Nowelizacja ma na celu zapewnienie skutecznego wykonywania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającego procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i handlowych (zwanego dalej "rozporządzeniem"). Rozporządzenie to w zasadniczej części będzie stosowane od 18 stycznia 2017 r. Mimo że rozporządzenia Unii Europejskiej co do zasady stosuje się bezpośrednio w państwach członkowskich, to jednak zachodziła konieczność zmiany niektórych przepisów prawa polskiego, a także wprowadzenia nowych regulacji.

"Rachunek bankowy" także w SKOK

Rozporządzenie ma na celu umożliwienie wierzycielom uzyskania zabezpieczenia ich wierzytelności na rachunku bankowym dłużnika na tych samych warunkach niezależnie od państwa, w którym rachunek jest prowadzony. Należy tu zauważyć, że pojęcie "rachunku bankowego", którym posługuje się rozporządzenie, jest pojęciem autonomicznym i w polskim kontekście obejmie nie tylko rachunki bankowe, ale również rachunki prowadzone przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

Blokada rachunku dłużnika

Wykonanie zabezpieczenia - nakazu odbywać się będzie na zasadach przyjętych w danym państwie członkowskim dla analogicznych środków ze zmianami wynikającymi z rozporządzenia. Skutkiem wydania europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym jest blokada rachunku dłużnika. Nie daje on jednak podstawy do wypłaty zabezpieczonych środków na rzecz wierzyciela.

LEX Navigator Postępowanie Cywilne
Artykuł pochodzi z programu LEX Navigator Postępowanie Cywilne
Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami


Europejski nakaz jako tytuł zabezpieczenia

Europejskie nakazy zabezpieczenia na rachunku bankowym wydane w jednym państwie członkowskim będą automatycznie uznawane i wykonalne w innym państwie członkowskim bez konieczności wszczynania odrębnego postępowania. W Polsce będą one tytułami zabezpieczenia stanowiącymi podstawę wszczęcia postępowania wykonawczego.

Bez powiadomienia dłużnika

Wierzyciel będzie mógł ubiegać się o wydanie nakazu przed wszczęciem postępowania sądowego w sprawie głównej, w trakcie jego trwania lub po uzyskaniu w państwie członkowskim pochodzenia tytułu (np. orzeczenia sądowego czy ugody), który nie jest jeszcze wykonalny w państwie członkowskim wykonania, a także po uzyskaniu tytułu wykonalnego w państwie członkowskim wykonania (art. 5 rozporządzenia). Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym będzie wydawany w postępowaniu niejawnym - ex parte (art. 11 rozporządzenia), a więc bez uprzedniego wysłuchania, a nawet powiadomienia dłużnika.

Jurysdykcja do wydania europejskiego nakazu

Co do zasady jurysdykcję do wydania europejskiego nakazu będą posiadały sądy państwa członkowskiego właściwe do orzekania w sprawie głównej zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami dotyczącymi właściwości. Ta jurysdykcja wynika z odrębnych przepisów prawa europejskiego, a w ich braku - jest określona przez prawo krajowe. Jeżeli dłużnikiem jest konsument, jurysdykcję do wydania nakazu mają wyłącznie sądy państwa członkowskiego, w którym ma on miejsce zamieszkania. Natomiast po wydaniu orzeczenia w sprawie głównej lub równorzędnego dokumentu urzędowego jurysdykcja należy do sądów państwa, w którym orzeczenie czy dokument urzędowy zostały wydane.

Nowe przepisy w k.p.c.

Na mocy ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 85) do k.p.c. zostanie dodany nowy tytuł "Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym" (art. 1144[3]-1144[13]). W zakresie nieuregulowanym rozporządzeniem do postępowań dotyczących europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym stosowane będą odpowiednio przepisy o postępowaniu zabezpieczającym, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej. W nowelizacji uregulowano również właściwość sądów w powyższych sprawach.

Nakaz zostanie doręczony wierzycielowi z urzędu

Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym sąd będzie doręczał z urzędu wierzycielowi. W razie odmowy wydania takiego nakazu w całości lub części sąd doręczy z urzędu wierzycielowi postanowienie w tym przedmiocie.

Opłata od wniosku o wydanie nakazu

Nowelizacja wprowadza zmiany także do ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2016 r. poz. 1138), ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2016 r. poz. 1988), ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 623) i ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1910). Od wniosku o wydanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym będzie pobierana opłata stała w wysokości 100 zł, chyba że wniosek został zgłoszony w piśmie rozpoczynającym postępowanie.