Dwaj mężczyźni z Wielunia - Bartłomiej G. i Mateusz Ł. zostali oskarżeni o to, że 4 listopada 2023 r., działając wspólnie i w porozumieniu, w miejscu publicznym dokonali publicznego znieważenia flagi Polski poprzez złamanie drzewca i zrzucenie jej na ziemię, tj. o czyn z art. 137 par. 1 kodeksu karnego.
Według tego przepisu, kto publicznie znieważa, niszczy, uszkadza lub usuwa godło, sztandar, chorągiew, banderę, flagę lub inny znak państwowy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Umorzenie na czas próby
Sąd Rejonowy w Wieluniu 3 kwietnia 2024 r. warunkowo umorzył postępowanie karne wobec oskarżonych na okres próby jednego roku.
Jednocześnie Sąd Rejonowy orzekł wobec skazanych świadczenie pieniężne - po tysiąc złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Wyrok nie został zaskarżony przez żadną ze stron i uprawomocnił się w pierwszej instancji w dniu 11 kwietnia 2024 r.
Kasację od tego orzeczenia wniósł prokurator generalny, który zaskarżył wyrok w całości na niekorzyść. Zarzucił orzeczeniu rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisu prawa procesowego, a mianowicie art. 25 par. 1 pkt 2 k.p.k., polegające na wydaniu przez sąd rejonowy wyroku warunkowo umarzającego postępowanie karne. Podczas gdy sądem właściwym rzeczowo do rozpoznania tej sprawy w pierwszej instancji był sąd wyższego rzędu, tj. Sąd Okręgowy w Sieradzu, co stanowi bezwzględną przyczynę uchylenia orzeczenia.
Zobacz wzór dokumentu w LEX: Postanowienie o przedstawieniu zarzutów w sprawie o przestępstwo publicznego zniszczenia flagi Rzeczpospolitej Polskiej > >
Uchylenie wyroku
W oparciu o tak sformułowany zarzut skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Sieradzu, jako właściwemu do rozpoznania tej sprawy w pierwszej instancji.
Sąd Najwyższy uznał, że kasacja okazała się zasadna w stopniu oczywistym, co umożliwiło uwzględnienie jej na posiedzeniu, nie zaś jawnie na rozprawie.
Uchybienie proceduralne polegające na rozpoznaniu sprawy przez sąd niższego rzędu w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu, stanowi bezwzględną przesłankę odwoławczą. A to powoduje konieczność uchylenia wyroku niezależnie od wpływu tego uchybienia na jego treść.
Czytaj także w LEX: Flaga już nie taka święta > >
Sąd był niewłaściwy
W kasacji zasadnie wskazano na ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego w tej kwestii. - Nie ulega więc wątpliwości, że obowiązkiem każdego sądu, także w postępowaniu prowadzonym w trybie konsensualnym, po wniesieniu aktu oskarżenia, jest skontrolowanie swojej właściwości, w tym także rzeczowej i w wypadku stwierdzenia swej niewłaściwości przekazanie sprawy do rozpoznania sądowi właściwemu. Temu obowiązkowi Sąd Rejonowy w Wieluniu zadość nie uczynił – orzekł sędzia sprawozdawca Jacek Błaszczyk.
Nie dostrzegł bowiem, że zarzucany oskarżonym czyn zakwalifikowany został w akcie oskarżenia jako występek. Tymczasem, to nie sąd rejonowy lecz sąd okręgowy, jako sąd wyższego rzędu, orzeka w pierwszej instancji w sprawach o występki m.in. z rozdziału XVII kodeksu karnego.
Skoro Sąd Rejonowy w Wieluniu tę sprawę rozpoznał w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, skutkowało to rozpoznaniem jej przez sąd niższego rzędu, z ewidentnym naruszeniem reguł kształtujących zasady właściwości rzeczowej.
W konsekwencji zaskarżony kasacją wyrok sądu rejonowego został wydany z rażącym naruszeniem przepisów prawa procesowego, regulujących zasady określania właściwości rzeczowej sądu orzekającego w sprawie karnej.
Stąd wyrok ten należało uchylić a sprawę przekazać do rozpoznania, jako właściwemu rzeczowo i miejscowo, Sądowi Okręgowemu w Sieradzu.
W doktrynie przyjmuje się, że wynikający z art. 28 ust. 3 Konstytucji obowiązek ochrony prawnej symboli państwowych wymaga regulacji ustawowej. I taka też jest w art. 137 kodeksu karnego. Symbole państwowe są wspólnym dobrem społeczeństwa, stanowią niejako odpowiednik dóbr osobistych na szczeblu zbiorowości. Przestępstwem wypełniającym znamiona art. 137 k.k. jest znieważenie symboli państwowych. Polega ono na zachowaniu stanowiącym wyraz pogardy, ośmieszenia czy uwłaczania symbolice państwowej, dyskredytującym w zamierzeniu sprawcy określone wartości związane z trwałością państwa jako pewnej organizacji. Przykładem takich zachowań jest szydzenie czy podeptanie lub oplucie flagi państwowej.
Czytaj też: SN: niszczenie flagi osądza sąd okręgowy
Podeptanie flagi to nie błaha sprawa
W innej sprawie, która wydarzyła się w Bełchatowie w maju 2010 r. kilku mężczyn podeptało polską flagę. Szli chodnikiem z biało-czerwoną flagą, zabraną wcześniej z jednego z budynków. Gdy zauważyli policyjny radiowóz, który się do nich zbliżał, zaczęli deptać niesiony sztandar. Zatrzymani sprawcy byli agresywni i pijani. Sąd Najwyższy w Izbie Karnej orzekł, że takiego zachowania nie można traktować jako występku mniejszej wagi. Według sędziego sprawozdawcy Stanisława Zabłockiego sprawę taką powinno poprzedzić śledztwo, a rozpoznać musi sąd okręgowy, a nie rejonowy. - Kasacja prokuratora generalnego dotycząca przestępstwa popełnionego w Bełchatowie była całkowicie zasadna - uznał Sąd Najwyższy.
Wyrok Izby Karnej SN z 7 listopada 2024 r., sygn. akt V KK 465/24
Zobacz w LEX: Prawnokarna ochrona symboli państwowych > >
Cena promocyjna: 51.74 zł
Cena regularna: 69 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 62.1 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
