Strasburg: ekstradycja schizofrenika do USA naruszy Konwencję

Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z 16 kwietnia br. uznał, iż ekstradycja do USA więźnia cierpiącego na schizofrenię będzie sprowadzać się do nieludzkiego traktowania ze względu na warunki osadzenia zapewniane w tym kraju.

Skarga została wniesiona do Trybunału przez osobę o nieznanym obywatelstwie, która została zidentyfikowana przez władze amerykańskie jako uczestnik obozów bojowników islamistycznych i potencjalny terrorysta. Na prośbę władz USA skarżący został zatrzymany i aresztowany przez władze Wielkiej Brytanii. Obecnie przebywa w szpitalu psychiatrycznym z powodu schizofrenii. Władze USA wniosły o jego ekstradycję, czemu skarżący bezskutecznie próbował się sprzeciwić przed sądami Wielkiej Brytanii. Skarżący twierdził, iż istnieje realne niebezpieczeństwo, że warunki panujące w zakładzie karnym, w którym miałby oczekiwać w USA na proces, nie będą spełniać wymogów art. 3 Konwencji o prawach człowieka (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania).

Trybunał przychylił się do tej argumentacji. Wydalenie skarżącego do kraju, z którym skarżący nie miał żadnych więzi i gdzie znalazłby się we wrogim mu środowisku więziennym, mogłoby spowodować poważne pogorszenie jego zdrowia psychicznego. Takie pogorszenie mogłoby sprowadzać się do traktowania sprzecznego z art. 3 Konwencji. Rząd amerykański, w postępowaniu przed Trybunałem, nie był w stanie przedstawić żadnych gwarancji dotyczących tego, w jakich warunkach (a zwłaszcza w jakiej placówce) skarżący miałby przebywać i jakie są oczekiwania co do czasu tymczasowego aresztowania przed wydaniem wyroku. Istniało duże prawdopodobieństwo, iż jako potencjalny terrorysta skarżący trafi do zakładu karnego o szczególnie surowym reżimie osadzenia, gdzie będzie przebywał w zupełnej izolacji. Brak pewności co do losu skarżącego w USA przesądził o tym, iż Trybunał uznał, że jego ekstradycja naruszy zakaz z art. 3 Konwencji.

Czynnikiem kluczowym w omawianej sprawie była choroba skarżącego. Gdyby skarżący nie chorował na schizofrenię, wówczas warunki jego potencjalnego osadzenia (placówka o szczególnie surowym reżimie, pełna izolacja, niepewność co do przyszłości, brak jakichkolwiek informacji o możliwym czasie trwania postępowania przygotowawczego i procesu) nie mogłyby spowodować takiego pogorszenia jego stanu psychicznego, który przekroczyłby próg dolegliwości zabroniony w art. 3 Konwencji. Skarżący jako osoba cierpiąca na schizofrenię znajdował się w szczególnie delikatnym położeniu. Potencjalne warunki ekstradycji muszą uwzględniać takie okoliczności.

Tak wynika z wyroku Trybunału z 16 kwietnia 2013 r. w sprawie nr 17299/12, Aswat przeciwko Wielkiej Brytanii.