Skargę do Trybunału wniósł obywatel Rumunii - rumuński poseł do Parlamentu Europejskiego wybrany na kadencję rozpoczynającą się w 2019 r. W dniu 11 marca 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła światowe zagrożenie pandemiczne związane z rozpowszechnianiem się koronawirusa SARS-CoV-2, odpowiedzialnego za chorobę znaną jako COVID-19. Wobec powyższego, władze rumuńskie, w drodze aktów prawa krajowego, wprowadziły stan wyjątkowy, wiążący się z ograniczeniami przemieszczania się ludności cywilnej. W okresie od 24 marca 2020 r. do 14 maja 2020 w Rumunii obowiązywała "godzina policyjna": zakaz opuszczania mieszkania pomiędzy godz. 22 a 6 rano, osoby poruszające się po ulicach w godz. od 6 do 22 musiały dysponować dokumentami poświadczającymi powód ich wyjścia z domu. Skarżący zarzucił, iż ten stan rzeczy stanowił nieuprawnioną ingerencję w jego prawo do wolności osobistej. Skarżący zarzucił, iż wprowadzone obostrzenia sprowadzały się do stosowania aresztu domowego, sprzecznie z art. 5 ust. 1 Konwencji o prawach człowieka.

Trybunał nie podzielił argumentacji skarżącego i nie stwierdził naruszenia jego prawa do wolności osobistej z art. 5 ust. 1 Konwencji.

Areszt to decyzja indywidualna

Trybunał zwrócił przede wszystkim uwagę na podstawę prawną zarzutów skarżącego: skarżący powołał się na art. 5 ust. 1 Konwencji (prawo do wolności osobistej), w przeciwieństwie do zarzutu naruszenia art. 2 Protokołu nr 4, chroniącego swobodę przemieszczania się. Tezą skarżącego w tym postępowaniu było wykazanie, iż lockdown o charakterze ogólnym stanowił formę sprzecznego z prawem pozbawienia wolności, a nie formę ograniczenia prawa do przemieszczania się. Trybunał zbadał argumentację skarżącego w świetle swego orzecznictwa wypracowanego na podstawie art. 5 ust. 1 Konwencji i nie podzielił stanowiska skarżącego.

 

Lockdown nie pozbawia kontaktów ze światem zewnętrznym

Przede wszystkim Trybunał wskazał, iż w stosunku do skarżącego nie wydano żadnej indywidualnej decyzji w przedmiocie pozbawienia go wolności. Sporne środki prawne, ograniczające przemieszczanie się ludności przez okres 52 dni, zostały wydane w trybie ogólnym i administracyjnym. Wskutek ich stosowania skarżący został zobowiązany do pozostania w domu i opuszczania go jedynie w uzasadnionych przypadkach, wyraźnie wskazanych w obowiązujących przepisach prawa. Skarżący mógł więc bez przeszkód opuszczać swoje mieszkanie i udawać się do różnych miejsc z zastrzeżeniem, iż cel przemieszczania się był uzasadniony i stanowił wyjątek wskazany w obowiązujących przepisach. Skarżący nie był poddawany indywidualnej kontroli przemieszczania się przez krajowe organy władzy, nie musiał przebywać w miejscu wyznaczonym przez organy władzy, ani nie został w żaden sposób pozbawiony kontaktu ze światem zewnętrznym. Tym samym nie można zrównywać spornych ograniczeń z przypadkiem stosowania aresztu domowego.

Czytaj także: WSA: W czasie pandemii ostrożność ważniejsza od formalizmu>>
 

Ograniczenia covidowe nie są tak dolegliwe, jak pozbawienie wolności

Dalej Trybunał wskazał, iż skarżący nie wytłumaczył konkretnego wpływu zaskarżonych ograniczeń na jego indywidualną sytuację. W rzeczy samej, skarżący nie przedstawił żadnych informacji w przedmiocie indywidualnych dolegliwości, które musiał znosić w związku z zakazem przemieszczania się. Zdaniem Trybunału, dolegliwości te nie były na tyle intensywne, aby uznać je za pozbawienie wolności osobistej przewidziane w art. 5 ust. 1 Konwencji. Wobec powyższego nie można przyjąć, by art. 5 ust. 1 Konwencji został naruszony.

Począwszy od marca 2020 r., pandemiczne ograniczenia przemieszczania się są stosowane we wszystkich państwach europejskich, jakkolwiek z różnym natężeniem. W omawianej decyzji Trybunał nie odniósł się do zasadności tychże środków samych w sobie, stwierdził jedynie, iż nie mają one charakteru pozbawienia wolności w postaci takiej, jakie znamy z regulacji prawnokarnych. Nie można zatem twierdzić, iż w związku z covidem rząd nas "aresztował" i trzymał w "więzieniu".

Terheş przeciwko Rumunii - decyzja ETPC opublikowana 20 maja 2021 r., skarga nr 49933/20.