Celem ustawy z 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie morskim oraz niektórych innych ustaw jest poprawa bezpieczeństwa żeglugi, zwiększenie efektywności działań administracji morskiej w imieniu państwa bandery, usprawnienie nadzoru nad czynnościami uznanych organizacji upoważnionych do wykonywania zadań administracji morskiej, uproszczenie i zaktualizowanie ram prawnych w zakresie dopełniania formalności sprawozdawczych z wykorzystaniem Krajowego Pojedynczego Punktu Kontaktowego przez statki wchodzące do portów morskich i z nich wychodzące, usprawnienie funkcjonowania systemu ochrony żeglugi i portów oraz umożliwienie budowy przez administrację morską portu do obsługi morskich farm wiatrowych.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy, projekt przygotowano w związku z raportem przedstawionym przez Zespół ds. analizy przyczyn zatrzymań statków o polskiej przynależności oraz opracowania planu działań naprawczych, który został powołany w związku z trzema zatrzymaniami statków pod polską banderą, jakie miały miejsce w 2019 r., i spadkiem Polski z białej na szarą listę Memorandum Paryskiego, klasyfikującą działalność państw bandery.

 

 

Według Ministerstwa Infrastruktury, najważniejsze rozwiązania to:

⇒zmiana definicji certyfikatu (którym będzie dokument bezpieczeństwa wydany dla statku zgodnie z przepisami ustawy oraz postanowieniami umów międzynarodowych, w tym karta bezpieczeństwa) oraz wskazanie, że certyfikaty, w tym karty bezpieczeństwa będą mogły być wydane w postaci elektronicznej

⇒ Doprecyzowanie zadań i zakresu odpowiedzialności naczelnego i terenowych organów administracji morskiej.

⇒ Wprowadzenie obowiązkowych audytów i inspekcji doraźnych po zatrzymaniu statku w obcym porcie ze względu na uchybienia dotyczące bezpieczeństwa, ochrony środowiska oraz standardów życia i pracy marynarzy.

⇒ Wprowadzenie obowiązkowego audytu w stosunku do armatora po zatrzymaniu jego dwóch statków w okresie 24 miesięcy.

⇒ Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (SAR) zostanie upoważniona do zakupu wyposażenia o przeznaczeniu wojskowym (np. noktowizorów czy lornetek), produkowanego przez rodzimych przedsiębiorców, w które wyposażone zostały m.in. formacje wojskowe realizujące zadania poszukiwawcze i ratownicze na morzu.

⇒ Umożliwienie dyrektorom urzędów morskich wydawanie zarządzenia w celu umożliwienia testów statków autonomicznych, nieposiadających załogi (tzw. MASS) oraz określenia zasad przeprowadzania takich testów.

⇒Likwidacja wymogu posiadania dokumentu kwalifikacyjnego w przypadku uprawiania żeglugi na morskich wodach wewnętrznych na jachtach motorowych o mocy silnika do 75 kW i o długości kadłuba do 13 m, których prędkość maksymalna jest ograniczona konstrukcyjnie do 15 km/h (w przypadku jachtów komercyjnych odpłatnie udostępnianych bez załogi uprawianie żeglugi będzie wymagało odbycia przez prowadzącego jacht szkolenia z zakresu bezpieczeństwa na wodzie).

⇒Wskazanie, że w działaniach poszukiwawczych i ratowniczych będą mogły uczestniczyć ochotnicze drużyny ratownicze (członkiem ochotniczej drużyny ratowniczej będzie mogła zostać osoba, która ma ukończone 18 lat, posiada pełną zdolność do czynności prawnych,  nie jest pozbawiona praw publicznych, posiada zaświadczenie o ukończeniu odpowiedniego przeszkolenia i aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w charakterze członka ochotniczej drużyny ratowniczej oraz odbyła staż kandydacki).

⇒ Wyłączenie jednostek pływających Służby Ochrony Państwa ze stosowania przepisów ustawy o bezpieczeństwie morskim (analogicznie do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji i Straży Granicznej).

⇒Wyłączenie przepisów ustawy w zakresie monitorowania i informacji o ruchu statków (z zastrzeżeniem przypadków określonych w ustawie) w stosunku do statków rybackich o długości do 45 m (obecnie wyłączenie: do 24 m) oraz jachtów rekreacyjnych o długości do 45 m (obecnie wyłączenie jachtów morskich o długości do 24 m) oraz statków o pojemności brutto (GT) poniżej 300 jednostek;

 

Nowelizacja zmienia też 12 innych ustaw

Nowelizacja pociąga za sobą zmiany 11 ustaw, co ma zwiększyć efektywność przepisów i poprawy działalności żeglugi morskiej i śródlądowej. M.in.

⇒w ustawie o Straży Granicznej - rozszerza katalog zadań o współdziałanie z innymi organami i służbami w zakresie rozpoznawania zagrożeń dla bezpieczeństwa terminala regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu i przeciwdziałania tym zagrożeniom.

⇒ ustawie z o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej m.in.

  • zapewnienie możliwości przeprowadzania testów statków autonomicznych na polskich obszarach morskich (właściwy dyrektor urzędu morskiego będzie mógł, w drodze zarządzenia, po zasięgnięciu opinii Głównego Inspektora Rybołówstwa Morskiego, czasowo zamknąć dla żeglugi i rybołówstwa obszar znajdujący się na morskich wodach wewnętrznych lub na morzu terytorialnym, na którym będą przeprowadzane testy statków autonomicznych nieposiadających załogi, oraz określić zasady przeprowadzania takich testów);
  • umożliwienie kapitanowi portu zatrzymanie statku w porcie lub na redzie (w przypadku podejrzenia jego udziału w wypadku morskim) na okres nieprzekraczający 48 godzin, w celu zabezpieczenia materiału dowodowego;
  • rozszerzenie katalogu wykroczeń (za uprawianie, na określonych w ustawie obszarach, wbrew przepisom, żeglugi jachtem nie posiadając karty bezpieczeństwa, żeglugi na akwenach zamkniętych dla ruchu jednostek sportowo-rekreacyjnych oraz żeglugi jachtem nieoznaczonym, przewidziana została kara grzywny).

⇒ustawie o rejestracji jachtów i innych jednostek pływających o długości do 24 m dodanie przesłanki wydania decyzji o odmowie wpisania do rejestru (jeśli jest to uzasadnione względami bezpieczeństwa, obronności lub innym ważnym interesem publicznym) oraz umożliwieniu funkcjonariuszowi Państwowej Straży Rybackiej nałożenia kary (w drodze mandatu karnego) za m.in. niedopełnienie obowiązku rejestracji jednostki pływającej lub zwrotu dokumentu rejestracyjnego, podanie organowi rejestrującemu nieprawdziwych informacji dotyczących wymiarów jednostki pływającej (różniące się od wymiarów faktycznych o więcej niż 30 cm), czy informacji dotyczących mocy napędu mechanicznego (różniące się od mocy nominalnej o więcej niż 2 kW lub o więcej niż  10 proc. w zależności od tego, która wartość jest większa);