Zostały on już opublikowane w wykazie prac legislacyjnych rządu. Projekt (UD383)- zgodnie z planem - miałby zostać przyjęty w IV kwartale 2022 r. Ministerstwo Sprawiedliwości zastrzega równocześnie, że warunkiem wdrożenia proponowanych zmian byłoby powierzenie notariuszom uprawnień umożliwiających im podłączenie się do systemu jako użytkownikom. - Dla umożliwienia takich działań konieczne jest dokonanie modyfikacji w funkcjonalności systemu teleinformatycznego, które uwzględniałyby odstępstwa od normalnego toku czynności podejmowanych przez sąd w postępowaniu wieczystoksięgowym - wskazano w uzasadnieniu.

Czytaj: Notariusz wpisze hipotekę - nowy sposób na zatory w księgach wieczystych >>

Notariusz na maila dostanie odpis z akt księgi?

Projektodawca podkreśla, że proponowane rozwiązania zakładają odejście od tradycyjnych i przejście do elektronicznych akt ksiąg wieczystych i ich udostępnianie podmiotom uprawnionym (np. notariuszowi).

I tak złożenie przez notariusza wniosku o wpis w księdze wieczystej w oparciu o obecnie dostępną infrastrukturę ma się odbywać w oparciu o przedłożone notariuszowi dokumenty oraz treść księgi wieczystej i oględziny akt księgi wieczystej, z którą notariusz samodzielnie się zapozna, względnie wystąpi do sądu o przesłanie odpisów z akt księgi wieczystej (art. 36[1] ust. 2 i 4 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece - odpisy dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych wydaje się na żądanie osób mających interes prawny lub na żądanie sądu, prokuratora, notariusza, organu administracji rządowej albo jednostki samorządu terytorialnego). W ocenie MS takie rozwiązanie najmniej obciąży sekretariaty sądów wieczystoksięgowych.

W założeniach wskazano również, że rozważane jest także udostępnienie notariuszowi na jego żądanie odpisów dokumentów znajdujących się w aktach księgi wieczystej w formie elektronicznej – skanów sporządzonych przez sąd, przekazywanych notariuszowi na adres e-mail (z zachowaniem poszerzonych wymogów bezpieczeństwa – dostęp hasłem) lub skrzynkę EPUAP (lub w inny bezpieczny sposób) bez konieczności ich kserowania i wysyłania pocztą. - Przyczyniłoby się to do oszczędności po stronie sądu, ponadto notariusz składając wniosek o udostępnienie dokumentów z akt księgi wieczystej (wszystkich lub wybranych) uzyskiwałby o kilka dni szybszy dostęp do nich, bez oczekiwania na ich przesyłkę - wskazano.

Czytaj też: Zatory w księgach wieczystych blokują obrót nieruchomościami>>

Obywatel zdecyduje

Zgodnie z propozycją to obywatelom i innym uczestnikom obrotu prawnego przysługiwać będzie prawo do dokonania wyboru złożenia wniosku przez notariusza za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub oczekiwania na rozpoznanie wniosku w oparciu o procedury obowiązujące dotychczas.

Zakłada się, że notariusze mogliby dokonywać wpisów w księgach wieczystych, które wiązałyby się z zakładaniem nowych ksiąg wieczystych poprzez wyodrębnienie nieruchomości lokalowej z zabudowanej nieruchomości gruntowej, gdy zbywcą jest przedsiębiorca oraz wpisu hipoteki. To Ministra Sprawiedliwości miałby wydawać decyzję o udzieleniu poszczególnym notariuszom dostępu do systemu teleinformatycznego – z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa informatycznego.

Z kolei notariusz, dokonując wpisu, zobligowany byłby do dołączenia dokumentów stanowiących podstawę wpisu potwierdzonych kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Z założeń wynika, że praktycznie zawsze pierwszy lokal wyodrębniać musiałby sąd, natomiast dopiero kolejne lokale mogłyby być wyodrębniane przez notariusza. - Notariusze dokonują ustanowienia odrębnej własności lokali należących do spółdzielni mieszkaniowych, gmin itp., wobec czego nowe regulacje docelowo nie powinny być ograniczone wyłącznie do umów ustanowienia własności i przeniesienia własności w wykonaniu umów deweloperskich - dodano.

 

Usterka do sprostowania

Projektowana ustawa ma też zakładać możliwość dokonania sprostowania usterki wpisu przez notariusza, który dokonywał wpisu. Będzie on mógł zgłosić potrzebę sprostowania wydziałowi, który zarejestruje sprawę i zadekretuje ją na notariusza.

- Notariusz powinien sporządzić protokół prostujący (w przypadku przyjęcia, że będzie to czynność notarialna) lub wydać postanowienie o sprostowaniu (w przypadku przyjęcia, że jest to czynność orzecznicza). Jeżeli prostszym rozwiązaniem byłoby wdrożenie sprostowania przez sąd to sposób zawiadomienia jest dowolny (obecnie sąd prostuje usterki w przypadku gdy notariusz zwróci się o to nawet telefonicznie) - zaznaczono w założeniu.

Notariusz będzie mógł również odmówić dokonania wpisu, jeżeli stwierdzi, że istnieją przeszkody do jego dokonania, np.:

  • sporządził oświadczenie o ustanowieniu hipoteki, a strona wniosła o dokonanie przez niego wpisu;
  • złożył wniosek o wpis w księdze wieczystej a przystępując do wpisu zauważa, że tuż przed pojawiła się wzmianka komornika sądowego z żądaniem wpisu wzmianki o wszczęciu egzekucji;
  • lub zachodzą przesłanki z art. 930 par. 3 k.p.c. - zgodnie, z którym obciążenie nieruchomości przez dłużnika po jej zajęciu oraz rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym jest nieważne;
  • podobnie w przypadku aktu notarialnego zbycia nieruchomości i ujawnienia sprzedającego w dniu aktu jako osoby, wobec której wydano postanowienie o ogłoszeniu upadłości w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Kompetencje dla wszystkich, czy dla wybranych?

Propozycja zakłada dodanie notariusza jako kolejnej osoby uprawnionej do orzekania w sprawach wieczystoksięgowych na podstawie - jak wskazano - swoistego votum do orzekania w sprawach o wpis, udzielanego i uregulowanego szczegółowo w Prawie o notariacie.

Rozwiązanie to - jak wynika z założeń - dotyczyłoby notariuszy z określonym stażem nienagannej służby (w przyznaniu uprawnień towarzyszyć będą zmiany – jak w przypadku komorników sądowych). Notariusz byłby funkcjonariuszem publicznym (a nie tylko osobą podlegającą ochronie jak funkcjonariusz). Zmienić mają się także zasady nadzoru nad notariuszami.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.