Z dniem 19 lipca br. roku weszła w życie ustawa z dnia 17 grudnia 2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniugrupowym ( Dz.U. z 2010 roku ,Nr 7,poz. 44). Niewątpliwie przedmiotowa regulacja prawna koresponduje z zagwarantowanym w przepisie art. 45 Konstytucji RP tzw. prawem jednostki do Sądu,mającym gwarantować sprawiedliwe i jawnerozpatrzenie sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Sama ustawa ma wiele zalet (również procesowych) orazstwarza większe możliwościdla osób zainteresowanych w dochodzeniu jednorodzajowych roszczeń - w ramach jednego postępowania .Lektura samej ustawy prowadzi do wniosku ,że intencją ustawodawcy było stworzenie takiej regulacji ,która byłaby gwarantem zasady ekonomii procesowej w postępowaniu cywilnym , co mawpłynąć jednocześnie na poprawę efektywności i szybkości postępowania cywilnego . Atutem tego postępowania jest fakt, że: "w sprawach o roszczenia majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym opłata stosunkowa wynosi 2 proc. wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 tys. złotych, co wnika z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - mówi Barbara Bulak -Borówka. W cytowanej ustawie postępowanie grupowe zostało zastrzeżone dowłaściwości rzeczowej Sądu Okręgowego, a rozpoznanie sprawy ma się odbywać w składzie trzech sędziów zawodowych (do którego kompetencji zastrzeżona jest decyzja,czy zgłoszone roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu grupowym,czy też nie ).
Według Bula-Borówki, z punktu widzenia procesowego istotne jest, że powództwo w postępowaniu grupowym wytacza reprezentant grupy ( może nim być osoba będąca członkiem grupy albo powiatowy rzecznik konsumentów ). Zapewnienie profesjonalnego poziomu w grupowympostępowaniu cywilnym odbywać się będzie poprzez obligatoryjne zastępstwo procesowe stron przez radcę prawnego lub adwokata, co nie będzie dotyczyć sytuacji ,gdy powód jest radcą prawnym lub adwokatem .
Z zakresu podmiotowego ustawy wynika ,że w postępowaniu grupowym z roszczeniami jednego rodzaju ,opartych na tej samej podstawie prawnej - musi wystąpić co najmniej 10 osób .Dozalet tej ustawy zaliczyć należy okoliczność ,że tzw. ``postępowanie grupowe`` prowadzone jest w interesie wielu podmiotów, a jego celemjest kumulacja w w jednym postępowaniu roszczeń wielu osób,które poniosły podobną szkodę w wyniku jednego zdarzenia.Innymi słowywarunkiem prowadzenia postępowania grupowegojest istnienie więzi podmiotowej i przedmiotowej -co pozwala osobom z grupy wspólnie dochodzić swoich roszczeń przed sądem .
Na gruncie ustawy zdnia 17.12.2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniugrupowym powstałamożliwośc ograniczenia żądania pozwu - do ustalenia odpowiedzialności pozwanego , co nie będzie rodzić konieczności wykazywaniaistnienia interesu prawnego w ustaleniu . Zakres przedmiotowy ustawy z dnia 17 grudnia 2009 roku , obejmuje następujące kategorie spraw: sprawy o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych.
Tytułem przykładudo roszczeń opartych na jednakowej podstawie można zakwalifikować: roszczenia wynikające z umowy ubezpieczenia, roszczenia wynikające z umowy sprzedaży ,czy z umowy kredytu, roszczenia członkówspółdzielniprzeciwko spółdzielniom mieszkaniowym o nakazanie jej doprowadzenia instalacji urządzeń centralnego ogrzewania i ciepłej wody do stanu zapewniającego w lokalach powodów właściwą temperaturę i dopływ ciepłej wody oraz o ustalenie, że należność z tytułu opłat nie istnieje do czasu normalnego funkcjonowania tych urządzeń, roszczenia pacjentów szpitali o zapłatę zadośćuczynienia za zarażenie ich wirusem żółtaczki (typu C lub A )
- W postępowaniu grupowym mogą być dochodzone roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny , przez co ustawodawca umożliwił podmiotom poszkodowanym dochodzenie w postępowaniu grupowym roszczeń z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Wskazana regulacja ma istotny walor praktyczny, gdyż pozwoli poszkodowanym w wyniku wyrządzenia szkody przez produkt niebezpieczny (grupie co najmniej dziesięciu osób) dochodzić roszczeń od podmiotu, który wprowadził na rynek taki produkt - powiedziała Bulak-Borówka. Według niej, pozytywnym aspektem tego postępowania jest to, że jedynie w sytuacji dochodzenia roszczenia pieniężnego, ciężar udowodnienia przynależności członka do grupy obciąża powoda . Natomiast w innych sprawach do ustalenia przynależności członka do grupy wystarczy tzw. uprawdopodobnienie – co jest niewątpliwym udogodnieniem procesowym dla strony powodowej . - Możliwość połączenia roszczeń wielu poszkodowanych podmiotów po stronie powodowej oraz wspólne występowanie przeciwko sprawcy szkód – w konsekwencji wpłynie na znaczny wzrost znaczenia tego typu postępowań . Należy przypuszczać , w wyniku rozpoznania sprawa cywilnych wpostępowaniach grupowych w obiegu prawnympojawią się precedensowe orzeczenia sądowe, które wytyczą całkowicie nowy kierunek w orzecznictwie sądowym - powiedziała Barbara Bulak-Borówka.
Sama ustawa ma wiele zalet (również procesowych) orazstwarza większe możliwościdla osób zainteresowanych w dochodzeniu jednorodzajowych roszczeń - w ramach jednego postępowania .Lektura samej ustawy prowadzi do wniosku ,że intencją ustawodawcy było stworzenie takiej regulacji ,która byłaby gwarantem zasady ekonomii procesowej w postępowaniu cywilnym , co mawpłynąć jednocześnie na poprawę efektywności i szybkości postępowania cywilnego . Atutem tego postępowania jest fakt, że: "w sprawach o roszczenia majątkowe dochodzone w postępowaniu grupowym opłata stosunkowa wynosi 2 proc. wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 tys. złotych, co wnika z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - mówi Barbara Bulak -Borówka. W cytowanej ustawie postępowanie grupowe zostało zastrzeżone dowłaściwości rzeczowej Sądu Okręgowego, a rozpoznanie sprawy ma się odbywać w składzie trzech sędziów zawodowych (do którego kompetencji zastrzeżona jest decyzja,czy zgłoszone roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu grupowym,czy też nie ).
Według Bula-Borówki, z punktu widzenia procesowego istotne jest, że powództwo w postępowaniu grupowym wytacza reprezentant grupy ( może nim być osoba będąca członkiem grupy albo powiatowy rzecznik konsumentów ). Zapewnienie profesjonalnego poziomu w grupowympostępowaniu cywilnym odbywać się będzie poprzez obligatoryjne zastępstwo procesowe stron przez radcę prawnego lub adwokata, co nie będzie dotyczyć sytuacji ,gdy powód jest radcą prawnym lub adwokatem .
Z zakresu podmiotowego ustawy wynika ,że w postępowaniu grupowym z roszczeniami jednego rodzaju ,opartych na tej samej podstawie prawnej - musi wystąpić co najmniej 10 osób .Dozalet tej ustawy zaliczyć należy okoliczność ,że tzw. ``postępowanie grupowe`` prowadzone jest w interesie wielu podmiotów, a jego celemjest kumulacja w w jednym postępowaniu roszczeń wielu osób,które poniosły podobną szkodę w wyniku jednego zdarzenia.Innymi słowywarunkiem prowadzenia postępowania grupowegojest istnienie więzi podmiotowej i przedmiotowej -co pozwala osobom z grupy wspólnie dochodzić swoich roszczeń przed sądem .
Na gruncie ustawy zdnia 17.12.2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniugrupowym powstałamożliwośc ograniczenia żądania pozwu - do ustalenia odpowiedzialności pozwanego , co nie będzie rodzić konieczności wykazywaniaistnienia interesu prawnego w ustaleniu . Zakres przedmiotowy ustawy z dnia 17 grudnia 2009 roku , obejmuje następujące kategorie spraw: sprawy o roszczenia o ochronę konsumentów, z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny oraz z tytułu czynów niedozwolonych, z wyjątkiem roszczeń o ochronę dóbr osobistych.
Tytułem przykładudo roszczeń opartych na jednakowej podstawie można zakwalifikować: roszczenia wynikające z umowy ubezpieczenia, roszczenia wynikające z umowy sprzedaży ,czy z umowy kredytu, roszczenia członkówspółdzielniprzeciwko spółdzielniom mieszkaniowym o nakazanie jej doprowadzenia instalacji urządzeń centralnego ogrzewania i ciepłej wody do stanu zapewniającego w lokalach powodów właściwą temperaturę i dopływ ciepłej wody oraz o ustalenie, że należność z tytułu opłat nie istnieje do czasu normalnego funkcjonowania tych urządzeń, roszczenia pacjentów szpitali o zapłatę zadośćuczynienia za zarażenie ich wirusem żółtaczki (typu C lub A )
- W postępowaniu grupowym mogą być dochodzone roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny , przez co ustawodawca umożliwił podmiotom poszkodowanym dochodzenie w postępowaniu grupowym roszczeń z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny. Wskazana regulacja ma istotny walor praktyczny, gdyż pozwoli poszkodowanym w wyniku wyrządzenia szkody przez produkt niebezpieczny (grupie co najmniej dziesięciu osób) dochodzić roszczeń od podmiotu, który wprowadził na rynek taki produkt - powiedziała Bulak-Borówka. Według niej, pozytywnym aspektem tego postępowania jest to, że jedynie w sytuacji dochodzenia roszczenia pieniężnego, ciężar udowodnienia przynależności członka do grupy obciąża powoda . Natomiast w innych sprawach do ustalenia przynależności członka do grupy wystarczy tzw. uprawdopodobnienie – co jest niewątpliwym udogodnieniem procesowym dla strony powodowej . - Możliwość połączenia roszczeń wielu poszkodowanych podmiotów po stronie powodowej oraz wspólne występowanie przeciwko sprawcy szkód – w konsekwencji wpłynie na znaczny wzrost znaczenia tego typu postępowań . Należy przypuszczać , w wyniku rozpoznania sprawa cywilnych wpostępowaniach grupowych w obiegu prawnympojawią się precedensowe orzeczenia sądowe, które wytyczą całkowicie nowy kierunek w orzecznictwie sądowym - powiedziała Barbara Bulak-Borówka.