Postanowienie nadzorcze sądu w postępowaniu egzekucyjnym nie jest tytułem egzekucyjnym

Postanowienie nadzorcze sądu wydane w trybie art. 759 § 2 k.p.c. nie jest tytułem egzekucyjnym w rozumieniu art. 777 § 1 k.p.c. i nie podlega egzekucji sądowej - stwierdził w wyroku Sąd Najwyższy.

Jest to postanowienie wydawane przez sąd w ramach nadzoru pełnionego nad działalnością komorników i ich czynnościami egzekucyjnymi, zobowiązujące komornika do podjęcia lub zaniechania określonych czynności egzekucyjnych albo usunięcia ich skutków. Postanowienie z art. 759 § 2 k.p.c. wykonywane jest w trybie nadzoru przez organy sądowego nadzoru nad komornikami (prezesa sądu rejonowego).

Takie  postanowienie nie jest orzeczeniem sądu określającym wierzyciela i dłużnika oraz obowiązek określonego zachowania, podlegającego egzekucji sądowej. Nie może być zatem na jego podstawie przeprowadzona egzekucja komornicza, nawet jeżeli nadano mu klauzulę wykonalności. Zgodnie bowiem z art. 776 k.p.c. podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, a tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. W rezultacie, przeprowadzenie przez komornika egzekucji sądowej na podstawie zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowienia nadzorczego sądu rejonowego nie będącego tytułem egzekucyjnym, jest bezprawne.

Z uwagi na to, że odpowiedzialność odszkodowawcza komornika za szkodę wyrządzoną w toku egzekucji jest niezależna od winy komornika, nie ma znaczenia świadomość komornika co do bezprawności jego działania. Odpowiedzialność odszkodowawcza za szkodę wyrządzoną przez komornika przy wykonywaniu władzy publicznej, mieści się w ramach konstytucyjnego modelu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w wyniku niezgodnych z prawem działań organów władzy publicznej, przewidzianego w art. 77 ust. 1 Konstytucji RP. Dla określenia odpowiedzialności odszkodowawczej komornika miarodajne są ogólne przesłanki odpowiedzialności deliktowej przewidziane w art. 415 k.c., natomiast nie wchodzi w grę wina jako zasada tej odpowiedzialności.

Komornika nie zwalnia też od odpowiedzialności odszkodowawczej regulacja art. 804 k.p.c., wyłączająca dopuszczalność badania przez komornika zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Oznacza ona jedynie to, że organ egzekucyjny nie jest uprawniony do oceny merytorycznej zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Nie wyłącza natomiast obowiązku badania, czy załączony do wniosku o wszczęcie egzekucji dokument jest rzeczywiście tytułem wykonawczym w rozumieniu art. 777 w zw. z art. 776 k.p.c.

Powyższe stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 lutego 2010 r., V CSK 279/09, LEX nr 585901.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line