Sąd Najwyższy zgodził się z argumentami kasacji wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego - na korzyść Marka I. Uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Osiem miesięcy więzienia w zawieszeniu
Sąd rejonowy 23 listopada 2017 r., uznał oskarżonego Marka I. za winnego dokonania trzech przestępstw oszustwa (z art. 286 § 1 k.k). Przyjął, że zostały one popełnione w warunkach ciągu przestępstw i skazał mężczyznę na karę 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres 2 lat próby.
Sąd zobowiązał też oskarżonego do informowania kuratora o przebiegu okresu próby, a także - do naprawienia szkody, poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonych spółek: 2.600 zł, 3.111,81 zł i 3.600 zł, w terminie 10 miesięcy od uprawomocnienia się wyroku.
Wyrok ten nie został zaskarżony przez strony i stał się prawomocny 1 grudnia 2017 r.
Zarzuty: brak badań psychiatrycznych
Prokurator zarzucił wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na treść wyroku naruszenie przepisów prawa procesowego, polegające na zaniechaniu rozpoznania przez Sąd Rejonowy w J. wniosku dowodowego oskarżonego M. I. o przeprowadzenie jednorazowych badań psychiatrycznych.
Mimo że w załączonej dokumentacji medycznej stwierdzono chorobę psychiczną i długotrwałe leczenie psychiatryczne, co budziło uzasadnione wątpliwości co do stanu zdrowia oskarżonego w czasie popełnienia zarzucanych mu czynów, jak i w czasie postępowania. Powodowało to konieczność wyznaczenia obrońcy i jego udziału w rozprawie głównej przed sądem orzekającym, a przez to stanowiło bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k.
Sąd Najwyższy uznał, że kasacja zasługuje na uwzględnienie, jako że podniesiony w niej zarzut bezwzględnej przyczyny odwoławczej był zasadny. Rację miał prokurator Prokuratury Krajowej Andrzej Pogorzelski, że w sprawie zaistniało uchybienie polegające na zaniechaniu wyznaczenia oskarżonemu obrońcy z urzędu.
Dlatego, że obrona była obligatoryjna, a sprawę na rozprawie w 23 listopada 2017 r. sąd rozpoznał bez udziału obrońcy.
Depresja lękowo-maniakalna
Ze znajdującego potwierdzenie w aktach sprawy przebiegu postępowania wynika, że M. I., będąc przesłuchiwany w postępowaniu przygotowawczym, podał iż od 13 lat leczy się w Poradni Zdrowia Psychicznego w J. z rozpoznaniem depresji lękowo-maniakalnej. Dołączył zaświadczenie lekarskie wystawione przez lekarza psychiatrę stwierdzające, że od 2003 r. leczy się w NZOZ Zespole Poradni Specjalistycznych „P.” z powodu zaburzeń lękowo - depresyjnych i nadal wymaga systematycznego leczenia.
SN uznał, że w zaistniałej sytuacji obowiązkiem sądu rejonowego było dokonanie oceny przesłanek określonych w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. w aspekcie zachodzących wątpliwości co do tego, czy zdolność oskarżonego do rozpoznania znaczenia zarzucanych mu czynów lub pokierowania swoim postępowaniem nie była w czasie ich popełnienia wyłączona lub w znacznym stopniu ograniczona.
Sprawa poczytalności
Sędzia sprawozdawca Eugeniusz Wildowicz stwierdził, że sam fakt leczenia psychiatrycznego nie przesądza jeszcze, czy wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego są uzasadnione, lecz w realiach tej sprawy wysnucie innego wniosku byłoby sprzeczne z ugruntowaną praktyką i orzecznictwem.
Poczytalność oskarżonego nie musi być ewidentna - dodał sędzia, wystarczające jest uprawdopodobnienie tego, że poczytalność oskarżonego mogła być co najmniej ograniczona. I z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w niniejszej sprawie.
Sąd I instancji w ponownym postępowaniu będzie musiał ocenić twierdzenia oskarżonego o leczeniu psychiatrycznym (znajdujących oparcie w złożonych zaświadczeniach lekarskich) przez pryzmat przesłanek określonych w art. 79 § 1 pkt 3 i 4 k.p.k. Następnie, w zależności od wyniku tej oceny, sąd ten albo dopuści dowód z opinii biegłych lekarzy psychiatrów celem ustalenia poczytalności oskarżonego oraz wyznaczy mu obrońcę z urzędu albo od tego dowodu odstąpi.
Jednak wobec zaskarżenia wyroku na korzyść oskarżonego obowiązuje tzw. pośredni zakaz nie pogarszania sytuacji oskarżonego (reformationis in peius - art. 443 k.p.k.).
Sygn. akt II KK 22/19, wyrok Izby Karnej SN z z 28 stycznia 2020 r.
Cena promocyjna: 129 zł
Cena regularna: 129 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł
