocie prawnym istnieją uchwały rad gmin o udzielaniu pożyczek, ale właściwie są one pozbawione podstawy prawnej.
W przypadku braku zapisów w uchwale budżetowej o upoważnieniu do udzielenia pożyczki, gminy podejmują odrębne uchwały o upoważnieniu wójta do zawarcia umowy pożyczki.

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Głównego Księgowego Administracja .