W projekcie zakłada się również szereg innych istotnych zmian, które będą mieć wpływ na obowiązujący w Polsce system emerytalno-rentowy.
Projektodawcy ustawy chcą zniesienia warunku udowodnienia co najmniej 5 lat stażu ubezpieczeniowego w ostatnim 10-leciu, przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych osoby całkowicie niezdolnej do pracy, która udowodniła okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat w przypadku kobiety i 35 lat w przypadku mężczyzny.
Ponadto podwyższeniu ma ulec wymiar rent rodzinnych, zniesione mają zostać przepisy uzależniające wypłatę renty przyznanej z tytułu niezdolności do pracy lub niepełnosprawności od wysokości przychodów osiąganych z pracy zarobkowej. Przywróceniu miałaby ulec zasada, że prawo do emerytury jest zawieszone, jeżeli emeryt kontynuuje zatrudnienie (bez rozwiązania stosunku pracy) u pracodawcy, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Zniesienie limitów zarobkowych dotyczyłoby:
1. rent z tytułu niezdolności do pracy (stałych i okresowych) przysługujących z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w tym także rent z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową,
2. rent rodzinnych dla osób niezdolnych do pracy,
3. policyjnych i wojskowych rent inwalidzkich,
4. rolniczych rent inwalidzkich (stałych i okresowych) oraz
5. rent socjalnych.

W rezultacie, zakres podmiotowy projektowanej nowelizacji miałby obejmować relatywnie dużą grupę podmiotów. Prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i udowodnienia 30 lat składkowych (kobieta) lub 35 lat (mężczyzna) dotyczyłoby ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia w życie nowych przepisów nie osiągnęli jeszcze pełnego wieku emerytalnego, a więc przede wszystkim osób urodzonych po 1948 r. - z wyjątkiem kobiet, które osiągnęły już pełny wiek emerytalny 60 lat i zamiast na rentę mogą przejść na emeryturę. Nowe zasady wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy byłyby stosowane do ubezpieczonych urodzonych po 1948 r., którzy wniosek o rentę zgłoszą po wprowadzeniu nowych regulacji. Nowe stawki procentowe wymiaru rent rodzinnych byłyby stosowane do wszystkich ubezpieczonych, którzy wniosek o rentę zgłoszą po wprowadzeniu nowych regulacji. Umożliwienie pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy jak również wypłacanie renty rodzinnej osobom niezdolnym do pracy bez względu na wysokość przychodu z pracy zarobkowej dotyczyłaby wszystkich uprawnionych do takich rent, bez względu na datę urodzenia. Ustawa oddziaływałaby na ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., legitymujących się uprawnieniami do emerytury zagranicznej, których wysokość emerytury przysługującej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, łącznie z okresową albo dożywotnią emeryturą kapitałową jest niższa, niż kwota najniższej emerytury. Ustawa będzie oddziaływać także na emerytów pobierających emeryturę na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, którzy bez rozwiązania stosunku pracy kontynuują zatrudnienie u pracodawców, u których byli zatrudnieni przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę. Ustawa dotyczy także Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który wydaje decyzje w sprawie świadczeń i wypłaca przyznane świadczenia.

W ramach szczegółowej argumentacji znajdującej się w uzasadnieniu do projektowanej regulacji, autorzy ustawy wskazują, że reformując system emerytalny bez zmian pozostawiono zasady obliczania rent z tytułu niezdolności do pracy. Algorytm wyliczania tych świadczeń jest więc dla wszystkich ubezpieczonych (bez względu na datę urodzenia) taki sam, jaki stosuje się przy obliczaniu emerytury w tzw. starym systemie emerytalnym, z tą różnicą, że w wymiarze renty oprócz okresów składkowych i nieskładkowych mogą być uwzględnione także tzw. okresy hipotetyczne, uzupełniające staż ubezpieczeniowy brakujący do pełnych 25 lat. Dostosowanie zasad obliczania wysokości rent z tytułu niezdolności do pracy do nowych zasad obliczania emerytur jest koniecznością wynikającą z wprowadzonej w 1999 r. reformy emerytalnej. Dzięki przyjęciu jednolitej podstawy obliczenia emerytur i rent dla urodzonych po 1948 r., a tym samym dostosowaniu zasad wymiaru rent do przeprowadzonej reformy emerytalnej, zachowana będzie - niezbędna dla koegzystencji obu systemów – relacja wysokości świadczeń emerytalnych do wysokości świadczeń rentowych. Zapewniona będzie stabilność finansowa systemu ubezpieczeń społecznych poprzez dostosowanie wysokości świadczeń do kwoty opłaconych składek oraz zwiększona zależność wysokości indywidualnego świadczenia od indywidualnie wnoszonych składek.

W projekcie przedstawiono nową metodę obliczania rent z tytułu niezdolności do pracy, opartą na formule naliczania rent na zebranym kapitale emerytalnym, podobnie jak w przypadku emerytur obliczanych według zasad określonych w art. 25-26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.). W projekcie ustawy proponuje się, aby podstawę obliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy dla osoby urodzonej po 1948 r. stanowiła suma zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego zapisanych na koncie ubezpieczonego, prowadzonym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
W przypadku osób, które są członkami otwartych funduszy emerytalnych, kwota składek na ubezpieczenie emerytalne podlegałaby podwyższeniu współczynnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym relację pełnej wysokości składki emerytalnej, wynoszącej 19,52% podstawy wymiaru, do wysokości składki emerytalnej zapisanej na koncie ubezpieczonego, która wynosi. 12,22% podstawy wymiaru.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line