Zasady dotyczące procedury wzmocnionej współpracy, wprowadzonej w celu wzmocnienia i uelastycznienia procesu integracji, określa artykuł 20 Traktatu o Unii Europejskiej oraz artykuły 326 - 334 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Według tych zapisów wzmocniona współpraca musi być zgodna z Traktatami i prawem UE, ponadto nie może wpływać negatywnie na obowiązujący dorobek prawny. Można ustanowić ją w dziedzinie należącej do kompetencji dzielonych Unii (zgodnie z art. 4 ust. 2 TFUE należą do nich: rynek wewnętrzny, niektóre aspekty polityki społecznej, spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna, rolnictwo i rybołówstwo, z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych, środowisko, ochrona konsumentów, transport, sieci transeuropejskie, energia, przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, wspólne problemy bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego) oraz, w której do tej pory nie wprowadzono wspólnych norm unijnych. Współpraca nie może również naruszać rynku wewnętrznego ani spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej UE.
Pierwszy przykład zastosowania procedury wzmocnionej współpracy
Na forum Rady Unii Europejskiej dyskutowany jest obecnie pierwszy przypadek zastosowania w praktyce procedury wzmocnionej współpracy, czyli pogłębienia procesu integracji w wybranym obszarze tylko przez ograniczoną grupę państw członkowskich. Podstawę do tych prac stanowi projekt Rozporządzenia Rady (UE) wprowadzającego w życie wzmocnioną współpracę w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodów i separacji prawnej.