Prezes zarządu spółki z o.o. został prawomocnie skazany za przestępstwo z art. 270 § 1 k.k. (fałszerstwo materialne), czyli określone w art. 18 § 2 k.s.h. Ten ostatni przepis stanowi, że nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej albo likwidatorem spółki kapitałowej osoba, która została skazana prawomocnym wyrokiem za wskazane w tym przepisie przestępstwa.

Rezygnacja po wygaśnięciu mandatu
Kilka miesięcy później nadzwyczajne zgromadzenie wspólników tej samej spółki z o.o. podjęło uchwałę, której przedmiotem było przyjęcie rezygnacji prezesa zarządu. Prezes złożył tę rezygnację kilkanaście dni przed dniem nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników.
Sąd rejonowy wykreślił z urzędu wpis członka zarządu (prezesa) spółki, uzasadniając to tym, że w chwili uprawomocnienia się wyroku karnego wygasł ex lege jego mandat członka zarządu, a tym samym zdolność do reprezentowania spółki i prowadzenia jej spraw. Mimo to były prezes po uprawomocnieniu się wyroku skazującego nadal faktycznie sprawował funkcję prezesa zarządu spółki.

Utrata zdolności pełnienia funkcji z mocy prawa
Po powzięciu uchwały przez nadzwyczajne zgromadzenie wspólników o rezygnacji prezesa zarządu jeden ze wspólników (który głosował przeciw tej uchwale) zażądał zaprotokołowania sprzeciwu, a następnie wytoczył powództwo o uchylenie tej uchwały na podstawie art. 250 pkt 2 k.s.h. Rozpatrując tę sprawę, sąd okręgowy wskazał, że w świetle utrwalonego orzecznictwa oraz poglądów doktryny nie budzi wątpliwości, iż moment utraty zdolności pełnienia funkcji określonych w art. 18 § 1 k.s.h. wskutek prawomocnego skazania wyrokiem karnym następuje z chwilą uprawomocnienia się tego wyroku, a skutek ten następuje z mocy prawa.

Należało złożyć wniosek do KRS
Sąd okręgowy podkreślił też, że uprawomocnienie się skazującego za przestępstwo wymienione w art. 18 § 2 k.s.h. wyroku jest zdarzeniem uzasadniającym dokonanie wpisu w rozumieniu art. 22 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t. jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1142). Zgodnie z tym przepisem wniosek należy złożyć w terminie 7 dni od wystąpienia wskazanego zdarzenia. Obowiązek złożenia wniosku o wykreślenie byłego prezesa zarządu z rejestru przedsiębiorców KRS ciążył na pozwanej spółce.
Nie budziło też wątpliwości sądu I instancji, że skazany prezes wiedział o fakcie prawomocnego skazania. Skoro więc miał taką wiedzę, miała ją również - przy zastosowaniu teorii organu osoby prawnej (art. 38 k.c.) - sama pozwana. Pomimo tego przez cztery miesiące pozwana nie uczyniła nic, aby wykreślić byłego członka zarządu z rejestru. Dopiero w momencie, gdy sąd rejestrowy zobowiązał pozwaną do ustosunkowania się do informacji z Krajowego Rejestru Karnego o skazaniu jej prezesa prawomocnym wyrokiem karnym, skazany złożył rezygnację z pełnienia funkcji członka zarządu, a zgromadzenie wspólników rezygnację tę przyjęło.@page_break@

SA: rezygnacja bezprzedmiotowa
Sąd Apelacyjny w Katowicach również nie miał wątpliwości, że mandat członka zarządu spółki prawomocnie skazanego za przestępstwa wymienione w art. 18 § 2 k.s.h. z chwilą uprawomocnienia się wyroku skazującego wygasa w sposób samoistny. Katowicki sąd stwierdził, że bezprzedmiotowe jest więc po jego wygaśnięciu składanie rezygnacji z funkcji członka zarządu. To samo dotyczy przyjmowania tej rezygnacji przez zgromadzenie wspólników spółki.

Dowiedz się więcej z książki
Kodeks spółek handlowych
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł




Przyjmowanie rezygnacji sprzeczne z prawem
Sąd Apelacyjny przypomniał, że podstawą sprawowania funkcji członka zarządu jest mandat, od którego istnienia zależy, czy konkretna osoba jest umocowana do bycia jego członkiem. Odnosząc to do rozpatrywanej sprawy, SA stwierdził, że w chwili wydania uchwały o "przyjęciu rezygnacji" prezesa zarządu przez spółkę podstawa sprawowania przez niego funkcji członka zarządu - tj. mandat - już nie istniała, gdyż wygasła z mocy prawa w chwili uprawomocnienia się wyroku skazującego. Stąd też - zdaniem SA - sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem art. 18 § 2 k.s.h. było przyjmowanie przez zgromadzenie wspólników pozwanej spółki w drodze uchwały "rezygnacji" osoby, która już od kilku miesięcy funkcji członka zarządu nie pełniła z uwagi na to, że z mocy prawa ustała podstawa do jej pełnienia, niezależnie od tego, czy trwał jeszcze okres, na który formalnie została do zarządu spółki powołana.

Świadomość wygaśnięcia mandatu - bez znaczenia
Sąd Apelacyjny stwierdził ponadto, że bez znaczenia jest, czy spółka bądź sam były prezes zarządu mieli świadomość skutków, jakie wiąże z wydaniem wyroku skazującego art. 18 § 2 k.s.h., gdyż - dochowawszy należytej staranności - powinni znać wskazaną regulację. Stąd też podjęcie przez zgromadzenie wspólników zaskarżonej uchwały o przyjęciu rezygnacji osoby, której mandat do pełnienia funkcji członka zarządu przed złożeniem tej rezygnacji ustał z mocy prawa, było sprzeczne z art. 18 § 2 k.s.h.
Sąd Apelacyjny uznał więc, że sąd okręgowy zasadnie stwierdził nieważność tej uchwały (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt V ACa 734/14).