Proponowane zmiany sprowadzają się do nadania nowego brzmienia art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. - o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.), poprzez sformułowanie upoważnienia dla Ministra Sprawiedliwości do wydania rozporządzenia określającego sposoby uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych z pominięciem możliwości uiszczania opłat sądowych, określonej aktualnie zwrotem: „w formie znaków opłaty sądowej według ustalonego wzoru”.
Poza eliminacją sposobu uiszczania opłat sądowych w postaci znaków opłaty sądowej, materii aktu wykonawczego, jakim jest przygotowane jednocześnie nowe rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie sposobów uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych pozostawione zostało określenie sposobów, w jakich uiszczane będą opłaty sądowe przy jednoczesnym nie statuowaniu żadnego z nich ustawowo. Projektowane rozporządzenie dopuszcza dokonywanie opłat sądowych za pomocą znaków do końca 2012 r. i zawiera przepisy regulujące ten sposób płatności. Umożliwi to wyprzedaż wyprodukowanych już znaków opłaty sądowej znajdujących się kasach sądów i pozasądowych punktach sprzedaży oraz wykorzystanie znaków zakupionych przez interesantów.
Z uwagi na istotę i charakter zmian w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, nowe rozporządzenie w miejsce aktualnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 27, poz. 199 z późn. zm.) powinno wejść w życie równocześnie z ustawą o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Proponowana zmiana ma przynieść realne oszczędności dla Skarbu Państwa, odciąży sędziów oraz pracowników sekretariatów od wykonywania czynności związanych z kasowaniem znaków oraz doprowadzi do ujednolicenia zasad pobierania opłat sądowych w różnych rodzajach postępowań sądowych.
W rozporządzeniu zamieszczone zostaną dodatkowo przepisy regulujące sposób uiszczania opłat sądowych za pomocą Platformy Elektronicznych Płatności (PEP), gdzie wpłata dokonywana będzie za pomocą różnych form płatności (karty płatnicze, wpłaty na konto, przelewy itp.) i będzie zawierać wszystkie niezbędne elementy ją identyfikujące. Uprawniony pracownik sądu będzie miał możliwość szybkiego wyszukania konkretnej wpłaty po określonych parametrach PEP, związania jej z odpowiednim rodzajem czynności i odnotowania dokonania wpłaty. Powiadomienie sądu przez interesanta o uiszczeniu należności ze wskazaniem nr PEP będzie wystarczającym dla ustalenia faktu skutecznego wniesienia opłaty. Po okresie 3 - 4 lat PEP winna stać się głównym kanałem pobierania należnych kosztów sądowych.
Przez PEP rozumie się system obsługi uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych oparty o rachunki bankowe, prowadzone w sądach apelacyjnych, na które osoby dokonując wpłat środków pieniężnych wykonują obowiązek uiszczenia opłaty sądowej należnej od określonego pisma podlegającego opłacie za pośrednictwem lub bez użycia systemu teleinformatycznego. Planuje się, że docelowo PEP będzie systemem zintegrowanym z działającym w sądach systemem prowadzącym elektroniczne repertoria, co znacznie zmniejszy pracochłonność czynności związanych z procesem weryfikacji faktu opłacenia pisma, a w przyszłości pozwoli na pełną automatyzację tej czynności.
PEP składa się z rachunków bankowych PEP, systemu identyfikacji płatności, systemu klienta oraz systemu sądu. Podstawowym elementem proponowanego rozwiązania jest wspólny - dla wszystkich sądów funkcjonujących na obszarze danego sądu apelacyjnego - rachunek bankowy, na który wpłata zaliczana będzie na poczet opłaty sądowej w sprawie cywilnej. System identyfikacji płatności to całość rozwiązań organizacyjnych oraz informatycznych umożliwiających powiązanie danych dotyczących jednej płatności. System klienta oraz system sądu są elementami systemu teleinformatycznego, z którego skorzystanie jest opcjonalne przy uiszczaniu płatności za pośrednictwem PEP. System klienta to moduł przeznaczony do wykorzystania przez osobę zamierzającą uiścić opłatę sądowa za pośrednictwem PEP, w celu uzyskania identyfikatora płatności oraz dokonania wpłaty na rachunek bankowy PEP z wykorzystaniem mechanizmów integrujących określoną płatność z właściwym systemem bankowym wybranym przez osobę uiszczającą opłatę. Jest to aplikacja dostępna poprzez strony Ministerstwa Sprawiedliwości, docelowo również na stronach sądów, która po podaniu sądu, do którego wnosi się pismo podlegające opłacie, automatycznie generuje identyfikator pełniący rolę quasi - elektronicznego znaczka opłaty sądowej. Aplikacja pozwoli następnie na dokonanie wyboru formy płatności, albo poprzez wykorzystanie odpowiednich systemów bankowych, albo poprzez możliwość wygenerowania druku opłaty, z użyciem którego możliwe jest wniesienie opłaty za pośrednictwem kasy lub poczty.
System teleinformatyczny obsługujący sąd, to moduł przeznaczony do wykorzystania przez sąd, w którym złożono pismo podlegające opłacie. Na piśmie złożonym do sądu obowiązkowo ujawniany jest identyfikator, który po wprowadzeniu przez pracownika sądu do systemu sądu pozwoli na identyfikację płatności, sprawdzenie faktu jej uiszczenia, a następnie odnotowanie tego zdarzenia w aktach sprawy.
Wykorzystanie systemu PEP może również nastąpić w przypadku osobistego złożenia pisma w sądzie. W takich warunkach pracownik biura podawczego sądu, do którego wniesione zostało pismo podlegające opłacie, przyporządkowuje pismu identyfikator i udostępnia go osobie wnoszącej pismo. Dziennik podawczy obowiązany jest ujawnić identyfikator na składanym piśmie oraz wprowadzić identyfikator do systemu klienta. Osoba która pobrała w takiej sytuacji identyfikator w biurze podawczym sądu obowiązana jest dokonać wpłaty na rachunek PEP podając w tytule wpłaty identyfikator. Do jednego identyfikatora można uiścić tylko jedną opłatę sądową.

Obecnie trwają prace analityczne nad zgłoszonymi do projektów uwagami w toku uzgodnień międzyresortowych.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line

Źródło: www.ms.gov.pl, stan z dnia 4 maja 2011 r.