Zmiany w procedurze miały co do zasady usprawnić i przyspieszyć szczególnie proste sprawy cywilne. Mimo że nowa procedura obowiązuje już prawie półtora roku, sądy nadal mają z nią problemy. Efekt - liczne pytania do Sądu Najwyższego. Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego nakłada też nowe obowiązki na sądy nadające klauzule wykonalności i organy egzekucyjne. Może to wydłużyć postępowanie i utrudnić wierzycielom ściągnięcie długu. A dużym problemem jest obowiązek sprawdzenia, czy roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Czytaj: Nie ten sam sąd a druga instancja - SN wskazuje, kto rozpatrzy zażalenia w sprawie kontaktów>>
 

Zażalenie na klauzulę wykonalności - poziomo

Pytanie do Sądu Najwyższego dotyczyło tego, czy postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie w rozumieniu art. 394 par. 1 - zgodnie, z którym na takie postanowienia przysługuje zażalenie do sądu drugiej instancji. 

Zobacz procedurę w LEX: Wniesienie zażalenia na postanowienie sądu pierwszej instancji do sądu drugiej instancji >

SN wskazał, że zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji co do nadania klauzuli wykonalności, wniesione po wejściu w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, ma rozpoznawać sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, w składzie trzech sędziów. 

Czytaj w LEX: Zmiany w postępowaniu odwoławczym w związku z reformą KPC >

W ostatnim czasie SN wskazał z kolei, że zażalenie na postanowienie w przedmiocie nakazania zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej osobie niewykonującej obowiązków wynikających z orzeczenia w przedmiocie kontaktów z dzieckiem przysługuje do sądu drugiej instancji. Posiedzenie w tej sprawie, podobnie jak w przypadku pytania dotyczącego klauzuli wykonalności było niejawne. 

Czytaj w LEX: Uzasadnianie orzeczeń po nowelizacji kpc - zagadnienia praktyczne >

Czytaj: Zażalenia poziome działają, ale są luki w katalogu i problemy z interpretacją>>

Problemów z postępowaniem klauzulowym znaczenie więcej 

Według ekspertów, część nowych przepisów mocno komplikuje życie wierzycielom i organom egzekucyjnym. Tak jest w przypadku obowiązku sprawdzania, czy roszczenie jest przedawnione. - Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności, jeżeli wniosek jest sprzeczny z prawem lub zmierza do obejścia prawa, sprawdzanie tego może wydłużyć postępowanie - mówiła niedawno dr Joanna May. - Kontrowersyjny jest też przepis, który wymaga od sądu nadającego klauzulę wykonalności sprawdzania, czy doszło do przedawnienia. Do tej pory monopol miał w tej kwestii sąd w postępowaniu rozpoznawczym - tłumaczyła prawniczka.

Czytaj w LEX: Sporządzanie pism procesowych po nowelizacji - zagadnienia praktyczne >

Zauważała także, że sąd rozpoznając wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, nie bardzo ma narzędzia do tego, by badać tę kwestię, zwłaszcza że nie wynika to wcale z treści tytułu egzekucyjnego. Przykładowo w przypadku aktu notarialnego trudno jest czasem sprawdzić, o jakie roszczenie chodzi, a więc też trudno określić, jaki będzie termin przedawnienia. 

Czytaj w LEX: Bieg terminu przedawnienia roszczeń w dobie epidemii >

Nowe obowiązki w tej materii nałożono też na komornika - ma on odmówić wszczęcia postępowania egzekucyjnego, jeżeli roszczenie uległo przedawnieniu. Te uprawnienia budzą spore wątpliwości i komorników i sędziów. MS zresztą planuje zmiany - komornicy sądowi mają nie być angażowani do zbędnych czynności, w tym badania przedawnienia należności ubocznych. 

Zobacz procedurę w LEX: Wszczęcie postępowania egzekucyjnego >

- O ile bez wątpienia jednoznaczne jest czy dane roszczenie objęte tytułem wykonawczym jest przedawnione czy też nie, o tyle istnieje duży problem w badaniu przedawnienia odsetek. Pojawiają się głosy, iż organy egzekucyjne nie powinny w ogóle zajmować się zagadnieniami dotyczącymi istnienia zobowiązania lub wysokości świadczenia wymienionego w tytule wykonawczym. Organy egzekucyjne nie powinny zastępować sądu - wskazywał w rozmowie z portalem rzecznik Krajowej Rady Komorniczej Krzysztof Pietrzyk. 

Sygnatura akt III CZP 22/20, uchwała z 26 lutego 2021 r.

Czytaj w LEX: Praktyczny aspekt instytucji przejścia uprawnień na inny podmiot po powstaniu tytułu wykonawczego >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.