Nowelizacja jest kolejnym etapem wprowadzania założeń „Planu na rzecz odpowiedniego rozwoju”, opracowanego przez Ministerstwo Rozwoju i ma na celu usprawnienie procedur administracyjnych, których przewlekłość, ale także zawiłość często wskazywana jest jako powód zahamowania rozwój biznesu w Polsce.

Postępowanie administracyjne ma być przyjaźniejsze dla stron. Nowelizacja przewiduje, że jeżeli przedmiotem postępowania będzie nałożenie na stronę obowiązku, bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia, wszelkie wątpliwości co do treści przepisów powinny być rozstrzygane na korzyść strony, chyba że sprzeciwiają się temu sporne interesy stron lub interesy osób trzecich, na które wynik postępowania będzie miał bezpośredni wpływ. Ta sama zasada będzie dotyczyła wątpliwości faktycznych. Ponadto postępowanie ma być prowadzone nie tylko w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej – jak dotychczas – ale także zgodnie z zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania. Nowelizacją wprowadzono również przepis nakładający na organy obowiązek postępowania zgodnie z utrwaloną praktyką rozstrzygania spraw w taki samym stanie faktycznym i prawnym, chyba, że odstąpienie od przyjętej praktyki będzie uzasadnione. Jak możemy przeczytać w uzasadnieniu do ustawy, działania władzy publicznej powinny być dla jednostki przewidywalne. Dlatego niezbędne jest, aby organy administracji przestrzegały utrwalonej praktyki, a jednostka mogła mieć pewność, że postępując w dobrej wierze nie ściągnie na siebie negatywnych skutków swojego działania.

Nowelizacja zmienia również art. 15 Kodeksu postępowania administracyjnego. Do tej pory na podstawie przepisów kodeksu, strony postępowania zawsze miały możliwość odwołania się od wydanej decyzji do organu wyższego stopnia. Po wejściu w życie nowelizacji, możliwe będzie odstąpienie od zasady dwuinstancyjności postępowania administracyjnego, jeżeli przepis szczególny będzie stanowił inaczej.
Przyspieszeniu postępowania ma służyć również przyznanie stronom prawa do wniesienia ponaglenia na bezczynność organu lub przewlekłość postępowania. Ponaglenie wniesione przez stronę będzie musiało zawierać uzasadnienie i będzie rozpatrywane przez organ wyższego stopnia lub organ prowadzący postępowanie, jeżeli nie ma organu wyższego stopnia. Ponadto, organ administracji publicznej zawiadamiając strony o niezałatwieniu sprawy w terminie, obowiązany będzie pouczyć stronę o prawie do wniesienie ponaglenia. Organ będzie mógł również udzielić stronom dłuższego terminu na usunięcie braków podań. Do tej pory termin do uzupełnienia braków był sztywny i wynosił 7 dni. Po wejściu w życie nowelizacji termin ten nie będzie mógł być krótszy niż 7 dni.

LEX Navigator Postępowanie Administracja
Artykuł pochodzi z programu LEX Navigator Postępowanie Administracja
Już dziś wypróbuj funkcjonalności programu. Analizy, komentarze, akty prawne z interpretacjami


Niewątpliwie największymi zmianami procedury administracyjnej jest wprowadzenie przepisów o mediacji, milczącym załatwieniu sprawy oraz postępowaniu uproszczonym.
Mediacja będzie mogła być przeprowadzona, jeżeli będzie pozwalał na to charakter sprawy i strony wyrażą na nią zgodę. Uczestnikami mediacji będą mogły być nie tylko strony postępowania, ale również organ prowadzący postępowanie. O możliwości przeprowadzenia mediacji, strony będzie zawiadamiać organ z urzędu lub na wniosek zwracając się w zawiadomieniu o wyrażenie przez strony zgodny na przeprowadzenie mediacji oraz wybranie mediatora, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Mediacja nie będzie jawna, a jej koszty będzie ponosił organ administracji publicznej. Jeżeli podczas mediacji strony dokonają ustaleń dotyczących załatwienia sprawy w granicach prawa, organ administracji załatwi sprawę zgodnie z tymi ustaleniami.

Ponadto w sytuacji, w której przepis szczególny będzie tak stanowił, sprawa będzie mogła być załatwiona milcząco. Oznacza to, że jeżeli w terminie miesiąca od dnia doręczenia żądania strony właściwemu organowi, organ nie wyda decyzji lub postanowienia albo nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji sprawę uznaje się za załatwioną. Strona będzie mogła wnioskować o wydanie przez organ zaświadczenia o milczącym załatwieniu sprawy. 
Nowelizacją wprowadzony został do kodeksu rozdział 14, regulujący zasady przeprowadzania postępowania uproszczonego, które będzie mogło być przeprowadzone, jeżeli przepis szczególny będzie tak stanowił. Postępowanie uproszczone będzie mogło być przeprowadzone jedynie w sprawach dotyczących interesu prawnego lub obowiązku jednej strony. W postępowaniu uproszczonym strony będą mogły wnosić podania na urzędowych formularzach, również w formie elektronicznej, w których będą wskazywać swoje żądania oraz okoliczności mające znaczenie dla sprawy wraz z dowodami. W przypadku skorzystania przez stronę z urzędowego formularza nie będzie ona mogła w późniejszym czasie zgłaszać nowych żądań. Ostatecznie w projekcie nie znalazł się proponowany pierwotnie przepis zakazujący stronom powoływania się na okoliczności pominięte przez stronę w formularzu. W postępowaniu uproszczonym zastosowanie będą miały przepisy o milczącym załatwieniu sprawy.
Po wejściu w życie nowelizacji, przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego będą również miały zastosowanie do spraw związanych z nakładaniem lub wymierzaniem administracyjnej kary pieniężnej lub udzielania ulg w jej wykonaniu zgodnie z regulacjami, które znalazły się w dodanym nowelizacją dziale IVa.

Uchwalona nowelizacja jest jedną z najszerszych nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego wprowadzonych w ostatnich latach. Słusznym wydaje się być wprowadzenie przepisów, które mają zwiększyć zaufanie stron do organów, takie jak obowiązek przestrzegania ustalonej praktyki, czy wzmacniające pozycje stron w postępowaniu jak rozstrzyganie wątpliwości na korzyść strony.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw została przekazana do podpisu prezydentowi. Znowelizowane przepisy będą obowiązywały od 1 czerwca 2017 r.