W dniu 2 marca br. odbyła się konferencja prasowa, w trakcie której Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro oraz Prezes Rady Ministrów Jarosław Kaczyński zaprezentowali projekt Ustawy o zasadach świadczenia usług prawniczych, przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Ustawa przewiduje otwarcie dostępu do zawodów prawniczych. Cel, jaki chcieliby osiągnąć autorzy, to zwiększenie konkurencji na rynku usług adwokackich i radcowskich oraz obniżenie ich kosztów.
Proponowany model, przewidujący wprowadzenie kilkustopniowych licencji prawniczych, umożliwi absolwentom wydziałów prawa podjęcie działalności w wyuczonej w trakcie studiów dziedzinie. Przygotowany przez resort projekt z jednej strony pozwoli na zwiększenie konkurencyjności na rynku usług prawniczych, a z drugiej - zachowa niezależność adwokatów i radców prawnych zrzeszonych w korporacjach zawodowych. Proponowany model, przewidujący wprowadzenie kilkustopniowych licencji prawniczych, nie stanowi zagrożenia dla interesu publicznego i klientów. Prawnicy działający w oparciu o licencje, nie będą mieli uprawnienia do używania tytułu zawodowego „adwokat” lub „radca prawny”, który nadal będzie zastrzeżony dla członków korporacji. Klient będzie miał wybór, czy skorzystać z usług prawnika, który funkcjonuje na rynku w oparciu o przynależność do samorządu zawodowego, czy działającego w oparciu o licencję prawniczą.
Przygotowany przez Ministerstwo projekt ustawy o zasadach świadczenia usług prawniczych zakłada wprowadzenie trzech stopni państwowych licencji prawniczych. Licencja prawnicza I stopnia uprawniała będzie do udzielania porad prawnych na etapie przedsądowym.
Licencja prawnicza II stopnia uprawniała będzie do samodzielnego występowania przed sądami i Trybunałami, włączenie z Sądem Najwyższym i Naczelnym Sądem Administracyjnym (z wyłączeniem spraw rodzinnych, opiekuńczych, postępowania w sprawach nieletnich, spraw o przestępstwa i przestępstwa skarbowe).
Licencja prawnicza III stopnia uprawniać będzie do wykonywania wszystkich czynności prawniczych włącznie z występowaniem w charakterze obrońcy w sprawach karnych. Prawnik posiadający licencję prawniczą III stopnia będzie stanowił dla klienta alternatywę dla osoby wykonującej zawód adwokata.
Każdy z licencjonowanych prawników podlegał będzie obowiązkowemu ubezpieczeniu od odpowiedzialności cywilnej.
Projekt ustawy w dużym stopniu wzorowany jest na rozwiązaniu praktykowanym w Szwecji. Tam, aby określać siebie jako doradcę prawnego, nie trzeba legitymować się żadnym doświadczeniem, zaliczonymi egzaminami lub specjalistycznymi szkoleniami. Można bez ograniczeń reprezentować klientów przed sądami, włącznie ze sprawami karnymi. Oprócz doradców prawnych, usługi prawnicze świadczą również adwokaci, których kompetencje zostały zweryfikowane 5-cio letnim doświadczeniem w zawodzie prawnika i egzaminem adwokackim. W modelu tym funkcjonują na rynku dwie grupy prawnicze: jedna - poddana prawom wolnego rynku i konkurencji oraz druga - osoby dodatkowo posiadające tytuł adwokata. Do wyboru klienta należy czy skorzysta z usług prawnika, którego wiedza i doświadczenie zostały zweryfikowane przez samorząd zawodowy, czy też z usług prawnika, którego wiedza i doświadczenie zostały zweryfikowane jedynie przez rynek. W Finlandii, podobnie jak w Szwecji, żadna instytucja lub grupa zawodowa nie ma monopolu na świadczenie usług prawniczych. Jedynym przywilejem jaki przysługuje fińskim adwokatom to prawo do używania tytułu „adwokat”.
(Źródło: KW/MS)