Zmieniając ustawy – Kodeks wykroczeń oraz niektórych innych ustaw, rząd zmierza do wprowadzenia uregulowań umożliwiających bardziej efektywne zwalczanie wykroczeń. Aktualnie projekt jest po uzgodnieniach międzyresortowych.
Projekt generalnie przewiduje zaostrzenie zasad odpowiedzialności za wykroczenie w stosunku do analogicznych unormowań obowiązującego Kodeksu wykroczeń i to nie tylko przez podwyższenie sankcji zawartych w przepisach części szczególnej, ale i przez zmiany w części ogólnej w zakresie zasad odpowiedzialności za wykroczenie, czy zasad wymiaru kary.
Przepis art. 1 Kodeksu wykroczeń określa warunki odpowiedzialności za wykroczenie, jak również system kar za wykroczenie.
Obecnie, zgodnie z art. 1 k.w., górna granica kary grzywny wynosi 5000 złotych. Projekt przewiduje podwyższenie górnej granicy kary grzywny do 10 000 złotych oraz dolnej granicy z 20 złotych do 50 złotych . Odpowiedniej zmiany dokonano też w art. 24 § 1 k.w.. Należy bowiem zauważyć, że w sprawach o wykroczenia kara grzywny jest karą dominującą w orzecznictwie sądów i powinna być dolegliwa dla sprawcy. Określając dolną i górną granicę kary grzywny wzięto pod uwagę istniejącą inflację oraz fakt, że od 1998 r. czyli od 10 lat granice tej kary nie uległy zmianie.
W konsekwencji dwukrotnego podwyższenia górnego progu zagrożenia grzywną, w części szczególnej Kodeksu wykroczeń oraz w niektórych innych ustawach konieczna była nowelizacja tych przepisów, w których górny próg zagrożenia grzywną określono poniżej progu ustawowego, czyli mniej niż 5000 złotych. Zmiany te mają charakter dostosowawczy, polegają na dwukrotnym podwyższeniu maksymalnych progów grzywny, określonych poniżej 5000 zł.
Zmiany art. 109 oraz 117 Kodeksu wykroczeń mają na celu dostosowanie standardów krajowych do wymagań wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Chodzi o umożliwienie pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za wykroczenie osób nie wywiązujących się z obowiązków nałożonych ustawą z 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, ze zm.). To odpowiedzialności za jakość produkowanej wody i konieczności prowadzenia kontroli wewnętrznej.
Dyrektywa 98/83/EC z 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, oprócz konieczności zagwarantowania właściwej jakości wody, zobowiązała państwa członkowskie do stałego jej monitorowania oraz oceny zagrożeń zdrowotnych wynikających z zanieczyszczeń w niej występujących.
Projekt przewiduje ponadto, dokonując rozdzielenia okoliczności objętych hipotezą art. 109 § 1 k.w. w obecnym brzmieniu, zróżnicowanie zagrożenia ustawowego za czyn polegający na zanieczyszczeniu wody służącej do spożycia przez ludzi oraz czyn polegający na zanieczyszczeniu wody służącej do pojenia zwierząt, znajdującej się poza urządzeniami przeznaczonymi do zaopatrywania ludności
Z kolei zmiana art. 117 Kodeksu wykroczeń związana jest z brakiem regulacji prawnych dotyczących wymagań higienicznych, jakim powinny odpowiadać środki transportu przeznaczone do przewozu ludzi. W chwili obecnej, przy tak ogólnym zapisie ustawy z trudno jest wyegzekwować od właścicieli środków transportu odpowiedni stan porządkowy w autobusach (busach), czy wagonach kolejowych. Wprowadzenie tego przepisu pozwoli sprawniej egzekwować czystość w środkach komunikacji.
Wprowadzenie projektowanych rozwiązań umożliwi organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej egzekwowanie przestrzegania przepisów, które w chwili obecnej pozostają lex imperfecta ze względu na brak sankcji karnych.
Dodatkowo zaproponowano zmianę art. 130 § 3 k.w. poprzez zastąpienie wyrazów „gwałtu na osobie” wyrazami „przemocy wobec osoby” dostosowując w ten sposób treść tego przepisu do treści art. 280 § 1 Kodeksu karnego
Projektowana zmiana art. 144 § 1 k.w. wprowadza możliwość korzystania
z trawników lub zieleńców w celach rekreacyjnych. Zmiana wzorowana jest na praktyce krajów Europy Zachodniej, gdzie powszechnym zjawiskiem jest korzystanie w czasie przerw w pracy lub weekendów z miejskich trawników lub zieleńców w celu odpoczynku.
Charakter dostosowawczy do dwukrotnie podniesionego progu grzywny ma zmiana w art. 96 § 1 k.p.s.w. polegająca na podniesieniu górnej granicy grzywny w postępowaniu mandatowym z 500 do 1000 złotych, a jeżeli nakłada ją inspektor pracy - z 1000 do 2000 złotych.
Zmiany pozwalają także na łatwiejszy dostęp do akt spraw o wykroczenia ich uczestnikom.