Wraz z rozwojem cywilizacyjnym co raz częściej pojawia się kolizja pomiędzy dotychczasowym rolniczym lub leśnym sposobem korzystania z gruntów a nowymi przedsięwzięciami wymagającymi przestrzeni. Takie działania muszą mieć charakter niezwykle racjonalny i przemyślany. Zmiany wywołane wyłączeniem użytków rolnych lub leśnych mogą być bowiem trudne do odwrócenia. Jednocześnie wraz ze wzrostem populacji znaczenie gruntów o najwyższej wartości rolniczej lub leśnej wzrasta, a nie maleje.

W związku z tym niezbędne było wprowadzenie ram prawnych, któreby ten proces uporządkowały. Jednocześnie z punktu widzenia podmiotów zainteresowanych faktycznym wyłączeniem gruntów oraz gmin odpowiedzialnych za rozsądne gospodarowanie przestrzenią bardzo ważnym zagadnieniem jest ustalenie w jakim terminie powinny zapaść rozstrzygnięcia co do możliwości wyłączenia konkretnych gruntów z produkcji rolnej lub leśnej.

Przystępując do rozwiązania tego problemu w pierwszej kolejności należy przypomnieć, że zagadnienia związane z ochroną gruntów rolnych co do zasady unormowane są w ustawie z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. z 2013, poz. 1205 z późn. zm.). W art. 7 ust. 1 i 2 tego aktu prawnego określono, że przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, w przypadku gruntów rolnych stanowiących użytki rolne klas I-III - wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw rozwoju wsi co, dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, sporządzonym w trybie określonym w przepisach o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W art. 7 ust. 2 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych jest jednak mowa o tym, że wyłączenie powinno być poprzedzone także zgodą marszałka wydaną po wcześniejszym uzyskaniu izby rolniczej. W związku z tym przypadku gruntów III klasy bonitacyjnej lub wyższej pojawia się wątpliwość czy zgoda wyrażana będzie podwójnie zarówno przez marszałka jak i ministra, czy też w takich przypadkach wyrażana będzie tylko jedna zgoda. Za tym drugim rozwiązaniem przemawiają na pewno względy racjonalne (zbędne dublowanie działań organów administracji).

Dowiedz się więcej z książki
Samowola budowlana w polskim prawie budowlanym
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł




Rozwiązanie tego problemu znajduje się w art. 7 ust. 4 przywoływanej ustawy zgodnie z którym do wniosku dotyczącego gruntów, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2 (a zatem także gruntów III klasy), marszałek województwa dołącza swoją opinię i przekazuje wniosek odpowiedniemu ministrowi w terminie do 30 dni od chwili złożenia wniosku przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). W związku z tym w świetle postanowień art. 7 ust. 2 i 4 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych zagadnieniem, które o przesądza o tym cz marszałek wyraża zgodę, czy tylko opinię (już bez konieczności zajmowania stanowiska przez izbę rolniczą) jest rodzaj gruntów podlegających wyłączeniu.

Marszałek województwa wyraża zgodę zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 5 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych jedynie w odniesieniu do pozostałych gruntów leśnych, których wyłączenie z produkcji leśnej nie wymaga zgody Ministra Środowiska.

Z zestawienia ze sobą postanowień art. 7 ust. 2 i 4 ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych wynika więc, że wyrażanie zgody przez marszałka po zasięgnięciu opinii izby rolniczej jest mocno ograniczony (do 2009 r. był szerszy, gdyż wówczas zgoda na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej wymagana była także w odniesieniu do niższych klas bonitacyjnych). W pozostałych przypadkach marszałek staje się zaś jedynie organem opiniodawczym, a organem wyrażającym zgodę będzie minister. W takim zaś przypadku opinia marszałka nie musi być poprzedzona opinią izby rolniczej.

Na wypowiedzenie swojej opinii, a co za tym idzie przeprowadzenie również postępowania wyjaśniającego marszałek ma 30 dni od złożenia wniosku przez organ wykonawczy gminy. Ustawodawca nie określił jaki charakter ma ten termin, w związku z tym należy uznać, że ma on jedynie charakter instrukcyjny. Jego przekroczenie nie wywołuje więc żadnych bezpośrednich skutków prawnych. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że zgoda wyrażana przez ministra będzie decyzją w rozumieniu art. 107 K.p.a., to opinia marszałka będzie wyrażana w trybie art. 106 K.p.a.. w takim zaś przypadku po przekroczeniu terminu do wyrażenia opinii organowi zainteresowanej gminy będzie przysługiwało prawo do wniesienia na podstawie art. 37 K.p.a. zażalenia na niezałatwienie sprawy w terminie. W przypadku uznania, że jest ono zasadne marszałkowi zostałby wyznaczony nowy termin do załatwienia sprawy.

W przypadku zgody wyrażanej przez ministra ustawodawca nie określił żadnych terminów w jakich powinna być ona wyrażona. W związku z tym uwzględniając przywoływany wyżej fakt, że zgoda taka będzie normalną decyzją administracyjną należy uznać, że powinna być ona wydana zgodnie z ogólnymi regułami wynikającymi z art. 35 par. 1 K.p.a. bez zbędnej zwłoki, a jeżeli w sprawie będzie wymagane postępowanie wyjaśniające to decyzja powinna być wydana nie później niż w ciągu miesiąca. Oczywiście również ten termin ma jedynie charakter instrukcyjny (w przepisach nie określono, żadnych bezpośrednich następstw jego przekroczenia). W związku z tym w przypadku jego przekroczenia organ gminy będzie miał możliwość skorzystania ze środków mających na celu zdyscyplinowanie organu właściwego do wyrażenia zgody na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej.

 


Dlatego też podsumowując powyższe rozważania należy stwierdzić, że co do zasady zgoda na wyłączenie gruntów (lub jej odmowa) powinna być wyrażona w przeciągu 60 dni. Przyjmując, że 30 dni na zajęcie stanowiska ma marszałek i 30 dni minister. Oczywiście do tego czasu należy doliczyć także ten niezbędny do obiegu korespondencji. Analogiczne reguły będą znajdowały zastosowanie w przypadku wyrażania zgody przez marszałka, po zasięgnięciu opinii izby rolniczej.