Poszukiwanie skarbów bez pozwoleń dopiero za dwa lata

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, przedłożony przez minister kultury i dziedzictwa narodowego. Chodzi o przesunięcie wejścia w życie kontrowersyjnej zmiany w ustawie o ochronie zabytków, która znosi obowiązek uzyskiwania pozwoleń wydawanych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków, przy użyciu urządzeń elektronicznych lub technicznych.

To już kolejny raz, gdy zmiana jest przesuwana - ustawa miała wejść w życie w zeszłym roku. Teraz rząd chce, by została odroczona do 1 stycznia 2027 roku. Ma to zapewnić przygotowanie urzędów na przyjmowanie zgłoszeń o poszukiwaniach. Zmiana dotyczy przede wszystkim detektorami metali, poszukujących amatorsko metalowych zabytków, w tym zabytków archeologicznych, takich jak monety i ozdoby z metali szlachetnych czy broń z różnych epok historycznych, w szczególności z czasów II wojny światowej. Jak uzasadnia rząd -   nowa data wejścia w życie ustawy zapewni administracji, która zajmuje się ochroną zabytków, właściwy czas na przygotowanie się do stosowania jej przepisów oraz zapobiegnie nadmiernym wydatkom budżetu państwa.

Kontrowersyjną ustawę uchwalono w 2023 r. i już raz przesuwano datę jej wejścia w życie.Nowelizacja znosi obowiązek uzyskiwania pozwolenia od konserwatora zabytków i wprowadza uproszczoną procedurę zgłoszenia przez aplikację mobilną lub e-PUAP. Celem jest ułatwienie działalności hobbystom, którzy dotąd musieli długo czekać na decyzję administracyjną. Jednak zmiany spotkały się z ostrą krytyką środowiska ekspertów i archeologów. Ich zdaniem nowa procedura będzie trudna do egzekwowania, zwłaszcza w kontekście przestarzałych baz danych archeologicznych i braku odpowiednich narzędzi cyfrowych. Pojawiają się też obawy, że konserwatorzy zabytków zostaną przeciążeni napływem zgłoszeń, co w praktyce może prowadzić do tzw. milczącej zgody, a tym samym – do utraty kontroli nad poszukiwaniami. Krytycy podnoszą również fakt, że zmiany wprowadzono jako projekt poselski, co pozwoliło ominąć pełne konsultacje społeczne.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.