Budowanie przez gminę kotłowni nie mieści się w obowiązku planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło

Czy gmina może i powinna budować kotłownie podgrzewania wody i dostarczania ciepła na własny koszt i czy mieści się to w kategoriach zadań własnych gminy?

W gminie naszej dostawą ciepła do budynków, bloków komunalnych, spółdzielczych czy prywatnych zajmuje się prywatne przedsiębiorstwo, które ma podpisane umowy z odpowiednimi podmiotami (spółdzielnia mieszkaniowa, Zakład Komunalny Gminy, czy prywatni właściciele).

Jednak w dniu 31 grudnia 2012 r. przedsiębiorstwo to ulega likwidacji i wypowiedziało już z wyprzedzeniem umowy dostarczania ciepła. Obecnie istnieje problem dla całej gminy, a mianowicie kto ma teraz wybudować kotłownie, które będą dostarczać ciepło. Spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, czy prywatni właściciele mówią o tym, że to gmina ma właśnie w 100% pokryć koszty budowy kotłowni powołując się na zapisy art. 7 ust. 1 pkt 3, że to gmina ma obowiązek dostarczania ciepła. Nie mogę się z tym zgodzić, gdyż artykuł ten nazbyt ogólny. Według mnie gmina ma się zająć możliwością dostarczania ciepła, a nie jego wytwarzaniem i rozliczaniem.

Czy gmina może i powinna budować kotłownie podgrzewania wody i dostarczania ciepła na własny koszt i czy to się mieści w kategoriach zadań własnych gminy?

Jeśli tak, to w jaki sposób ma to zrobić?

Gmina przecież nie prowadzi działalności gospodarczej, owszem może do tego powołać spółkę lub zlecić to swojemu samorządowemu zakładowi budżetowemu, ale czy na pewno?

Odpowiedź

Obowiązki gmin w zakresie dostawy ciepła wyznaczają dwa przepisy ustawowe.

Uwagi

Ogólny art. 7 ust. 1 pkt 3 z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) - dalej u.s.g., wyznaczający kompetencję gminy w zakresie wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. Jest to zadanie własne gminy. Z kolei ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1059) - dalej p.e., w art. 18 stanowi, że do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe należy planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy, finansowanie oświetlenia ulic, placów i dróg publicznych znajdujących się na terenie gminy.@page_break@

Tak ustalony katalog zadań gminy jest katalogiem zamkniętym, wszelkie inne zadania w tym zakresie nie są zadaniami obowiązkowymi.

Szczególnie interesuje nas wyznaczone przez ustawodawcę zadanie polegające na planowaniu i organizacji zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy.

Zadanie w zakresie określonym w pytaniu i związanym z tym obowiązkiem jednostki ogranicza się więc do planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło co nie oznacza wprost, że gmina ma z własnych środków pokryć budowę kotłowni. Co może zrobić gmina? przede wszystkim zawrzeć w ramach procedury zamówień publicznych nową umowę z dostawcą energii i ciepła, przecież w regionie pytającego istnieje jakaś konkurencja w tym zakresie i możliwości pozyskania ciepła od różnych dystrybutorów.


Działania takie są zazwyczaj realizowane w ramach planów jednostki dotyczących polityki gminy w zakresie zaopatrzenia w ciepło i energię. Zazwyczaj odbywa się to w oparciu o współpracę z lokalnymi przedsiębiorstwami dystrybucji ciepła i energii. Możliwe jest także zawarcie porozumienia z którąś z sąsiednich gmin co do realizacji i zaopatrzenie w ciepło co prowadzi do realizacji tego obowiązku przez inną gminę, która posiada większe "możliwości" w tym zakresie. Wreszcie istnieją wskazane w pytaniu możliwości powołania spółki lub zlecenia realizacji zadania samorządowemu zakładowi budżetowemu. Podsumowując w oparciu o obowiązujące przepisy gmina nie ma obowiązku wybudowania kotłowni i jej prowadzenia co za tym idzie wytwarzaniem i dostarczaniem ciepła na własny koszt, a tylko realizacją własnych zadań w zakresie planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło.

Zwracam też uwagę na nowe możliwości w pozyskiwaniu energii ze źródeł alternatywnych czy odnawialnych (kolektory cieplne, biomasa, biogaz), które wydają się być atrakcyjne ze względu na możliwość pozyskania środków na finansowanie czy dofinansowanie ze źródeł zagranicznych i UE.