SA: członek zarządu odpowiada, gdy nie wykonuje obowiązków wynikających ze struktury spółki

Sąd Apelacyjny w Szczecinie potwierdził, że członkowie organów spółki z o.o. odpowiadają za szkodę wyrządzoną spółce na podstawie prawa handlowego również wtedy, gdy zdarzenie wyrządzające szkodę było jednocześnie czynem niedozwolonym.

Judykatura w większości publikacji wskazuje, że odpowiedzialność na podstawie art. 293 k.s.h. jest traktowana inaczej niż na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, dotyczy bowiem tylko działalności sprzecznej z prawem lub postanowieniami umowy spółki z zastosowanym podwyższonym miernikiem staranności (staranność wynikająca z zawodowego charakteru działalności) i jest odpowiedzialnością opartą na zasadzie winy. Utrwalony jest już pogląd, że artykuł 293 k.s.h. jest szczególny w stosunku do art. 471 i 474 k.c. oraz art. 415 i 416 k.c.

Naruszenie umowy spółki lub przepisów prawa
Sąd Najwyższy już w wyroku z dnia 15 czerwca 2005 r. sygn. akt: IV CK 731/04 wskazał jednoznacznie, że poszkodowana spółka może na podstawie przepisu art. 292 k.h. (obecnie 293 k.s.h.) dochodzić odszkodowania od członka zarządu zarówno wówczas, gdy jego czyn wyrządzający jej szkodę był tylko naruszeniem postanowień umowy spółki czy przepisów Kodeksu handlowego dotyczących działalności członków zarządu, jak i wówczas, gdy był to także czyn niedozwolony.

Dowiedz się więcej z książki
	Kodeks spółek handlowych rzetelna i aktualna wiedza darmowa wysyłka od 50 zł

Podobnie orzekł Sąd Apelacyjny w Szczecinie, który w wyroku z dnia 30 marca 2015 r. (sygn. akt I ACa 825/14) stwierdził, że art. 293 k.s.h. tylko wówczas stanowi podstawę roszczeń odszkodowawczych spółki, gdy szkoda została wyrządzona wskutek nienależytego wykonania obowiązków członka zarządu wynikających ze stosunku organizacyjnego (ze struktury spółki) - choćby zdarzenie wyrządzające szkodę było zarazem czynem niedozwolonym w rozumieniu art. 415 i następnych kodeksu cywilnego. W pozostałych przypadkach wyrządzenia spółce szkody przez członka zarządu - spółka może dochodzić jej naprawienia na zasadach ogólnych.

Spółka musi udowodnić szkodę
Członek zarządu lub innego organu spółki albo likwidator jest obowiązany do naprawienia szkody wyrządzonej spółce wskutek naruszenia przepisów prawa lub postanowień umowy spółki, do których przestrzegania jest on obowiązany w ramach łączącego go ze spółką stosunku organizacyjnego, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie stosunku organizacyjnego nie zostało przez niego zawinione, gdyż przy wykonywaniu swych obowiązków dołożył wymaganej od niego staranności. W świetle art. 293 k.s.h. przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej członka zarządu lub innego organu spółki albo likwidatora są zatem, podobnie jak według art. 471 k.c., niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków, szkoda, związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków a szkodą oraz zawinienie niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków.

Spółka powinna udowodnić, tak jak wierzyciel, szkodę, niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków oraz związek przyczynowy między szkodą a niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków, a na członku zarządu lub innego organu spółki albo likwidatorze spoczywa, tak jak na dłużniku, ciężar dowodu braku winy, czyli dołożenia należytej staranności przy wykonywaniu swych obowiązków. Potwierdził to SN w wyroku z dnia 9 lutego 2006 r., sygn. akt V CSK 128/05).

Odpowiedzialność tylko wtedy, gdy naruszone uchwały czy decyzje były zgodne z prawem lub umową spółki
W literaturze wskazuje się, że celem odrębnego uregulowania odpowiedzialności odszkodowawczej ex contractu członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatorów było przede wszystkim ścisłe określenie przesłanki niewykonania lub nienależytego wykonania łączącego ich ze spółką stosunku organizacyjnego. Niewykonanie lub nienależyte wykonanie musi się łączyć z naruszeniem przepisów obowiązującego prawa lub postanowień umowy spółki. W konsekwencji niezastosowanie się wymienionych osób do uchwał i decyzji poszczególnych organów spółki może uzasadniać odpowiedzialność tych osób na podstawie art. 293 k.s.h. tylko o tyle, o ile uchwały te i decyzje mają umocowanie w przepisach obowiązującego prawa lub w umowie spółki. Jeżeli natomiast niewykonana przez członka organu uchwała lub decyzja została wydana bez upoważnienia do tego w przepisach obowiązującego prawa lub w postanowieniach umowy spółki, niezastosowanie się do niej nie może uzasadniać odpowiedzialności na podstawie art. 293 k.s.h.