10 lipca 2008 r. zapadł wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Alicja Sosnowska przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej we Wrocławiu (C-25/07). W wyroku tym ETS uznał za niezgodne z prawem UE przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, które przewidują wydłużenie terminu zwrotu podatku VAT z 60 do 180 dni dla podatników VAT prowadzących działalność przez okres krótszy niż rok, zarejestrowanych dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych, którzy nie złożyli kaucji gwarancyjnej w wysokości 250 000 zł.

Sprawa trafiła do ETS w związku z pytaniem prejudycjalnym Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, który, zwrócił się do Trybunału o osądzenie kwestii zgodności polskich przepisów z zasadą proporcjonalności, która wynika z Traktatu Rzymskiego, oraz z przepisami pierwszej i szóstej dyrektywy VAT. Sprawa dotyczyła nadwyżki podatku VAT, którą Alicja Sosnowska wykazała w deklaracji za styczeń 2006 r. i wystąpiła o jej zwrot w terminie 60 dni. Organy podatkowe zakwestionowały jednakże jej wniosek, tłumacząc to faktem, że podatniczka prowadziła działalność krócej niż rok, będąc zarejestrowaną dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych i nie wpłaciła kaucji gwarancyjnej.

Trybunał przyznał rację skarżącej, uznając polskie przepisy za niezgodne z prawem UE. W opinii Trybunału nie można różnicować firm i nakładać na nowo założone przedsiębiorstwa dodatkowych obowiązków lub ograniczeń z powodu obaw Skarbu Państwa, że może dojść do ewentualnych nadużyć przy zwrocie podatku. ETS stwierdził, że polskie przepisy naruszają zasadę proporcjonalności oraz cele i zasady szóstej dyrektywy VAT. Przewidziana w polskiej ustawie kaucja wprowadza zabezpieczenia niewspółmierne do celu, którym jest zwalczanie nadużyć.

W zatwierdzonym przez Radę Ministrów projekcie zmiany ustawy o VAT kaucja gwarancyjna ma zostać zastąpiona zabezpieczeniem majątkowym innego rodzaju. Zamiast sztywnej kwoty przewidziano, że wysokość zabezpieczenia będzie zależna od wysokości wnioskowanego zwrotu podatku. Zabezpieczenie będzie mogło być złożone w formie gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej, weksla lub czeku potwierdzonego, papierów wartościowych na okaziciela lub depozytu w gotówce.

(Źródło: KPMG/KW)