Ochrona wierzyciela w postępowaniu upadłościowym zgodna z Konstytucją RP

Art. 62 w związku z art. 169 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe (Dz. U. Nr 93, poz. 834) w zakresie, w jakim wyłącza on możliwość wytoczenia powództwa przez wierzyciela, który nie wszczął postępowania sądowego przed ogłoszeniem upadłości o wierzytelność, która uległa zgłoszeniu do masy upadłości i nie została uznana w toku postępowania upadłościowego, jest zgodny z art. 32 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Z dniem 23 czerwca 2010 r. wszedł w życie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 czerwca 2010 r., w sprawie sygn. akt. P 62/08 (Dz. U. Nr 110, poz. 737), w którym Trybunał rozpoznał pytanie prawne Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dotyczące zakresu ochrony prawnej wierzyciela w postępowaniu upadłościowym.
Kwestionowane przepisy stanowią, że w trakcie trwania postępowania upadłościowego dla wierzycieli, którzy nie wytoczyli powództwa przed ogłoszeniem upadłości jedyną drogą dochodzenia należności podlegających zgłoszeniu do masy upadłości jest ich zgłoszenie celem umieszczenia na liście wierzytelności. W razie odmowy uznania ich wierzytelności muszą oczekiwać do zakończenia postępowania upadłościowego, by móc wytoczyć powództwo przeciwko upadłemu. Natomiast wierzyciele, którzy wytoczyli powództwo przed ogłoszeniem upadłości, w razie odmowy umieszczenia wierzytelności na liście, mogą domagać się podjęcia zawieszonego postępowania sądowego i tą drogą uzyskać sprostowanie listy wierzytelności.
W zadanym przez sąd pytaniu prawnym stwierdzono, że nie ma wystarczających przesłanek do uprzywilejowania pozycji wierzyciela, który wytoczył powództwo przed ogłoszeniem upadłości względem pozostałych wierzycieli. Nie wszyscy wierzyciele mogą być świadomi, w którym momencie nastąpi ogłoszenie upadłości. Brak aktywności wierzyciela przed ogłoszeniem upadłości może być wywołane chęcią uniknięcia dalszego pogorszenia sytuacji finansowej upadłego, bądź koniecznością oczekiwania na wymagalność świadczenia. W pewnych okolicznościach postawa wierzyciela, który nie wytoczył powództwa przed ogłoszeniem upadłości nie jest od niego zależna. W ocenie sądu pytającego, przepisy wskazane w pytaniu prawnym, budzą wątpliwości co do zgodności z konstytucyjną zasadą równości.
Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że przyjęcie do rozpoznania pozwu wniesionego przez takiego wierzyciela w sprawie zawisłej mogłoby nastąpić tylko wtedy, gdy Trybunał stwierdził niekonstytucyjność kwestionowanego uregulowania ze wskazaniem, że droga sądowa powinna być dopuszczalna dla wszystkich wierzycieli upadłego. Ze względu na grupowy interes właścicieli w zakończeniu postępowania upadłościowego bez uzasadnionej zwłoki takie uregulowanie byłoby niezgodne z Konstytucją RP.

Artykuł pochodzi z programu System Informacji Prawnej LEX on-line