Projekt w Senacie - przeszukanie u adwokata trudniejsze

Senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrywała 19 października m.in. petycję Naczelnej Rady Adwokackiej, dotyczącą wprowadzenia rozwiązań, które mają na celu podwyższenie, w ramach postępowania karnego, standardów ochrony wykonywania zawodu adwokata, w przypadku przeszukania pomieszczenia. A także zmianę zasad zastosowania wobec adwokata zawieszenia w wykonywaniu zawodu.

Celem petycji wniesionej do Senatu przez Naczelną Radę Adwokacka jest wzmocnienie niezależności zawodu adwokata. Przede wszystkim - eliminowanie wpływu urzędu prokuratorskiego na możliwość ingerencji w wykonywanie wskazanego zawodu zaufania publicznego.

Dziekana trzeba zawiadomić

W celu realizacji zaproponowanych rozwiązań wnoszący petycję postulują po art. 222 § 2 k.p.k. dodać nowy § 3 w następującym brzmieniu: „Przed rozpoczęciem przeszukania pomieszczenia lub miejsca zamkniętego, należącego do adwokata albo będącego w jego
posiadaniu, należy o zamierzonym przeszukaniu zawiadomić dziekana właściwej okręgowej rady adwokackiej i dopuścić go lub osobę przez niego wskazaną do udziału w tej czynności”.

Jak podnosi w uzasadnieniu petycji Przemysław Rosati, autor projektu, prezes NRA, w obecnym stanie prawnym nie ma obowiązku zawiadomienia dziekana właściwej okręgowej rady adwokackiej i dopuszczenia dziekana lub osoby przez niego wyznaczonej do udziału w czynności przeszukania pomieszczeń należących do adwokata.

W przypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli postanowienie sądu lub prokuratora nie mogło zostać wydane, organ dokonujący przeszukania okazuje nakaz kierownika swojej jednostki lub legitymację służbową, a następnie zwraca się niezwłocznie do sądu lub prokuratora o zatwierdzenie przeszukania.
- Proponowane rozwiązanie przyczyni się do należytego zabezpieczenia tajemnicy adwokackiej i obrończej, przede wszystkim w kancelarii adwokackiej, jak też w każdym innym miejscu lub pomieszczeniu, którego przeszukanie mogłoby wiązać się z co najmniej potencjalnym zagrożeniem naruszenia tych tajemnic. Podniesienie standardu ochrony tych tajemnic jest w interesie publicznym, w tym w interesie wymiaru sprawiedliwości. Wprowadzenie rozwiązań podnoszących standard tej ochrony wzmocni zaufanie obywateli do państwa, będzie prowadziło do budowania poczucia bezpieczeństwa oraz wiarygodność i legitymacji wymiaru sprawiedliwości - wyjaśniał mecenas Rosati.
 

Czytaj: Akta spraw pod specjalną ochroną - dziennikarz raczej do nich nie zajrzy>>

Zawieszenie w czynnościach
Odnosząc się do zmiany w zakresie zawieszenia w wykonywaniu zawodu adwokata, w petycji proponuje się dodanie po art. 276a k.p.k. nowego art. 276b k.p.k.

W paragrafie 1 proponowanego artykułu postuluje się aby zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w wykonywaniu zawodu w stosunku do oskarżonego będącego adwokatem, mogło nastąpić tylko na mocy postanowienia sądu.

W § 2 przewidziano, że w postanowieniu o zastosowaniu środka zapobiegawczego należy określić czas jego trwania, a ponadto oznaczyć termin, do którego ma trwać (nie dłuższy niż 3 miesiące w postępowaniu przygotowawczym).

Przewiduje się również elementy konieczne dla wniosku o zastosowanie środka zapobiegawczego, właściwość funkcjonalną i miejscową sądu stosującego środek zapobiegawczy, uprawnione strony do wzięcia udziału w posiedzeniu dotyczącym rozpoznania wniosku, procedurę zażaleniową na postanowienie w  sprawie zastosowania środka zapobiegawczego, szczególne okoliczności mogące pozwalać na jego przedłużenie, oraz przepisy przejściowe.
Zmiana w ustawie prawo o adwokaturze ma na celu doprecyzowanie podstaw zawieszenia w ustawie ustrojowej.

Zgodnie z Kodeksem Etyki

Obwieszczenie Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej z 27 lutego 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Zbioru Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu - Kodeks Etyki Adwokackiej  w § 19 stanowi, iż adwokat zobowiązany jest zachować w tajemnicy oraz zabezpieczyć przed ujawnieniem lub niepożądanym wykorzystaniem wszystko, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych.
W przypadku dokonywanego przeszukania w lokalu, w którym adwokat wykonuje zawód, lub w mieszkaniu prywatnym adwokata, jest on obowiązany żądać uczestniczenia w tej czynności przedstawiciela samorządu adwokackiego.

Dyskusja w komisji dotyczyła też  ochrony korespondencji adwokata z klientem. W tej sprawie wypowiedział się również Europejski Trybunał Praw Człowieka, który w orzeczeniu z dnia 24 maja 2018 r. - Laurenty v. Francja o sygn. akt 28798/13 stwierdził, że korespondencja pomiędzy
adwokatem a jego pozbawionym wolności klientem ma charakter uprzywilejowany. Organy penitencjarne nie mogą otwierać listu od adwokata do klienta za wyjątkiem sytuacji, w której mają uzasadnione powody, aby przypuszczać, że w liście znajduje się element sprzeczny z prawem, którego nie można ujawnić w inny sposób. Dotyczy to także notatek przekazywanych w areszcie śledczym przez adwokata oskarżonemu czy wcześniej podejrzanemu.

Prace nad projektem będą kontynuowane. Senacka Komisja wniosła o przygotowanie przez Biuro Legislacyjne Senatu projektu zmiany ustaw - kpk i Prawo o adwokaturze. Będzie to nowa inicjatywa ustawodawca komisji senackiej.