Sądy administracyjne pracują on-line i nie tworzą zaległości

O ile sądy powszechne są zmuszone w czasie epidemii posługiwać się tylko aktami papierowymi, to sądy administracyjne od 31 maja 2019 r. mają do tego system informatyczny. Rejestrują skargi on-line, a sędziowie nie muszą zabierać akt sprawy, aby pracować nad nimi w domu. Sędziowie zapewniają, że dzięki temu nie powinno być opóźnień w orzecznictwie.

W sądach administracyjnych odbywają się obecnie, na razie do 23 kwietnia, tylko posiedzenia niejawne. W związku z epidemią koronawirusa korespondencja papierowa podlega przynajmniej 24 godzinnej kwarantannie, a w niektórych sądach administracyjnych nawet dwudniowej.  

Wszystkie osoby wchodzące do Naczelnego Sądu Administracyjnego sędziowie, pracownicy oraz inne osoby upoważnione muszą mieć zmierzoną temperaturę ciała. A także są zobowiązane do pobrania maseczki i rękawiczek ochronnych.

Te same reguły dotyczą wojewódzkich sądów administracyjnych.

Zobacz procedurę w LEX: Bieg terminów procesowych w postępowaniu sądowoadministracyjnym w związku z ogłoszonym stanem zagrożenia epidemicznego, a następnie stanem epidemii z powodu COVID-19 >

Praca zdalna - minimum wymiaru

Prezes NSA 25 marca wydał zarządzenie dla wszystkich sądów, zgodnie z którym:

• pracę stacjonarną w sądach wykonuje się w wymiarze niezbędnego minimum, ograniczając dyżury stacjonarne w siedzibie sądu do: jednej osoby na jeden lub dwa wydziały procesowe - w zakresie działalności orzeczniczej i sprawnego zarządzania, a także - pełnej komunikacji i szybkiej łączności z otoczeniem zewnętrznym
•  przesyłanie korespondencji między instancjami sądów ogranicza się do niezbędnego minimum, zapewniającego obsługę spraw wyjątkowych, niecierpiących zwłoki oraz dotyczących sytuacji nadzwyczajnych;
•  skierowano osoby powyżej 60 roku życia do pracy zdalnej
• wykorzystanie dotychczasowego orzecznictwa

Sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego Przemysław Szustakiewicz przyznaje, że obecnie pracuje nad aktami w formie elektronicznej, które w zdecydowanej przewadze znajdują się w archiwach. - Oczywiście korzystać możemy także z akt papierowych - dodaje.

Czytaj w LEX: Funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w obliczu koronawirusa >

- Do końca kwietnia sędziowie wydadzą tyle orzeczeń, ile wydaliby w normalnym trybie, gdyby nie było epidemii. W NSA prowadzi się sprawy w postępowaniu niejawnym uproszczonym, czyli gdy strona zrzeka się rozprawy - mówi sędzia Szustakiewicz. - Jeśli nie okaże się, że rozwój epidemii spowoduje zakaz wychodzenia z domu, to nie powinno być zaległości orzeczniczych - dodaje.

Obowiązuje system wnoszenia skarg administracyjnych drogą elektroniczną za pomocą e-PUAP. Pewien konserwatyzm środowiska prawniczego powoli zostanie przełamany przez epidemię.

Czytaj w LEX: Prawa i obowiązki pełnomocników procesowych w praktyce w związku z koronawirusem >

Forma cyfrowa akt

Ułatwieniem dla pracy sądów administracyjnych jest możliwość pracy na nośnikach elektronicznych, z czego nie mogą korzystać sędziowie sądów powszechnych, gdyż tam nie dotarła digitalizacja.

W Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Białymstoku sędziowie pracują zdalnie, zaopatrzeni w materiały mogące im służyć do posiedzeń niejawnych. Jawnych rozpraw nie ma. Własny system poczty elektronicznej pomaga w wewnętrznej komunikacji. Część akt została zdigitalizowana, bo takie były wymogi ustawowe.

- Jeśli ktoś złoży pismo procesowe w formie elektronicznej z podpisem elektronicznym, to trafia do akt papierowych. Jeśli sprawa prowadzona jest elektronicznie, to nie znaczy, że nie ma akt papierowych - wyjaśnia Łukasz Ruciński z WSA w Białymstoku. - W naszym sądzie sprawy są zdjęte z wokandy, prowadzimy sprawy jedynie w trybie uproszczonym, niejawne bez udziału publiczności. Odbywają się też publikacje wyroków, których rozprawy odbyły się przed 13 marca br. , czyli w dniu pojawienia się zarządzenia o zdjęciu spraw z wokandy.

Czytaj w LEX: Ważne pytania o ochronę danych osobowych podczas epidemii  >

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyjmuje pisma procesowe wysłane elektronicznie i na papierze. Ale te ostatnie muszą się odstać dwa dni - zapewnia Monika Kalisińska. - te z e-PUAP drukujemy i włączamy do akt.  Na przyszły tydzień po świętach mają być wyznaczane rozprawy niejawne, w normalnym trybie, nie uproszczonym.

Sędziowie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach pracują w większości zdalnie. Przyjmowane są pisma elektroniczne, ale aby dotrzeć do akt, trzeba złożyć wniosek o wykonanie skanu. - U nas poczta tradycyjna działa  normalnie - tą droga także można złożyć skargę, bo mailem zwykłym przesłać nie można bez podpisu elektronicznego  - mówi Aleksandra Doruch z działu informacyjnego sądu. Osobiście nie można złożyć skargi, bo sąd jest zamknięty.