Chodzi o regulacje, których założenia były przedstawiane m.in. podczas III Kongresu Prawników Polskich. Już wtedy przedstawiciele LSO podkreślali, że prokuratura regionalna nie jest potrzebna, wystarczą prokuratury rejonowe i okręgowe – ze ściśle określonym zakresem kompetencji rzeczowych. Wskazywano, że kierownicy poszczególnych jednostek powinni być wybierani w konkursie i na określone kadencje. Taki kierunek - spłaszczenia prokuratury - krytykuje część prokuratorów - obawiając się czystek, inni twierdzą, że dobrze przeprowadzona reforma byłaby potrzebna.
Projekt dotyczy też m.in. ocen okresowych o czym pisaliśmy w ubiegłym tygodniu.
Czytaj: Oceny okresowe prokuratora co cztery lata, kierownika prokuratury co dwa >>
Prokuratora okręgowa na województwo, rejonowa na powiat
Zgodnie z projektem stowarzyszenia jednostkami prokuratury miały by być: Biuro Prokuratora Generalnego, prokuratury okręgowe i prokuratury rejonowe. Biurem Prokuratora Generalnego kierowałby Prokurator Generalny, byłyby w nim tworzone też wydziały.
Prokuraturę okręgową - w myśl propozycji LSO - tworzyłoby się dla obszaru województwa. W szczególnie uzasadnionych przypadkach można byłoby tworzyć więcej prokuratur okręgowych dla jednego województwa. Prokuratura okręgowa mogłaby mieć też jednostki zamiejscowe. Kierowałby nią prokurator okręgowy, miałby swoich zastępców. Co więcej, w zależności od potrzeb organizacyjnych w prokuraturze okręgowej tworzone byłyby również wydziały, kierowane przez naczelników.
Prokuratury okręgowe - zgodnie z projektem prowadziłyby postępowanie w sprawach:
- o przestępstwa z rozdziałów XVI i XVII Kodeksu karnego (przestępstwa przeciw Rzeczpospolitej, przeciwko pokojowi, ludzkości) z wyjątkiem przestępstw z art. 119, art. 126, art. 133 i art. 137;
- o przestępstwa o charakterze terrorystycznym, w rozumieniu art. 115 par. 20 Kodeksu karnego,
- o przestępstwa, których górna granica ustawowego zagrożenia przekracza 5 lat pozbawienia wolności, gdy osobą podejrzaną jest osoba wskazana w art. 309 pkt. 2 lub 3 Kodeksu postępowania karnego,
- o przestępstwa na szkodę interesów finansowych Rzeczypospolitej Polskiej lub Unii Europejskiej, dotyczących szkody o wartości określonej w art. 53 par. 15 i 16 Kodeksu karnego skarbowego lub art. 115 par.6 Kodeksu karnego,
- z zawiadomień: Komisji Nadzoru Finansowego, Najwyższej Izby Kontroli, Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, o ile górna granica ustawowego zagrożenia przekracza 3 lata;
- o przestępstwa z art. 181-185, art. 189a, art. 252, art. 296 i art. 299 Kodeksu karnego;
- dotyczących czynności związanych z wystąpieniem z wnioskiem do państwa obcego o wydanie osoby ściganej i wydaniem osoby ściganej na wniosek państwa obcego, przekazywaniem do państwa obcego osoby ściganej na podstawie nakazu aresztowania i przekazywaniem przez państwo obce osoby na podstawie nakazu aresztowania, przekazywaniem osób ściganych na podstawie Europejskiego Nakazu Aresztowania w sposób określony w Rozdziale 65a i Rozdziale 65b Kodeksu postępowania karnego;
- w których prokurator okręgowy na uzasadniony wniosek prokuratora rejonowego za zgodą prokuratora referenta tak postanowi ze względu na wagę lub zawiłość sprawy, w szczególności ze względu na liczbę podejrzanych, pokrzywdzonych lub międzynarodowy charakter czynu.
Z kolei prokuratury rejonowe - zgodnie z projektem mają być tworzone na obszarze jednego lub więcej powiatów. Jest też zastrzeżenie, że w zależności od potrzeb organizacyjnych można utworzyć więcej niż jedną prokuraturę rejonową na obszarze jednego powiatu. Prokuratura rejonowa mogłaby by mieć również jednostki zamiejscowe. Prokuraturą rejonową miałby kierować prokurator rejonowy i mogliby być powoływani jego zastępcy. W razie konieczności można byłoby też w prokuraturze rejonowej tworzyć działy - którymi kierowałby prokurator rejonowy lub jego zastępca.
Jeśli chodzi natomiast o właściwość, to zgodnie z propozycją, w prokuraturze rejonowej rozpoznawane byłyby wszystkie sprawy, z wyjątkiem spraw przekazanych ustawą do właściwości prokuratury okręgowej. I środki odwoławcze wskazane w ustawie.
Czytaj: LEX Super Omnia: Nasza propozycja ocen okresowych to nie powrót do przeszłości>>
dr Gabriel-Węglowski: Ocena okresowa nie poprawi jakości pracy prokuratora >>
Pomysł ocen okresowych znów dzieli prokuratorów >>
Decyzja w gestii Ministra Sprawiedliwości
Zgodnie z projektem to Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Prokuratora Generalnego, w drodze rozporządzenia, będzie tworzył i znosił prokuratury okręgowe i rejonowe oraz ustalał ich siedziby i obszary właściwości, mając na względzie właściwe i równomierne rozłożenie pracy prokuratorów na terenie kraju, zapewnienie prokuratorom możliwości uczestnictwa w postępowaniu sądowym i współpracy z jednostkami Policji w sprawach z obszaru działania danej jednostki prokuratury oraz racjonalne wykorzystanie majątku Skarbu Państwa będącego w dyspozycji prokuratury.
Także Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Prokuratora Generalnego, w drodze rozporządzenia, będzie mógł określić właściwość jednostek prokuratury w sprawach o poszczególne rodzaje przestępstw, niezależnie od ogólnej właściwości rzeczowej lub miejscowej jednostek prokuratury, mając na uwadze specjalizację i doświadczenie zawodowe prokuratorów wykonujących czynności w danej jednostce w określonej kategorii spraw.
Dla części prokuratorów kierunek właściwy, dla innych niepotrzebny
Po III Kongresie Prawników Polskich, Prawo.pl rozmawiało z prokuratorami na temat założeń reformy prokuratury. Dr Piotr Turek, prokurator Prokuratury Okręgowej w Krakowie wskazywał, że kwestia spłaszczenia jest kwestią bardzo delikatną.
- Skoro czteroszczeblowa struktura prokuratury pozostaje odzwierciedleniem czteroszczeblowej struktury sądów, to spłaszczenie prokuratury powinno nastąpić dopiero przy okazji ewentualnego spłaszczenia sądownictwa. Chcę bowiem przypomnieć kwestię dla mnie zasadniczą: od czasów stalinowskich, tj. od 1950 r., sądownictwo i prokuratura są w Polsce rozdzielone. Teoretycznie proces rekrutacji sędziów i prokuratorów jest podobny, ich zarobki są równe, ale w szczegółach ich status się różni się i te liczne, nawet drobne różnice łącznie tworzą pewien niekorzystny status prokuratora. Szczególnie uderzające jest, że sędziego można wydalić z zawodu tylko na podstawie orzeczenia dyscyplinarnego, podczas gdy prokuratora może wydalić ze służby Prokurator Generalny. Dla mnie to kuriozum, prowadzące do nierównowagi pomiędzy sędziami a prokuratorami. A przecież według standardów europejskich – deklaracji z Bordeaux i karty rzymskiej prokuratorzy razem z sędziami mają wspólnie dbać o realizację podstawowych praw i wolności - mówił.
Z kolei dr Michał Gabriel-Węglowski, prokurator Prokuratury Regionalnej w Gdańsku, w swoim projekcie reformy w prokuraturze, również proponuje spłaszczenie jej struktury. - Postuluję likwidację prokuratur regionalnych i zastąpienie Prokuratury Krajowej - Prokuraturą Generalną. Zakładam utworzenie 16 prokuratur wojewódzkich oraz skomasowanie prokuratur rejonowych w większe jednostki, o poważniejszym zakresie zadań, z pozostawieniem dotychczasowych „małych rejonów” jako ich wydziałów zamiejscowych (zatem Prokuratura znikąd się nie wycofuje, co podkreślam). Nie ma jednak mowy o pozbawianiu stopni, obniżaniu wynagrodzeń, ani o upokarzających zsyłkach - mówił w niedawnym wywiadzie dla Prawo.pl.
Z kolei Jacek Skała, prokurator, przewodniczący Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury wskazywał, że związek zamiast spłaszczania struktur, proponuje jednolity status prokuratora. - Po prostu każdy jest prokuratorem, a nie prokuratorem prokuratury rejonowej, okręgowej, regionalnej czy krajowej albo generalnej. Wynagrodzenie różnicuje staż pracy i ewentualnie funkcja uzyskana w drodze konkursu. Tym sposobem unikamy weryfikacyjnego szaleństwa związanego ze zmianą władzy wykonawczej i możemy skupić się na pracy. Nawet zmiana struktury czy szyldów prokuratur jest wówczas obojętna z punktu widzenia prokuratora. To jest bardzo racjonalne rozwiązanie, ale hamujące weryfikacyjne zapędy - podsumowywał.
Czytaj: Prokurator Turek: Prokuratura nie potrzebuje rewolucji, a teraz zarządzana jest strachem >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
