Nowela prezydenta RP: Sposób na Polexit?

Prezydent Andrzej Duda skierował do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o umowach międzynarodowych. Celem nowelizacji ma być wprowadzenie pojęcia „utraty mocy obowiązującej umowy międzynarodowej", które obecnie w ustawie nie występuje.

Sytuacji tej dotyczy wprawdzie art. 22 ustawy, ale odnosi się on wyłącznie do jednego ze sposobów utraty mocy obowiązującej umowy międzynarodowej, mianowicie wypowiedzenia tej umowy, i to tylko przez Rzeczpospolitą Polską.

Wygaśnięcie i wypowiedzenie umowy

Wypowiedzenie umowy międzynarodowej jest wprawdzie podstawowym sposobem, przez zastosowanie którego państwo może doprowadzić do utraty, w stosunku do siebie, mocy obowiązującej umowy międzynarodowej, nie jest jednak jedyną przesłanką jej wygaśnięcia.

Czytaj: Prof. Łętowska: Polexit łatwiejszy niż nam się wydaje>>

Dzięki wprowadzeniu szerszego niż „wypowiedzenie umowy międzynarodowej” terminu „utraty mocy obowiązującej umowy międzynarodowej” możliwe będzie stosowanie przepisów ustawy także do innych sytuacji powodujących wygaśnięcie umowy międzynarodowej, dopuszczonych przez prawo międzynarodowe, w szczególności uregulowanych w postanowieniach Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r., tj. m.in. do:

1. wypowiedzenia umowy dwustronnej przez drugą stronę umowy;
2. zawarcia i wejścia w życie nowej umowy dotyczącej tego samego przedmiotu, która jest nie do pogodzenia z umową wcześniejszą;
3.  braku sukcesji w odniesieniu do umowy (w sytuacji powstania nowego państwa na skutek rozpadu, secesji, zjednoczenia lub w sytuacji inkorporacji);
4.  całkowitego braku możliwości dalszego wykonywania umowy;
5.  całkowitego wykonania umowy.

Informowanie o wygaśnieciu

Nowelizacja będzie miała szczególne znaczenie dla kwestii związanych z właściwym informowaniem o wygaśnięciu umów międzynarodowych zawartych przez Rzeczpospolitą Polską, albo których stroną jest Rzeczpospolita Polska. W przypadku wygaśnięcia umowy międzynarodowej, nawet jeżeli nie jest wymagane przeprowadzenie w związku z tym żadnych procedur określonych w ustawie, konieczne jest ogłoszenie we właściwym dzienniku urzędowym oświadczenia rządowego informującego o utracie mocy obowiązującej tej umowy. Tymczasem w ustawie brak jest podstawy prawnej do opublikowania tego rodzaju oświadczenia, jeżeli przyczyna wygaśnięcia umowy była inna niż jej wypowiedzenie przez Rzeczpospolitą Polską.

Uporządkowanie umów

Państwo i Prawo - Nr 10/2018 [872]

Andrzej Wróbel

Sprawdź  

Cena promocyjna: 60.31 zł

|

Cena regularna: 67 zł

|

Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: zł

Wniesiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt nowelizacji ustawy uzupełnia obecne regulacje dotyczące tej materii. Pozwoli to na uporządkowanie, pod względem prawnym, sytuacji w zakresie tych umów międzynarodowych, które już nie obowiązują, nierzadko od dłuższego czasu, ale dotychczas fakt ten nie został ogłoszony ze względu na brak w ustawie podstawy prawnej. Dotyczy to np. umów zawartych w okresie PRL, które stały się bezprzedmiotowe ze względu na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. 

Opinia eksperta

Prof. Robert Grzeszczak z katedry europejskiej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego w rozmowie z radiem TOK FM przekonywał, że poprawka ma charakter kosmetyczny.

- Dołożono pkt 22 a, gdzie jest mowa o tym, jak wyjść z Unii Europejskiej. Były komentarze, że tryb, który tam przewidziano, jest minimalizujący, a nie maksymalizujący wymogi. Że weszliśmy do UE z referendum za zgodą narodu, o czym należy pamiętać. Ale możemy wyjść bez zgody narodu, z inicjatywy władzy wykonawczej. To niepokoi - zaznaczył prof. Grzeszczak.