Wydaje się, że jest też "łyżka dziegciu w beczce miodu". Kuratorzy po wstępnej analizie już wskazują na zmianę dotyczącą powoływania kuratora okręgowego, a konkretnie na fakt, że nie przewidziano w tym roli okręgowego zgromadzenia kuratorów i fakt, że minister sprawiedliwości będzie mógł wskazać osobę spoza okręgu.   

Sprawa "nowej" ustawy dla kuratorów wraca od kilku lat. Kuratorzy od dawna wskazują, że obowiązująca regulacja, choć sprawdzała się przez 20 lat, wymaga dostosowania do zmieniającej się rzeczywistości, m.in. w zakresie praw i obowiązków kuratorów sądowych. Przypomnijmy, we wrześniu 2019 r. dostali od ministerstwa dwie informacje - jedną dobrą o tym, że podobnie jak inni pracownicy sądów dostaną w 2020 r. średnio po 900 zł podwyżki na etat i drugą - że prace nad przygotowywaną wówczas ustawą nie zakończą się szybko, a środki na jej realizację nie zostaną zabezpieczone w ustawie budżetowej na 2020 r.  Sam projekt upubliczniono zresztą kilka miesięcy wcześniej - na początku czerwca i wzbudził on duże kontrowersje. Kuratorzy sądowi mówili wprost, że są zaniepokojeni zaproponowanymi rozwiązaniami, apelowali też do resortu o ich zmiany. Nie ukrywali, że informacja o przedłużeniu prac nad ustawą niekoniecznie jest informacją złą. Z nieoficjalnych informacji Prawo.pl wynika, że m.in. z tego powodu prace nad projektem się przedłużały. Wiceminister Michał Woś, który odpowiada m.in. za kuratorów, miał porzucić sprawę tamtego projektu i rozpocząć pracę od nowa. Teraz został on opublikowanych na RCL. 

Czytaj: Kuratorzy sądowi doczekają się nowelizacji swojej ustawy? Jest zapowiedź MS>>
 

Czwarty stopień służbowy w celu motywacji 

Jedną z widocznych na pierwszy rzut oka zmian jest wprowadzenie nowego, czwartego stopnia służbowego dla kuratorów zawodowych – starszego kuratora specjalisty. Ministerstwo uzasadnia to tym, że poszerzenie katalogu stopni służbowych dla zawodowych kuratorów sądowych "wpłynie motywująco na dalszy rozwój zawodowy kuratorów". 

W myśl projektu prezes sądu okręgowego będzie mógł jak dotąd nadawać stopnie: kuratora zawodowego, starszego kuratora zawodowego i kuratora specjalisty, ale będzie miał kompetencję do podejmowania takich czynności związanych z awansem z urzędu. Poszerzony zostaje także katalog podmiotów uprawnionych do wnioskowania o awans zawodowy kuratora. Prezes sądu okręgowego będzie mógł nadać takie stopnia służbowe na wniosek kuratora okręgowego albo prezesa sądu rejonowego, kierownika zespołu lub zainteresowanego kuratora zawodowego, po zasięgnięciu opinii kuratora okręgowego, bądź też z urzędu, po zasięgnięciu
opinii kuratora okręgowego.

Stopnień starszego kuratora specjalisty - jako zwieńczenie długoletniej, szczególnie wyróżniającej się pracy kuratora zawodowego, ma nadawać Minister Sprawiedliwości z urzędu albo na wniosek prezesa sądu okręgowego lub kuratora okręgowego. MS szacuje, że w skali roku stanowisko starszego kuratora specjalisty będzie obejmowało kilku kuratorów, a ich liczba nigdy nie zbliży się do 1 proc. kuratorów zajmujących stanowisko kuratora specjalisty. Co ważne, możliwość uzyskania nowego stopnia służbowego w świetle projektowanych przepisów będzie fakultatywna i jednocześnie uzależniona od spełnienia przez kuratora specjalistę (dotychczas najwyższy stopień awansu służbowego) przesłanki wyróżniającej się pracy. - Przy czym należy wskazać, że ta przesłanka odnosi się do „wyróżniania się” na tle pracy pozostałych kuratorów zawodowych, a przede wszystkim tych posiadających stopień „kuratora specjalisty” - wskazano. 

 

Dodatki funkcyjne i dodatki specjalne

Zmiany obejmą też przepisy dotyczące dodatków funkcyjnych i specjalnych. I tak zaproponowano by kuratorowi zawodowemu pełniącemu obowiązki kierownika ośrodka kuratorskiego przysługiwał dodatek funkcyjny w wysokości 110 proc. kwoty bazowej, natomiast kuratorowi zawodowemu prowadzącemu zajęcia w ośrodku kuratorskim w wysokości 80 proc. kwoty bazowej.

Ministerstwo chce nagradzać tych kuratorów, którzy przejmują obowiązki za długotrwale nieobecnych w pracy kolegów/koleżanki. Dookreślono więc przepisy dotyczące dodatku specjalnego. I tak, takiemu kuratorowi zawodowemu, z wyjątkiem m.in. kuratora okręgowego, zastępcy kuratora okręgowego może być przyznany na czas określony dodatek specjalny z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych, w szczególności za zastępowanie osoby długotrwale nieobecnej w pracy lub wykonywanie innych czynności poza zwykłym zakresem obowiązków, do wysokości 40 proc. wynagrodzenia zasadniczego z zastrzeżeniem, że w ramach posiadanych środków określonych na wynagrodzenia osobowe kuratorów zawodowych.

Projekt wprowadza także możliwość zwrot kuratorowi sądowemu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu karnym, w którym uczestniczył w charakterze pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego, oraz uzyskanie pomocy psychologicznej. W myśl noweli kuratorowi sądowemu (zarówno kuratorowi zawodowemu, jak i kuratorowi społecznemu), pokrzywdzonemu przestępstwem w związku z wykonywaniem czynności służbowych, przysługuje od pracodawcy, na jego wniosek, zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu karnym, w którym uczestniczył w charakterze pokrzywdzonego lub oskarżyciela posiłkowego. - Zwrot kosztów zastępstwa procesowego obejmuje wydatki rzeczywiście poniesione, do wysokości stawki określonej przepisami o ponoszeniu przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata albo radcę prawnego z urzędu - wynika z regulacji.

Jest jedno zastrzeżenie - zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie przysługuje kuratorowi sądowemu, uczestniczącemu w postępowaniu karnym w charakterze oskarżyciela posiłkowego, na rzecz którego sąd zasądził wydatki związane z ustanowieniem pełnomocnika.

Co więcej, zgodnie z regulacją pracodawca ma zapewniać kuratorowi zawodowemu, na jego wniosek lub za jego zgodą, pomoc psychologiczną. Kuratorowi społecznemu taką pomoc zapewnia sąd rejonowy, w którym pełni on swoją funkcję - zapisano. 

Czytaj: Kuratorzy czekają, ministerstwo pracuje - nie wiadomo, kiedy ustawa o kuratorach>>

Pierwszy minus? Powoływanie kuratora okręgowego 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami kuratora okręgowego powołuje na 6-letnią kadencję, prezes sądu okręgowego spośród kandydatów wybranych przez okręgowe zgromadzenie kuratorów ze swego grona, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy członków zgromadzenia. Po zmianie - co już budzi dyskusje wśród kuratorów - będzie go powoływał minister sprawiedliwości spośród kuratorów zawodowych okręgu, w którym pełni on służbę albo spoza tego okręgu. 

- Najbardziej niepokoi nas właśnie to, że będzie to osoba spoza okręgu, czyli taka która nie zna sytuacji w danym miejscu i co więcej może być z politycznego nadania - mówi jeden z kuratorów. 

Co więcej kurator okręgowy - jeśli przepisy wejdą w życie - będzie powoływany na okres czterech lat, najwyżej na dwie kolejne kadencje. Zwiększają się też kryteria jakie musi spełniać kandydat. Obecnie kuratorem okręgowym może zostać osoba: posiadająca co najmniej 7-letni staż pracy kuratorskiej; posiadająca stopień kuratora specjalisty, a wyjątkowo - stopień starszego kuratora zawodowego i wyróżniająca się umiejętnościami w zakresie zarządzania i kierowania. Po zmianach: 

  • posiadająca co najmniej 10-letni staż pracy kuratorskiej;
  • stopień starszego kuratora specjalisty albo kuratora specjalisty, a wyjątkowo
  • – stopień starszego kuratora zawodowego;
  • wyróżniająca się umiejętnościami w zakresie zarządzania i kierowania.