SN: apelacja między jednostkami Skarbu Państwa jest możliwa

Wpis do księgi wieczystej prawa własności Skarbu Państwa wskazujący jako trwałego zarządcę określoną jednostkę organizacyjną Skarbu Państwa nie posiadającą osobowości prawnej może być zaskarżone apelacją wniesioną przez Skarb Państwa reprezentowany przez inną jednostkę organizacyjną opartą na zarzucie, że zarząd przysługuje tej innej jednostce - taką uchwałę przyjął dzisiaj Sąd Najwyższy.

Coraz częściej zdarzają się przypadki, że jednostki Skarbu Państwa walczą między sobą o zarząd nad nieruchomościami. Instytucje te będąc bowiem reprezentantami SP wpisanymi do księgi wieczystej mogą ciągnąć znaczne profity i zwiększyć prestiż własnej instytucji.  Taki spór toczy się właśnie między Nadleśnictwem Olecko i starostą o zabytkowy dworek.

Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego. Wnioskodawca Skarb Państwa reprezentowany przez Lasy Państwowe - Nadleśnictwo Olecko wniósł o odłączenie z księgi wieczystej działki i założenie dla niej nowej księgi.  Chodziło o wpis prawa własności na rzecz nadleśnictwa. Jako podstawę wpisu wskazał art. 4 w zw. z art. 32 i 35 oraz art. 74 ustawy z 28 września1991 r. o lasach.

Sąd Rejonowy w Olecku przychylił się do tego wniosku. Apelację od wpisu wniósł starosta powiatu Oleckiego. Zarzucił sądowi naruszenie art. 6268 § 1 i 2 kpc oraz art. 6269 kpc w zw. z art. 31 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece poprzez przyjęcie, że podstawą wpisu do księgi wieczystej może być kopia dokumentów bez notarialnego poświadczenia podpisu.Sąd Okręgowy miał wątpliwości, czy w postępowaniu wieczystoksięgowym, gdzie występują dwie jednostki Skarbu Państwa dopuszczalne jest wnoszenie apelacji.
Przedstawił więc ten problem Sądowi Najwyższemu. - Nie powinno mieć w tej sprawie znaczenia, że apelację składa Skarb Państwa przeciwko innej jednostce Skarbu Państwa, która nie uczestniczyła w rozprawie przed sądem I instancji  – twierdziła Magdalena Kowalczyk, radca Prokuratorii Generalnej. – Ważny jest interes prawny. A obecnie jest on rozumiany w doktrynie jako przesłanka zasadności apelacji. Obowiązujące przepisy kpc nie dają podstaw do odrzucenia apelacji, gdy w grę wchodzi interes prawny - dodała.

Radca Prokuratorii Generalnej powołała się na postanowienie SN z 17 stycznia 2000 roku IV CKN 1672/00), w którym stwierdzono, że rozstrzyganie sporów między stationes fisci Skarbu Państwa może mieć miejsce tylko poza systemem ochrony sądowej, mimo potrzeby usunięcia istniejącej niezgodności między księgą wieczystą a rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości. Powyższe przytaczane orzeczenie wydane zostało jednak na tle spraw procesowych, a nie wieczystoksięgowych.  W tej materii – zdaniem radcy Kowalczyk powinna przysługiwać apelacja jednostki SP wobec innej jednostki SP.

Sąd Najwyższy 23 września 2010 roku zgodził się z tą argumentacją i wydał uchwałę następującej treści: Wpis do księgi wieczystej prawa własności Skarbu Państwa wskazujący jako trwałego zarządcę określoną jednostkę organizacyjną Skarbu Państwa nie posiadającej osobowości prawnej może być zaskarżone apelacją wniesioną przez Skarb Państwa reprezentowany przez inną jednostkę organizacyjną opartą na zarzucie, że zarząd przysługuje tej innej jednostce.

Uchwała z 23 września 2010 r., sygnatura akt III CZP 62/10