Rozporządzenie wzmacnia również uprawnienia przysługujące organom nadzoru w obliczu poważnego zagrożenia stabilności finansowej.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 z dnia 14 marca 2012 r. w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego (Dz.Urz.UE L 86 z 24.3.2012, s. 1) obejmuje wszystkie rodzaje instrumentów finansowych, ale jego centralnym elementem jest – z uwagi na potencjalne ryzyko – krótka sprzedaż. Przez krótką sprzedaż należy rozumieć transakcję polegającą na tym, że inwestor sprzedaje papier wartościowy, którego jeszcze nie posiada, ale który jest mu obiecany i który potem zamierza odkupić. Jeżeli w międzyczasie cena papieru wartościowego spadnie, strona go odkupująca osiąga zysk z różnicy w cenie. Tego rodzaju praktyka jest powszechna na większości rynków finansowych. Choć najczęściej dotyczy akcji, to nierzadko jej przedmiotem są również inne instrumenty finansowe, np. obligacje rządowe.
Krótką sprzedaż można podzielić z grubsza na dwie kategorie:
– sprzedaż pokrytą (gdy przed sprzedażą sprzedający pożyczył dany papier wartościowy lub uzgodnił jego pożyczenie) oraz
– sprzedaż niepokrytą lub „nagą” (gdy przed sprzedażą sprzedający nie pożyczył danego papieru wartościowego ani nie zapewnił sobie możliwości jego pożyczenia).
Rozporządzenie wprowadza nowe ogólnounijne wymogi przejrzystości. Jeżeli chodzi o znaczne pozycje krótkie netto w akcjach spółek notowanych w UE, rozporządzenie przewiduje dwuprogowy model raportowania. Na niższym progu pozycję trzeba będzie niepublicznie zgłaszać organowi nadzoru, by mógł on wykryć i skontrolować ewentualne nadużycia czy ryzyko systemowe w krótkiej sprzedaży. Na wyższym progu pozycję trzeba będzie ujawniać na rynku, by inni jego uczestnicy dysponowali odpowiednimi informacjami.
Jeżeli chodzi o dług państwowy, znaczne pozycje krótkie netto dotyczące unijnych emitentów trzeba będzie ujawniać organowi nadzoru zawsze i niepublicznie.
Nowe przepisy nakazują też zgłaszać znaczne pozycje z tytułu swapów ryzyka kredytowego, które dotyczą unijnych emitentów długu państwowego.
Nowa unijna regulacja łagodzi też zwiększone ryzyko, które niesie ze sobą niepokryta krótka sprzedaż. Otóż, kto przystępuje do krótkiej sprzedaży, musi uprzednio pożyczyć instrumenty, uzgodnić ich pożyczenie lub w inny sposób zapewnić sobie możliwość ich pożyczenia przed rozrachunkiem.
Ograniczenia te nie dotyczą krótkiej sprzedaży długu państwowego, gdy sprzedaż ta służy zabezpieczeniu pozycji długiej z tytułu instrumentów dłużnych emitenta. Ograniczenia te mogą też zostać tymczasowo zawieszone przez organ nadzoru, jeżeli płynność długu państwowego spadnie poniżej określonego progu.
Rozporządzenie przewiduje również awaryjne uprawnienia organów nadzoru w pewnych ściśle określonych wyjątkowych okolicznościach. Chodzi o poważne zagrożenie stabilności finansowej, kiedy to organy nadzoru mogą tymczasowo zażądać większej przejrzystości lub ograniczyć transakcje krótkiej sprzedaży i swapów ryzyka kredytowego.
Działania organów nadzoru będzie wówczas koordynować Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), który sprawdzać będzie, czy działania te są naprawdę konieczne i proporcjonalne. Urząd ma także prawo reagować, gdy problem ma charakter transgraniczny.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line

Źródło: www.eur-lex.europa.eu oraz www.consilium.europa.eu, stan z dnia 26 marca 2012 r.