Regulamin wynagrodzenia nauczycieli tylko w granicach ustawy

W przypadku składników wynagrodzenia nauczycieli, takich jak dodatek motywacyjny, za wysługę lat, funkcyjny oraz za warunki pracy, upoważnienie do dookreślenia przepisów ustawy przez radę gminy dotyczy takich kwestii jak określenie wysokości stawek tych dodatków oraz szczegółowych warunków ich przyznawania, z zastrzeżeniem, że te "szczegółowe warunki" muszą mieścić się w ramach ogólnych warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy.

Rada miejska podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia regulaminu wynagradzania nauczycieli. Organ nadzoru dokonując kontroli uchwały podkreślił, iż w doktrynie i w orzecznictwie panuje zgodność co do nakazu ścisłej wykładni prawodawczych norm kompetencyjnych, zakazu stosowania wykładni rozszerzającej oraz analogii. Organ administracji wykonujący kompetencję prawodawczą nie jest upoważniony ani do regulowania tego, co zostało już ustawowo uregulowane w Karcie Nauczyciela i w Kodeksie pracy, ani do wychodzenia poza zakres upoważnienia ustawowego. Wojewoda wyjaśnił, iż w przypadku składników wynagrodzenia nauczycieli, takich jak dodatek motywacyjny, za wysługę lat, funkcyjny oraz za warunki pracy, upoważnienie do dookreślenia przepisów ustawy przez radę gminy dotyczy takich kwestii jak określenie wysokości stawek tych dodatków oraz szczegółowych warunków ich przyznawania, z zastrzeżeniem, że te "szczegółowe warunki" muszą mieścić się w ramach ogólnych warunków określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2005 r. Nr 22, poz. 181 ze zm.). Tymczasem rada miejska określając kryteria przyznawania dodatku motywacyjnego dla nauczycieli przewidziała kryterium nie mieszczące się w ramach kryteriów określonych w rozporządzeniu, a mianowicie "dbałość o estetykę i sprawność powierzonych pomieszczeń, pomocy dydaktycznych lub urządzeń szkolnych".
Wojewoda zaznaczył, iż przepis art. 30 ust. 6 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2009 r. Nr 1 poz. 1) upoważnia organ prowadzący szkołę, będący jednostką samorządu terytorialnego, do określenia dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu m.in. wysokości stawek dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego, za warunki pracy oraz szczegółowe warunki przyznawania tych dodatków. Regulamin wynagrodzenia nauczycieli stanowi akt prawa miejscowego, zatem winien zawierać tylko normy mające taki charakter, jak również winien mieścić się w granicach wskazanego w ww. art. 30 ust. 6 upoważnienia ustawowego. Tymczasem zapis określający pewną pulę środków przeznaczonych na dodatki motywacyjne dla nauczycieli i dyrektorów jest normą planistyczną dotyczącą budżetu i stanowi akt kierownictwa wewnętrznego. Ze względu na rangę przepisów mających charakter prawa miejscowego (tzn. zawierających w swej treści regulacje o charakterze normatywnym, w tym w szczególności tzw. novum normatywne; będące aktem generalnym i abstrakcyjnym; skierowanym do podmiotów zewnętrznych wobec gminy), należy stwierdzić, iż w jednym akcie prawnym nie powinno się umieszczać norm o różnym charakterze. Mając powyższe na uwadze, wątpliwym jest by zapis o limicie środków przeznaczonych na wypłatę dodatków motywacyjnych dla nauczycieli i dyrektorów szkół spełniał delegację zawartą w przepisie art. 30 ust. 6 ustawy - Karta Nauczyciela.
Zdaniem organu nadzoru również regulacja regulaminu dotycząca prawa do dodatku funkcyjnego wykracza poza zakres upoważnienia wynikającego z art. 30 ust. 6 ustawy - Karta Nauczyciela i z tego względu winna zostać zdelegalizowana. Rzeczony przepis nie przyznaje bowiem organowi stanowiącemu gminy uprawnienia do ustalania momentu, od którego nauczyciel nabywa prawo do dodatków, w tym dodatku funkcyjnego, bądź też je traci. Z art. 30 ust. 6 pkt 1 ustawy - Karta Nauczyciela wynika jedynie upoważnienie do ustalenia m.in. wysokości stawek dodatków oraz szczegółowych warunków ich przyznawania.
W opinii wojewody zapis regulaminu rady miasta w sposób nieuprawniony modyfikuje art. 39 ust. 1 ustawy - Karta Nauczyciela poprzez pozbawienie nauczycieli wykonujących funkcje kierownicze dodatku z tego tytułu za okres pierwszych trzech miesięcy sprawowania tej funkcji. Dodatek funkcyjny jest elementem wynagrodzenia, który przysługuje obligatoryjnie dla pracowników zajmujących stanowiska wyszczególnione w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. z 2005 r. Nr 22, poz. 181 ze zm.). Tymczasem na mocy art. 38 ustawy - Karta Nauczyciela nauczyciel nabywa prawo do wynagrodzenia od dnia nawiązania stosunku pracy, a w myśl art. 80 Kodeksu pracy wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną. Tym samym jakiekolwiek uregulowania uszczuplające prawo pracownika do wynagrodzenia, w skład którego wchodzi również dodatek funkcyjny, muszą mieć wyraźne umocowanie ustawowe. W analizowanym zaś przypadku takiego upoważnienia brak.
 (PN.II.0911-66-10)

Artykuł pochodzi z Serwisu Samorządowego www.lex.pl/samorzad