MSZ podsumowało 11 lat członkostwa w UE

Najwyższy spośród wszystkich państw Unii Europejskiej - 53 proc. skumulowany wzrost PKB za okres 2004-2014 oraz rekordowe wyniki w handlu zagranicznym to tylko niektóre z gospodarczych i społecznych efektów członkostwa Polski w UE przedstawione w raporcie polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, który ukazał się w związku z jedenastą rocznicą przystąpienia Polski do UE.

 Wzrost gospodarczy Polski w 2014 r. wyniósł 3,3% PKB (1,7% w 2013 r.), podczas gdy średnia unijna wyniosła 1,3%. Po recesji w roku 2013 strefa euro odnotowała nieznaczny wzrost na poziomie 0,9%. Wynik gospodarki polskiej był jednym z najlepszych w Unii Europejskiej. Według danych Eurostatu jedynie Irlandia (4,8%), Węgry (3,6%) i Malta (3,5%) odnotowały wyższe wskaźniki – kraje te jednak odnotowywały wcześniej spadki PKB. Polska gospodarka nie zarejestrowała ujemnych wartości wzrostu gospodarczego w żadnym roku przez cały okres członkostwa w UE.

Skumulowany wzrost PKB w odniesieniu do 2003 r. wyniósł w Polsce 53%. Dla porównania w przypadku krajów UE-28 było to 12%, a dla strefy euro zaledwie 9%, podczas gdy średnia dla państw, które przystąpiły do UE po roku 2004 wyniosła ok. 32%. Drugim krajem, pod względem skumulowanego wzrostu gospodarczego, była Słowacja z wynikiem 52%. Pozostałe państwa regionu osiągnęły wartości o co najmniej 16 pkt. proc. niższe niż Polska. Tak zauważalne różnice wynikały z wyższego średniorocznego tempa wzrostu oraz z faktu, że Polska była jedynym krajem, który od 2003 r. nie tylko nie odnotował recesji, ale nawet nie osiągnął poziomu wzrostu gospodarczego poniżej 1,5%.

Dobra kondycja gospodarcza Polski w okresie niskiego wzrostu pozostałych państw europejskich sprzyja utrzymaniu procesu wyrównywania poziomu gospodarczego, tj. doganiania średniej gospodarek europejskich (tzw. catching-up). W 2013 r. polski produkt krajowy brutto, mierzony wartością siły nabywczej, wyniósł 68,1% średniej UE. To wzrost o 19,3 pkt. proc. wobec roku 2003. PKB Polski w stosunku do średniej UE jest o 1 pkt proc. powyżej wyniku Węgier, które w momencie akcesji wyprzedzały pod tym względem Polskę o 13 pkt. proc.

Pomimo trudnych uwarunkowań politycznych i gospodarczych, w 2014 r. odnotowano rekordowe wyniki w polskim handlu zagranicznym. Eksport towarów ogółem osiągnął historyczną wartość 163,1 mld euro i był wyższy od notowanego rok wcześniej o 5,2%.

Na tak dobre wyniki eksportu wpłynęły przede wszystkim pozytywne tendencje w wymianie z krajami członkowskimi Unii Europejskiej. W 2014 r. odnotowano wzrost eksportu towarów do UE aż o 8,1% (do 125,8 mld euro) wobec jego spadku do krajów pozaunijnych o 3,5% (do 37,4 mld euro). W rezultacie – przy mniejszej dynamice importu z UE (wzrost o 5,6%) – Polska osiągnęła najbardziej korzystne saldo wymiany ze Wspólnotą od momentu akcesji. Rekordowa nadwyżka handlowa w wysokości 28,8 mld euro (tj. o 17,6% więcej niż w 2013 r.) niemal zrekompensowała deficyt w wymianie z krajami pozaunijnymi (-31,2 mld euro). Wielkość nadwyżki w handlu z krajami UE jest równa 7% polskiego PKB, co potwierdza, że handel z UE pozostaje motorem wzrostu polskiej gospodarki.
Niezwykle istotnym czynnikiem wzrostu gospodarczego Polski wciąż pozostają transfery z budżetu UE, które w okresie od 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2014 r. wyniosły 109,6 mld euro. W tym samym czasie Polska wpłaciła do budżetu UE 35 mld euro składki członkowskiej oraz 143 mln euro tytułem zwrotu środków. Jedenastoletni bilans transferów finansowych między Polską a UE jest więc dodatni i wynosi 74,3 mld euro.

Znaczne korzyści czerpał nasz kraj zwłaszcza z polityki spójności. W latach 2004-2013 Polska miała do dyspozycji w ramach polityki spójności w sumie ok. 80 mld euro. Dzięki tym środkom zrealizowano ponad 176 tys. projektów, które korzystnie wpłynęły na dynamikę wzrostu naszego PKB, zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki oraz rozwój przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pracy. Polska jest również liderem absorpcji w naszym regionie. Wg danych na koniec 2014 r. w Polsce poziom absorpcji środków polityki spójności wynosi ponad 85%. Dla porównania w odniesieniu do innych państw członkowskich sytuacja wygląda następująco: Słowenia – 81,7%, Węgry – 76,3%, Bułgaria – 65,5%, Czechy – 63,2%, Słowacja – 60,1%, Rumunia – 56,3%, Chorwacja – 45,1%.

Istotne przemiany zaszły również w sektorze rolnym i rybackim. Od początku członkostwa Polski w UE udział eksportu towarów rolno-spożywczych w eksporcie ogółem stale rośnie – z 8,4% w 2003 r. do 13,1% w 2014 r. Handel rolno-spożywczy wyróżnia się na tle wymiany handlowej utrzymującym się dodatnim saldem. Od momentu akcesji do UE dodatnie saldo obrotów wzrosło aż piętnastokrotnie (z 433 mln euro w 2003 r. do ponad 6,5 mld euro w 2014 r.). Całkowity polski eksport towarami rolno-spożywczymi zwiększył się ponad pięciokrotnie, z 4 mld euro w 2003 r. do 21,3 mld euro w 2014 r. (wzrost o 4,5% w stosunku do 2013 r.). Ponadto, Polska nadal pozostaje w gronie największych beneficjentów WPR. W okresie od maja 2004 r. do grudnia 2014 r. na polską wieś trafiło blisko 34,5 mld euro. Ponad połowę tej kwoty stanowiły płatności bezpośrednie – 18 mld euro.

Wzrostowi gospodarczemu towarzyszyły istotne zmiany na rynku pracy. W ciągu 10 lat członkostwa powstały dwa miliony nowych miejsc pracy – i było to ponad 21% wszystkich nowych miejsc pracy netto w całej UE. Jeszcze w 2007 roku Polska, obok Słowacji, była krajem o najwyższej stopie bezrobocia w całej Unii Europejskiej. Od tamtego czasu, pomimo kryzysu gospodarczego w całej Europie, Polsce udało się obniżyć stopę bezrobocia poniżej średniej UE. Polska, jako jeden z trzech krajów UE (obok Niemiec i Malty) odnotowała spadek stopy bezrobocia w latach 2007-2014 r. (w przypadku całej UE nastąpił wzrost aż o 3 pkt. proc., z 7,2% do 10,2%). Bezrobocie w IV kwartale 2014 r. kształtowało się w naszym kraju na poziomie 8,3%, wobec 10% dla całej Unii Europejskiej.

Więcej na ten temat zob.:

MSZ: Gospodarcze i społeczne efekty członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Raport.